Loading AI tools
polski wojskowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alojzy Fryderyk Józef von Brühl herbu własnego[1] krypt.: A. F. G. V. B. G. F. Z. M. D. K. P., A. F. Gr. v. B. (ur. 21 czerwca 1739 w Dreźnie, zm. 27 stycznia 1793 w drodze do Berlina) – cześnik koronny od 1761, generał artylerii koronnej, dyplomata, dramatopisarz, poeta, wolnomularz, starosta warszawski w latach 1750–1785[2], starosta lipnicki, bolimowski i błoński od 1759.
 Alojzy Fryderyk Józef von Brühl, portret pędzla Per Kraffta (starszego) z 1767 roku | |
 Brühl | |
| Rodzina |
Brühl herbu własnego |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
27 stycznia 1793 |
| Ojciec | |
| Matka |
Maria Anna z hr. Kolowrath |
| Żona |
1. ż.: Maria Klementyna Potocka |
| Odznaczenia | |
  | |
Syn hrabiego Henryka Brühla, ministra króla Augusta III Sasa i Marii Anny z hr. Kolowrath. Wykształcenie domowe uzupełnił studiami matematyki w Lipsku i Lejdzie. Jako dziecko (w roku 1750) został mianowany starostą warszawskim po Auguście Aleksandrze Czartoryskim, co wywołało zgorszenie szlachty. W roku 1757, po przeniesieniu się do Polski został dowódcą chorągwi pancernej. W 1758 posłował na Sejm z ziemi zakroczymskiej. Wziął udział w wojnie siedmioletniej po stronie Saksonii. W roku 1760 poślubił Marię Klementynę Potocką, wojewodziankę kijowską i wkrótce potem osiadł w Młocinach.
Poseł polski na sejm 1760 roku z województwa inflanckiego[3]. W 1760 wziął udział w poselstwie do Wiednia. Poseł na sejm nadzwyczajny 1761 roku z ziemi czerskiej[4]. Wiosną 1762 wysłany do Sankt Petersburga z powinszowaniami objęcia tronu przez cesarza Piotra III. W 1761 odznaczony Orderem Orła Białego, wybrany posłem z ziemi czerskiej. Poseł na sejm 1762 roku z ziemi warszawskiej[5]. Podczas sesji 1762 został zaatakowany przez przedstawiciela obozu Familii stolnika litewskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego, który mu zarzucił, że nie będąc szlachcicem polskim nie ma prawa zasiadać w izbie poselskiej.
30 marca 1763 roku mianowany został generałem artylerii koronnej, po zrzeczeniu się tego urzędu przez jego ojca. Podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764, co król mu wynagrodził nadając polski indygenat i potwierdzając sprawowane przez niego urzędy. W 1765 przedłożył Sejmowi projekt swojego autorstwa Dezyderata od korpusu artylerii, którego sugestie przyjęte przez Sejm doprowadziły do podniesienia budżetu artylerii do 360 tys. złp. Przejął przewodniczenie (był mistrzem) Loży pod Cnotliwym Sarmatą, utworzonej 18 stycznia 1767 z inicjatywy Augusta Fryderyka Moszyńskiego. W czasie Konfederacji barskiej (1768-1772) przebywał zazwyczaj w Dreźnie. W roku 1773 został generalnym wizytatorem wolnomularstwa diecezji polskiej Ścisłej Obserwy niemieckiej. W roku 1768 jako starosta warszawski doprowadził między innymi do budowy kanalizacji i powstania straży pożarnej. Hrabia ufundował również na Młocinach wytwórnię prochu i kul armatnich (Prochownia) na potrzeby polskiej armii. Sejm Rozbiorowy 1773-1775 rozszerzył jego kompetencje, powierzając mu pieczę nad twierdzami Rzeczypospolitej. Członek Komisji Wojskowej Koronnej w 1776 roku[6].
W 1777 odznaczony Orderem Świętego Stanisława.
Położył niemałe zasługi dla Rzeczypospolitej, zakładając w roku 1766 szkołę artyleryjską. Zreformował m.in. organizację artylerii oraz dzięki dużej wiedzy fachowej przeprowadził zmiany w systemie szkolenia artylerzystów i oficerów broni technicznych. Kilka miesięcy później otrzymał dowództwo partii (dywizji) małopolskiej i stopień generała lejtnanta. Prowadził także praktyczne szkolenia połączonych różnych oddziałów (kawalerii, infanterii i artylerii), których pierwsze manewry odbyły się w 1776 r. pod Kamieńcem Podolskim. Dbał również o rozbudowę i utrzymanie twierdz Rzeczypospolitej, czego wyrazem może być utworzenie z jego inicjatywy w 1775 r. korpusu inżynierów. Oficerowie tej formacji sprawowali między innymi nadzór nad twierdzą w Kamieńcu Podolskim i unowocześnili oraz częściowo przebudowali w 1783 r. twierdzę jasnogórską.
W roku 1780 został wybrany przez Sejm członkiem Rady Nieustającej i wszedł w skład jej Departamentu Wojskowego. W roku 1775 założył Szkołę Artylerii przy Korpusie Artylerii Koronnej, która wykształciła ok. 400 oficerów. W 1788 sprzedał swój patent generała artylerii koronnej Stanisławowi Szczęsnemu Potockiemu za sumę 20 tysięcy dukatów.
.jpg)
Rozwijał też działalność dobroczynną. W 1785 założył w Warszawie Dom dla ubogich albo nową fabrykę krajową, gdzie wyrabiano pończochy dla wojska. Przyczynił się też do otwarcia pierwszego w kraju ambulatorium dla bezpiecznego szczepienia ospy wietrznej.
Po śmierci syna i swej drugiej żony (Marianny z Potockich, primo voto Sołłohubowej), odsprzedał swe urzędy i posiadłości polskie. Wkrótce potem poślubił Józefę z hr. Schaffgotsch, w roku 1790 wyjechał do Saksonii, osiedlając się w Brodach. Zmarł nagle w wieku 53 lat, w drodze do Berlina.
Był autorem cieszących się swego czasu popularnością komedii: Przyjazd pana (1775), Podrzutek, czyli dziecię znalezione (1781) i Figiel za figiel (1793). Tworzył w języku francuskim, niemieckim i polskim.
Egzemplarz Theatralische Belustigungen... jest rzadkością biblioteczną. W zbiorach polskich znajduje się tylko t. 3.
Józef Ignacy Kraszewski uczynił go tytułowym bohaterem powieści Starosta warszawski (1879).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
