Brody (powiat żarski)

Brody (niem. Pförten) – miasto w Polsce, położone w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, w gminie Brody^[6]^[5]. Przez centrum Brodów płynie rzeka Werdawa, a na uboczu miasta Kanał Brodzki. Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 289.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Brody leżą na historycznych Dolnych Łużycach^[7]. Brody uzyskały lokację miejską około 1590 roku^[8]. Nie uznane za miasto 1 lipca 1945, po przejściu pod administrację polską^[9]. W latach 1945–1954 siedziba wiejskiej gminy Brody, 1954–1972 gromady Brody^[10], a od 1973 reaktywowanej gminy Brody^[11]. W latach 1975–1998 należały administracyjnie do województwa zielonogórskiego. 1 stycznia 2024 odzyskały status miasta^[2].

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

W średniowieczu w okresie rozbicia dzielnicowego sięgały tu granice Polski. Pierwsze wzmianki historyczne pochodzą z 1398. Przed 1590 Brody otrzymały lokację miejską. W 1635 na mocy pokoju praskiego utracone przez Królestwo Czech na rzecz Saksonii, znajdując się w efekcie w latach 1697–1763 pod panowaniem królów Polski Augusta II i Augusta III. Do 1667 własność rodu Bibersteinów – ostatnim z rodu był Ferdynand II von Biberstein, po czym w II połowie XVII wieku miasto wraz z przylegającym majątkiem znalazły się w zainteresowaniu rodu Promnitzów, od 1668 własność Ulryka von Promnitza^[12]. Najwspanialszy okres rozwoju Brody przeżywały w XVIII wieku, gdy właścicielem miasta został hrabia Henryk Brühl – minister Augusta III. Rozbudowano wówczas pałac, a w 1748 z okazji wizyty Augusta III wzniesiono Bramę Zasiecką^[13]. Król wizytował miasto wielokrotnie^[13], przez Brody przebiegała wówczas jedna z tras łączących Warszawę i Drezno^[14]. Na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 przeszło do Królestwa Prus, z którymi od 1871 do 1945 było częścią Niemiec. Od 1945 roku w Polsce, utraciły prawa miejskie.

W 2022 roku odbyły się konsultacje dotyczące odzyskania praw miejskich przez Brody, gdyż w 2024 roku obchodzona będzie rocznica lokacji miasta. Mieszkańcy poparli pomysł, a wniosek do MSWiA uzyskał pozytywne rozpatrzenie, wobec czego 1 stycznia 2024 Brody ponownie uzyskały status miasta. Dodatkowo licząca 892 mieszkańców miejscowość stała się najmniejszym miastem w województwie, wypierając Szlichtyngową po 25 latach posiadania tego tytułu (od reformy administracyjnej z 1999 r.), a także jednym z najmniejszych miast w Polsce^[15].

Remove ads

Zabytki

Podsumowanie

Perspektywa

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[16]:

kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki, parafialny pw. Wszystkich Świętych z XVII w., przebudowany w 1725 i w latach 1981–1983
cmentarz z XVII w.
zespół pałacowy z XVIII–XX w.:
- pałac Brühla
- dwie oficyny
- oranżeria
- brama pałacowa
- park
zespół zabudowy mieszkalno-gospodarczej przy zespole pałacowym, z połowy XVIII wieku:
- dwa budynki gospodarcze
- oficyna „pałacyku Marianny”, szachulcowa
- browar
- brama miejska – Brama Zasiecka, przy wjeździe od strony miejscowości Zasieki
- dom ubogich
- zajazd
- koszary pałacowe, dwa budynki
- stodoła
dom, ul. Kilińskiego 5, murowano-szachulcowy, z XVIII/XIX w.
dom, ul. Przedmieście Mariańskie 1, z XVIII w.
domy, Rynek 5, 7, 8, 9, murowano-szachulcowe, z XVIII w.
domy, ul. Szkolna 7, 8, z połowy XVIII w.
domy, ul. Traugutta 10 (d. 8), 12 (d. 10), z połowy XVIII w.
domy, ul. Wolności 1a (d. 1), 4, d. 6, 6 (d. 8), d. 10 dom apteka, 11 (d. 19), 12 (d. 14), 16 (d. 18), 18 (d. 20), 21, z połowy XVIII w.
budynek Poczty Polskiej, ul. Wolności 6
dom, pl. Zamkowy 1 (d. Wolności 7), 5, murowano-szachulcowy, z połowy XVIII w.

inne zabytki:

dawna poczta

Były kościół ewangelicki
Pałac w XIX w.
Oficyna pałacowa
Brama z herbem miasta
Rzeźby przy pałacu
Budynek poczty

Remove ads

Brody (powiat żarski)

Historia

Zabytki

Ludzie związani z Brodami

Przypisy

Wikiwand - on