Loading AI tools
pakistański fizyk teoretyczny, noblista Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Abdus Salam (ur. 29 stycznia 1926 w Jhang, zm. 21 listopada 1996 w Oksfordzie)[1] – pakistański fizyk teoretyk, noblista, profesor fizyki teoretycznej w Imperial College London, założyciel i dyrektor International Centre for Theoretical Physics (ICTP) w Trieście[2][3]. Zasłynął głównie w fizyce cząstek elementarnych – jako współtwórca teorii oddziaływań elektrosłabych obok Weinberga i Glashowa, z którymi otrzymał za to Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1979.
 Abdus Salam (z lewej) i Syed Qasim Mahmood, pakistański pisarz, encyklopedysta i dziennikarz | |
| Data i miejsce urodzenia |
29 stycznia 1926 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 listopada 1996 |
| profesor | |
| Specjalność: fizyka teoretyczna | |
| Alma Mater |
Government College University w Lahore, |
| Uczelnia |
Uniwersytet Stanforda, |
| dyrektor International Centre for Theoretical Physics | |
 | |
| Odznaczenia | |
    _-_ribbon_bar.gif){kind=small}   | |
| Nagrody | |
Ojciec Abdusa Salama był urzędnikiem w Wydziale Edukacji w ubogim rolniczym regionie. Abdus Salam jako czternastolatek przystąpił do egzaminu wstępnego na University of the Punjab i uzyskał na nim najwyższy wynik w historii uczelni. Uzyskał stypendium, które pozwoliło mu na podjęcie studiów w Government College na University of the Punjab (obecnie Government College University, Lahore). Studia ukończył w 1946, uzyskując tytuł MA. W tym samym roku wyjechał na stypendium do St John’s College, wchodzącego w skład University of Cambridge. Tam w 1949 uzyskał stopień BA w dziedzinie matematyki i fizyki[4].
W 1950 został wyróżniony Smith's Prize, nagrodą przyznawaną przez University of Cambridge osobom przed doktoratem, za wybitny wkład w dziedzinie fizyki. Stopień doktora fizyki teoretycznej uzyskał w 1952; jego rozprawa dotyczyła elektrodynamiki kwantowej[4].
W 1951 wrócił do Pakistanu, aby wykładać matematykę w Government College; rok później objął stanowisko kierownika Zakładu Matematyki na University of the Punjab. W 1954 opuścił Pakistan i ponownie wyjechał do Cambridge, gdzie w 1957 został profesorem fizyki teoretycznej na Imperial College London. Stanowisko to łączył z funkcją dyrektora International Centre for Theoretical Physics (ICTP) w Trieście, którego był współzałożycielem[5].
Abdus Salam za pomocą hipotetycznych równań opisał zależności pomiędzy siłą elektromagnetyczną a oddziaływaniami słabymi. Postulował istnienie cząstek elementarnych, takich jak Bozon W czy Bozon Z. Do podobnych wniosków doszli Sheldon Lee Glashow oraz Steven Weinberg, którzy stosowali inne metody badawcze. Istnienie tych bozonów zostało potwierdzone przez eksperymenty prowadzone w CERN w 1983[5].
Od 1966 blisko współpracował z gen. Władysławem Turowiczem, komendantem pakistańskiego Space & Upper Atmosphere Research Committee (SUPARCO), przy rozwijaniu programu rakietowego i kosmicznego (satelity, astronauci). Brał również udział w rozwoju pakistańskiego programu nuklearnego[6].
Nagrodę Nobla otrzymał w 1979, wraz z Sheldonem Lee Glashowem i Stevenem Weinbergiem, za niezależne prace nad jednolitą teorią wzajemnego słabego i elektromagnetycznego oddziaływania cząstek elementarnych[7]. Był pierwszym muzułmańskim i pakistańskim laureatem Nagrody Nobla. Otrzymał również wiele innych honorowych tytułów oraz wysokich odznaczeń[8], m.in. status członka zagranicznego PAN (1985)[3][9]. Laureat Medalu Copleya.
Po śmierci, spowodowanej chorobą Parkinsona, jego ciało zostało przetransportowane do Rabwah w Pendżabie i tam złożone w pobliżu grobu rodziców.
Salama odznaczyło kilka krajów Azji, Europy i Ameryki Południowej:
Tytuł doktora honoris causa przyznało mu ponad 40 uczelni z pięciu kontynentów – Azji, Europy, Afryki i obu Ameryk. Jego nazwisko znajduje się na liście uczelni, które przyznały ten tytuł, zamieszczonej na stronie internetowej Komitetu Noblowskiego[8]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
