Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” – oddział broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych.
 | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1943 |
| Rozformowanie |
1946 |
| Nazwa wyróżniająca | |
| Tradycje | |
| Święto |
25 maja |
| Nadanie sztandaru |
1946 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Henryk Świetlicki |
| Ostatni |
ppłk Feliks Motyka |
| Działania zbrojne | |
| kampania włoska 1944–1945 | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
| Odznaczenia | |
Pułk był organiczną jednostką 2 Brygady Pancernej. Walczył w kampanii włoskiej o Piedimonte San Germano, nad Adriatykiem, rzeką Senio i o Bolonię. Poległo 41 oficerów i szeregowych, rannych zostało 176. 2 grudnia 1946 pułk został rozformowany. 11 listopada 1966 roku nadano pułkowi Order Virtuti Militari[1].
17 października 1941 w Tockoje w ZSRR sformowany został 6 Dywizyjny Batalion Strzelecki „Dzieci Lwowskich”. Na dowódcę batalionu wyznaczono mjr. Eugeniusza Ślepeckiego. W lutym 1942 roku batalion przegrupowano do Szachriziabs w Uzbekistanie. Pomimo braku uzbrojenia i trudnych warunków klimatycznych rozpoczęto szkolenie. 15 kwietnia 1942 roku batalion przemianowany został na 6 Dywizjon Rozpoznawczy „Dzieci Lwowskich”. W ramach drugiej ewakuacji 15 sierpnia dywizjon opuścił Szachriziabs i po czterech dniach zaokrętował się w Krasnowodsku. 20 sierpnia opuścił ZSRR i w nocy z 21 na 22 sierpnia dotarł do portu Pahlevi w Iranie. Po kwarantannie i odpoczynku od 3 do 9 września przewieziono dywizjon do Khanaqin w Iraku. Tu rozpoczęto szkolenie w ograniczonym zakresie. Warunki atmosferyczne (wysokie temperatury) pozwalały na szkolenie jedynie w godzinach rannych i popołudniowych.
8 października Dywizjon Rozpoznawczy „Dzieci Lwowskich” został włączony w skład 2 Brygady Czołgów, jako jej trzeci batalion i przemianowany na 6 Batalion Czołgów „Dzieci Lwowskich”.
W Quizie-Ribat rozpoczęto intensywne szkolenie. Kadra instruktorska pochodziła z 4 Batalionu Czołgów oraz z Ośrodka Organizacyjnego Broni Pancernej. Żołnierze otrzymali broń oraz sprzęt samochodowy do prowadzenia szkolenia kierowców. 13 października grupa oficerów i podoficerów wyjechała na szkolenie do Egiptu. W tym czasie ok. 85% żołnierzy przechodziło malarię. Spowodowało to spowolnienie szkolenia. W dniu 6 lutego 1943 batalion otrzymał autoryzację brytyjską do etatu WE ME/870/1, inną niż pozostałe bataliony brygady. Dopiero wówczas mógł w pełni korzystać z brytyjskich ośrodków szkoleniowych i naliczono mu sprzęt do szkolenia. Do końca marca wyszkolono 238 kierowców samochodów, z których większość ukończyła kurs kierowców czołgów. Posiadał w tym czasie 8 czołgów do szkolenia i 6 transporterów Carrier[2]. W maju 1943 batalion otrzymał czołgi „Valentine”. 12 czerwca wziął udział w ćwiczeniach obserwowanych przez gen. Władysława Sikorskiego. W czerwcu do batalionu przybyło 20 instruktorów z II promocji szkoły podchorążych. 17 czerwca batalion wystawił kompanię dla batalionu zapasowego. 20 czerwca batalion przegrupował się do Teza Khurmatli pod Kirkukiem. Fluktuacja kadr była wysoka. Żołnierze odchodzili na kursy specjalistyczne i chorowali szczególnie na malarię. 1 lipca 1943 batalion przemianowano na 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich”. 5 września po uprzednim zdaniu w Basrze czołgów Valentine, pułk transportem kołowym przegrupował się do Palestyny i tam przeszedł szkolenie na nowym typie czołgów Sherman. Na wyposażeniu pułku od 28 września znalazły się amerykańskie czołgi typu Sherman. W połowie grudnia 1943 pułk ćwiczył w rejonie Quassassin w Egipcie. Zrealizował tu ćwiczenie taktyczne ze strzelaniem amunicją bojową. W pierwszej połowie stycznia pułk zmienił organizację w/g brytyjskiego etatu WE VI/560/4 o stanie 34 oficerów i 596 szeregowych. Ze szwadronu dowodzenia wyodrębniono pluton rozpoznawczy i łącznikowy, tworząc z nich oddział/szwadron rozpoznawczy. W połowie marca pułk otrzymał 11 czołgów Stuart V Recce[3].
13 marca 1944 roku pułk przegrupował się do rejonu wyczekiwania Ikingi Mariut pod Aleksandrią. Skąd 29 marca rzut pancerny przeszedł do portu Aleksandria, a rzut pieszy do Port Saidu. 8 kwietnia statki desantowe wzięły kurs na południowe Włochy. 12 kwietnia rzut pieszy przybił do Neapolu, a kołowy do Taranto. Oba człony połączyły się w Villa Volturno. Od 29 kwietnia w rejonie Giorlano obsługiwano sprzęt i przygotowywano go do walki.
Jako pierwszy do walki wszedł 3 szwadron. 17 maja 1944 r. w rejonie S. Michele otrzymał zadanie zamknięcia ogniem przeprawy na rzece Rapido. Od 20 do 25 maja brał udział w walkach o Piedimonte jako taktyczna grupa bojowa ppłk W. Bobińskiego, pod nazwą Grupa "Bob". W skład jej oprócz 6 pułku pancernego wchodziły początkowo pozostałości 18 lwowskiego batalionu strzelców, część kompanii ochrony sztabu korpusu, szwadron kombinowany 12 pułku ułanów Podolskich, później za 18 lbs, 5 batalion strzelców karpackich, 6 bateria samobieżna M-10 7 pułku artylerii przeciwpancernej, saperzy, 9 pułk artylerii lekkiej. Droga do Rzymu została otworzona przez zdobycie tego właśnie miasta. Dr. Kościański, w swojej monografii „2 Brygada Pancerna w walkach pod Monte Cassino” napisał, że akcja zdobycia Piedimonte, pod dowództwem ppłk. Władysława Bobińskiego, miała wszystkie cechy improwizacji. 6 pułk pancerny poniósł duże straty w ludziach i czołgach walcząc w terenie bardzo trudnym do akcji, pozbawiony dobrego wsparcia piechoty i artylerii. Straty pułku to, 20 poległych, w tym dwaj dowódcy szwadronów kpt. S. Ezman i kpt. A. Kuczuk-Pilecki, 55 rannych, w tym dowódca pułku ppłk H. Świetlicki oraz zniszczonych: 10 czołgów Sherman, 1 czołg Stuart i 2 samochody opancerzone Scout-Car. W końcu maja i do połowy czerwca pułk przebywał na wypoczynku i reorganizacji oraz uzupełniał załogi i sprzęt bojowy[4]. Rozkazem dziennym Nr 47 2 Brygady Czołgów z 5 czerwca 1944 roku pułk zmienił nazwę na «Pułk 6 Pancerny „Dzieci Lwowskich”»[5].
Od 18 czerwca do 6 lipca pułk całością sił bił się o Ankonę. W jej trakcie w okresie od 2 lipca pułk prowadził natarcie w ramach zgrupowania taktycznego ppłk W. Bobińskiego wraz z brytyjskim pancernym 7 pułkiem huzarów w opanowaniu miejscowości Badia i Osimo. Podczas II fazy bitwy o Ankonę pułk 6 pancerny wraz z brytyjskim 7 pułkiem huzarów, 16 lwowskim batalionem strzelców oraz dywizjonem samobieżnym M-10 III/7 pappanc. wszedł w skład taktycznej grupy bojowej ppłk W. Bobińskiego, działającej jako oddział czołowy Zgrupowania 2 BPanc. Pierwszego dnia natarcia 17 lipca czołowymi 2 i 3 szwadronami pułku i 1 i 4 kompaniami 16 lbs opanował wzg. Monte Torto, następnie grzbiet Monte Croce di Vincenzo, a wprowadzony 1 szwadron rozpoczął natarcie w kierunku Polverigi. Przełamanie przez "Dzieci Lwowskie" i strzelców lwowskich obrony nieprzyjacielskiej pozwoliło nazajutrz podjąć pościg przez grupę bojową 15 pułku ułanów Poznańskich wraz z 1 szwadronem pancernym pułku lwowskiego w kierunku Agugliano. Tego też dnia 2 szwadron i 4 kompania 16 lbs osiągnęli rzekę Esimo[6]. 19 lipca 2 i 3 szwadrony czołgów pułku 6 sforsowały rzekę oraz podeszły w rejon miejscowości Chiaravalle i po walkach opanowały miejscowość[7]. Po osiągnięciu brzegu morza przez 2 Brygadę Pancerną pułk lwowski przeszedł na wypoczynek.
Od 17 sierpnia pułk "Dzieci Lwowskich" w ramach macierzystej 2 BPanc. utworzył pułkową grupę taktyczną jako zgrupowanie nr 1, do której dołączone dwie kompanie 17 lwowskiego batalionu strzelców i dywizjon samobieżny 7 pappanc. z zadaniem prowadzenia natarcia w drugim rzucie za 6 Lwowską Brygadą Piechoty i pułkiem 4 "Skorpion". Z uwagi na intensywne opady deszczu natarcie przesunięto na dzień 19 sierpnia, które prowadziły jednostki I linii. 20 sierpnia w godzinach popołudniowych do wsparcia natarcia czołgów pułku 4 na kompleks wzgórz Monte Rosario wydzielono 1 szwadron pancerny i kompanię strzelców 17 lbs wykonujących natarcie ze strony południowej na skrzydło obrony. Do wieczora po walce ogniowej kompleks wzgórz został opanowany i 1 szwadron wraz z "Skorpionami" i piechotą zajął obronę. 1 szwadron zniszczył w walce czołg Panther[8]. 21 sierpnia pułk przemieszczał się w II rzucie natarcia za brytyjskim 7 Pułkiem Huzarów, który walczył o wzgórze 215, a potem pod Monte Maggiore. 23 sierpnia wprowadzono do I rzutu natarcia 5 Wieleńską Brygadę Piechoty. 26 sierpnia 3 szwadron udzielał wsparcia 14 wbs "Żbiki" i 15 wbs "Wilki" w zdobyciu przedmiotów terenowych w okolicy wzg. Monte della Forche, w godzinach przedwieczornych tego dnia przydzielony do 5 WBP 17 lbs w natarciu wraz z 2 szwadronem czołgów usiłował zdobyć właściwe wzgórze, lecz na skutek silnego oporu wroga natarcie u podnóża M. della Forche zatrzymano. Nazajutrz z uwagi na zauważony odwrót nieprzyjaciela 2 szwadron i 17 lbs zajęły atakowane wzgórze i w pościgu wieś Carignano. 28 sierpnia pułk 6 przeszedł do odwodu korpusu[9]. W okresie przerwy operacyjnej od 3 września pułk wydzielił kadry do formowanej 3 Wielkopolskiej Brygady Pancernej oraz przyjął uzupełnienia stanu osobowego, sprzętu, prowadził szkolenie, wypoczywał oraz kierował żołnierzy na urlopy. Początkowo ześrodkował się pod Casa Berano. 6 października przeszedł do Sarnina i kolejno 31 października do Peppl, 15 listopada do Bibieny, w końcu stycznia 1945 do Montefano.
Od 12 marca do 3 kwietnia pułk brał udział w walkach nad rzeką Senio, a 4 kwietnia przeszedł do odwodu pomiędzy Forli a Faenza. W okresie bitwy o Bolonię Pułk 6 Pancerny utworzył pułkową grupę bojową w ramach macierzystej 2 BPanc. Zgrupowania "Rak", w skład której wchodziła początkowo poruszająca się na transporterach opancerzonych Carrier wzmocniona kompania 13 wbs "Rysie" i artyleria. 15 kwietnia 3 szwadron "Dzieci Lwowskich" i kompania "Rysiów" uchwyciły przyczółek na kanale Ladello, podjął próbę forsowania rzeki Sillaro w rejonie Casa Perotondo. Dzienne i nocne walki umożliwiły przeprawę 3 szwadronu, a w dniu następnym 1 szwadronu. Prowadzone natarcie w dniu następnym wraz z połową batalionu "Rysiów" pozwoliły osiągnąć rubież kanału di Medicina. 19 kwietnia podczas walk o sforsowanie rzeki Gaiana i walki na przyczółku czołgi pułku 6 z 105 mm haubicami oraz 4 takie same z pułku 4 prowadziły ogień w charakterze artylerii na korzyść szwadronów "Skorpionów" i kompanii 2 batalionu komandosów i 13 wbs. W godzinach popołudniowych celem zluzowania czołgów 4 pułku na przyczółek dyslokowano 2, a wieczorem 3 szwadron pancerny. 21 kwietnia w godzinach porannych 1 szwadron wraz z 18 lbs prowadząc natarcie uchwyciły przyczółek na rzece Idice prowadząc walkę ogniową zmusił wroga do odwrotu. Na osiągniętych pozycjach Pułk 6 Pancerny pozostał do dnia następnego. Był to ostatni dzień walki pułku[10].
Straty w kampanii włoskiej to: poległych: 6 oficerów, 7 podchorążych, 28 szeregowych, rannych: 176 oficerów i szeregowych. Straty w sprzęcie: 18 czołgów „Sherman”, 2 czołgi „Stuart”, 2 „Scoutcar” i samochód pancerny „White”. Uszkodzone: 45 czołgów „Sherman”, 6 czołgów „Stuart” i 4 samochody pancerne „White”.
Po zakończeniu działań bojowych pułk wypoczywał, a następnie podjął szkolenie we współdziałaniu głównie z pododdziałami komandosów i piechoty. Stacjonował w Montefano, Montecassiano i Recanti. 15 sierpnia 1945 roku brał udział w defiladzie 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej na lotnisku w Loreto. Od grudnia 1945 roku wystawiał rotacyjnie z innymi pułkami wartę przy magazynach wojskowych. Prowadzenie ćwiczeń wojskowych stopniowo było wstrzymywane. Do Wielkiej Brytanii pułk został wysłany na przełomie czerwca i lipca 1946 roku[11]. Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii rozmieszczony został w Duncombe Park, Helmsley, Yorkshire[12]. 2 grudnia 1946 pułk został rozformowany[12].
Stan osobowy
Sprzęt
Dowódcy 3 szwadronu
Żołnierze Pułku 6. Pancernego „Dzieci Lwowskich” odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari[21]:
Ponadto 319 żołnierzy zostało odznaczonych Krzyżem Walecznych, a 77 Krzyżem Zasługi z Mieczami.
Sztandar został zatwierdzony rozkazem Nr 75/46 2 Korpusu. Fundatorem sztandaru był Centralny Związek Polaków we Francji. Wręczenie sztandaru odbyło się 25 maja 1946 roku w drugą rocznicę bitwy pod Piedimonte. 17 września 1967 roku dekorowany orderem Virtuti Militari V klasy.
Lewa strona sztandaru zawiera[22]:
Sztandar znajduje się w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego.
Posiadał odznakę pamiątkową nadaną 27 września 1948. Odznakę stanowi krzyż stalowy w postaci gąsienicy czołgu „Sherman.” Wymiary 40X40 mm. W środku w kwadracie na niebieskim polu złoty lew z herbu Lwowa. Wymiary 40x40 mm; projekt F. Hałuszczak; wykonanie J.R. Gaunt and Son - Birmingham[23].
Proporczyki trójkątne, czarno-pomarańczowe z niebieskim paskiem przez środek; na berecie złoty lew z herbu Lwowa, z żółtego metalu (u oficerów haftowany złotą nitką), na niebieskim sukiennym rombie[24].
Pasek na rękawie niebieski[25]
W pułku, z lewej i prawej strony wieży, malowano niebieskie figury geometryczne[25]:
Część wozów pułku, w polu znaku rozpoznawczego, miała namalowanego lwa wspiętego z herbu Lwowa.
Pułk obchodził swoje święto 25 maja w rocznicą bitwy o Piedimonte.
Słowa napisał M. Baranowski w 1942 na Bliskim Wschodzie. W 1945 roku we Włoszech L. Pańko skomponował melodię. Od tego momentu pieśń stała się marszem Pułku 6 Pancernego.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
