Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
1 Morski Batalion Strzelców – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.
 Odznaka pamiątkowa Batalionu | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Nazwa wyróżniająca |
„Morski” |
| Tradycje | |
| Święto | |
| Nadanie sztandaru | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Karol Kurek |
| Ostatni | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
Dowództwo Floty |
31 lipca 1931 roku na bazie baonu podchorążych rezerwy piechoty nr 10 w Gródku Jagiellońskim został zorganizowany Batalion Morski. W sierpniu 1931 roku baon został przetransportowany do Wejherowa i rozlokowany w pięciu blokach ówczesnego Krajowego Zakładu Opieki Społecznej. 15 sierpnia 1931 roku Minister Spraw Wojskowych wcielił do batalionu trzech absolwentów Szkoły Podchorążych Piechoty[1].
Batalion składał się z dowództwa, kwatermistrzostwa, kompanii administracyjnej, dwóch kompanii strzeleckich i dwóch kompanii karabinów maszynowych[2].
21 kwietnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych przydzielił do batalionu 26 poruczników i podporuczników rezerwy piechoty[3].
30 sierpnia 1932 roku generał dywizji Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie Ministra Spraw Wojskowych, rozkazał Batalionowi Morskiemu przyjąć tradycje byłego I Batalionu Morskiego[4].
Do wiosny 1933 roku baon morski podlegał bezpośrednio dowódcy Floty w Gdyni. W kwietniu tego roku zostało utworzone Dowództwo Obrony Wybrzeża Morskiego. Na stanowisko dowódcy OWM został wyznaczony komandor dyplomowany Stefan Frankowski. Podporządkowano mu wszystkie oddziały wojska stacjonujące w rejonie Gdyni i na Półwyspie Helskim, w tym również baon morski[5].
26 marca 1934 roku minister spraw wojskowych marszałek Józef Piłsudski ustalił dzień 3 sierpnia dniem święta Batalionu Morskiego[6].
Na początku 1935 roku w batalionie utworzono trzecią kompanię strzelecką oraz plutony: artylerii piechoty, pionierów i łączności[2]. Na uzbrojeniu plutonu artylerii piechoty znajdowały się dwie 75 mm armaty wz. 1897[7].
Z dniem 1 maja 1937 roku baon został przemianowany na 1 Batalion Morski, a 19 stycznia 1938 roku na 1 Morski Batalion Strzelców. Batalion podlegał dowódcy Obrony Wybrzeża Morskiego. Od lutego 1938 roku dowódcą batalionu był ppłk Kazimierz Pruszkowski[8].
W 1938 roku kompania ciężkich karabinów maszynowych pod dowództwem porucznika Antoniego Kowrygo, z pełnym stanem ludzi i koni oraz uzbrojeniem i sprzętem, została włączona w skład 2 Morskiego Batalionu Strzelców[9].
Na początku października przy 1 baonie została utworzona wspólna dla obu morskich batalionów strzelców kompania szkolna pod dowództwem kapitana Karola Różyckiego. Plutonem ckm w tej kompanii dowodził podporucznik Franciszek Kruszewski[10].
W 1939 roku batalion posiadał etatowo dwa 81 mm moździerze, dziewięć 46 mm granatników wz. 1936, dwanaście ciężkich karabinów maszynowych wz. 08, dwadzieścia siedem ręcznych karabinów maszynowych i dziewięć karabinów przeciwpancernych oraz dwie 75 mm armaty polowe i cztery 37 mm armaty przeciwpancerne wz. 1936[11][12].
W sierpniu 1939 roku, po przeprowadzonej mobilizacji, został przeformowany w 1 Morski Pułk Strzelców.
Tradycje Batalionu Morskiego kultywował 1 Morski Pułk Strzelców im. płk. Stanisława Dąbka, a w latach 2008–2014 – Gdyński Oddział Zabezpieczenia Marynarki Wojennej im. płk. Stanisława Dąbka.
W 1932 roku w batalionie pełniło służbę 20 oficerów zawodowych[18]. Gwiazdką przy nazwisku oznaczono oficerów przeniesionych z byłego baonu podchorążych rezerwy piechoty nr 10[19].
Pokojowa obsada personalna batalionu w marcu 1939 roku[44][a]:
24 czerwca 1937 roku prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 1 Baonu Morskiego. Sztandar miał być wykonany zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 roku o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach. Na lewej stronie płatu sztandarowego umieszczony został:
17 października 1937 roku w Wejherowie minister spraw wojskowych, generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, w imieniu prezydenta RP, wręczył sztandar 1 Morskiemu Batalionu Strzelców. Ceremonia poświęcenia i wręczenia sztandaru była połączona z przysięgą żołnierzy batalionu na sztandar oraz uroczystym wręczeniem jednostce jedenastu ciężkich karabinów maszynowych, ufundowanych przez społeczeństwo powiatu morskiego, a także aktem wręczenia dowódcy batalionu przez delegację Okręgu Morskiego Stowarzyszenia „Rodzina Wojskowa” księgi pamiątkowej, oprawionej w skórę, przeznaczonej na kronikę oddziału. Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli: burmistrz Wejherowa, Teodor Bolduan i Maria Róża Frankowska, ówczesna żona komandora dyplomowanego Stefana Frankowskiego. Biskup pomorski Stanisław Okoniewski odprawił mszę świętą oraz poświęcił sztandar batalionu i każdy z ofiarowanych karabinów maszynowych[47].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku sztandar pozostawał pod opieką kapitana Tadeusza Deszyńskiego, chorążego Stanisława Mąki i sierżanta Władysława Gliszczyńskiego. Z relacji kapitana Deszyńskiego wynika, że został on zamurowany w szybie wentylacyjnym jednego z domów mieszkalnych na terenie koszar na Oksywiu. Poszukiwania sztandaru, prowadzone w latach 1962–1967 przez pułkownika Kazimierza Pruszyńskiego i plutonowego Władysława Gada zakończyły się niepowodzeniem. Do chwili obecnej sztandaru nie udało się odnaleźć[48].
25 września 1937 roku minister spraw wojskowych, generał dywizji Tadeusz Kasprzycki, zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 1 Batalionu Morskiego[49].
Odznaka o wymiarach 40 × 40 mm ma kształt krzyża stylizowanego, dekorowanego emalią żółtą i granatową z nałożoną w środku tarczą z symbolicznym zarysem lądu i morza. Pionowo ustawiony miecz, na którego tle godło państwa wzór 1927 symbolizuje dewizę batalionu „Straż nad polskim wybrzeżem”. Odznaka trzyczęściowa, tłoczona w tombaku i emaliowana[50].
14 września 1932 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski wprowadzając „zmiany w umundurowaniu dla oficerów, podoficerów i szeregowców”, nałożył na żołnierzy Batalionu Morskiego obowiązek noszenia na naramiennikach kotwicy, według wzoru ustalonego w 1924 roku dla personelu Morskiego Dywizjonu Lotniczego (dla oficerów – srebrnej, haftowanej, a dla szeregowych z białego metalu)[51].
4 marca 1938 roku minister spraw wojskowych generał dywizji Tadeusz Kasprzycki zarządził noszenie przez żołnierzy batalionu na kołnierzach kurtek i płaszczy emblematu wyobrażającego kotwicę. Emblemat ten dla oficerów i chorążych był haftowany nićmi metalowymi, oksydowanymi na stare srebro, a dla pozostałych podoficerów i szeregowców był wykonany z białego matowanego metalu. Jednocześnie minister zezwolił podoficerom zawodowym na noszenie przy ubiorze poza służbowym emblematów haftowanych[52].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.