Środki znieczulające miejscowo
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Środki znieczulające miejscowo – substancje wywołujące znieczulenie miejscowe poprzez zablokowanie przewodzenia impulsów nerwowych w wybranym fragmencie ciała. Powodują zniesienie odczuwania bólu i często innych bodźców czuciowych oraz hamują odruchy i możliwość poruszania znieczulaną częścią ciała. W przeciwieństwie do środków znieczulających ogólnie nie wpływają na świadomość i funkcje mózgu.
Środki znieczulające miejscowo stosuje się do przeprowadzania zabiegów chirurgicznych, stomatologicznych, okulistycznych i diagnostycznych bez narażenia pacjenta na silny ból towarzyszący tym zabiegom.
Najczęściej stosuje się je razem ze środkami obkurczającymi naczynia krwionośne, głównie sympatykomimetykami (np. epinefryną, norepinefryną)[1]. Ma to na celu zmniejszenie ich wchłaniania do krwiobiegu, a więc przedłużenie działania miejscowego i zmniejszenie działań niepożądanych ogólnoustrojowych[1]. Dodatkowo zmniejsza się ukrwienie pola operacyjnego co ułatwia zabieg i zmniejsza ryzyko krwawienia[1].
Środki znieczulające (głównie typu estrowego) miejscowo mogą wywoływać reakcje alergiczne, od łagodnych (np. osutka w miejscu podania) do ciężkich (wstrząs anafilaktyczny)[1].
Mogą dostać się również w dużej dawce do krążenia systemowego przez przypadkowe podanie dożylne, podanie zbyt dużej dawki lub zbyt szybkie wchłanianie z miejsca podania[1].
Po dostaniu się do krwi mogą wpływać hamująco na pracę serca[1]:
- ujemny efekt chronotropowy (bradykardia),
- ujemny efekt inotropowy,
- ujemny efekt dromotropowy (działanie arytmogenne, hamowanie przewodzenia impulsów w układzie bodźco-przewodzącym, blok przedsionkowo-komorowy, zatrzymanie pracy serca, drgawki z niedotlenienia).
Działanie arytmogenne niektórych środków znieczulających, np. lidokainy wykorzystuje się leczniczo, w terapii arytmii[1].
W wyższych dawkach mogą porażać mięśnie szkieletowe, przez hamowanie przewodzenia w synapsach nerwowo-mięśniowych. Mogą też wpływać na ośrodkowy układ nerwowy.
Działanie toksyczne po przedawkowaniu objawia się zaburzeniami ze strony ośrodkowego układu nerwowego. W pierwszej fazie jest to pobudzenie psychoruchowe, które wynika z blokowania neuronów hamujących[1]. Później może dochodzić do niepokoju, lęków, omamów, majaczenia, wymiotów, drętwienia języka, odczuwania metalicznego posmaku w ustach, zaburzeń widzenia, drgawek. Poważne zatrucia prowadzą do utraty świadomości, drgawek klonicznych, porażenia ośrodka oddechowego i naczynioruchowego (co prowadzi do zgonu przez uduszenie)[1].
Leczenie w przypadku zatrucia
W pierwszej kolejności należy podać tlen i wykonać masaż serca[1]. Przy braku efektu po 2 min. podać dożylnie 0,5-1mg adrenaliny[1]. Przy drgawkach podaje się chlorek suksametonium, a diazepam (10-20mg), gdy drgawki nie są spowodowane niedotlenieniem i zatrzymaniem pracy serca[1].
estry
amidy
- lidokaina
- artykaina
- prylokaina
- mepiwakaina
- bupiwakaina
- ropiwakaina
- lewobupiwakaina
- etydokaina
Środki znieczulające miejscowo można podzielić według zastosowania farmakologicznego, na środki znieczulenia powierzchniowego, nasiękowego, przewodowego (do znieczuleń przewodowych należą także znieczulenie rdzeniowe, nadoponowe i przykręgosłupowe[1]).
Środki stosowane do znieczulenia powierzchniowego
substancje pochodzenia naturalnego, działające drażniąco:
Środki stosowane do znieczulenia nasiękowego
Środki stosowane do znieczulenia przewodowego
- lidokaina
- mepiwakaina
- piperokaina
- artikaina
- prokaina
- bupiwakaina
Środki stosowane do znieczulenia rdzeniowego
- lidokaina
- mepiwokaina
- piperokaina
- bupiwakaina
- amylokaina
Środki znieczulające stosowane w okulistyce
do znieczuleń nasiękowych
podawane do worka spojówkowego
- lidokaina
- tetrakaina
- oksybuprokaina
- proksymetakaina
Środki znieczulające stosowane w stomatologii
- lidokaina
- mepiwakaina
- bupiwakaina
- artykaina
- tolikaina
- prilokaina
