polski klub sportowy Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łódzki Klub Sportowy – polski wielosekcyjny klub sportowy z siedzibą w Łodzi, założony w 1908 roku, zarejestrowany w roku następnym[1]. Najstarszy istniejący klub Łodzi i jednocześnie jeden z najstarszych polskich klubów sportowych. ŁKS to 23-krotny mistrz Polski w sportach drużynowych. Indywidualnie, ełkaesiacy 6-krotnie zdobywali medale na igrzyskach olimpijskich oraz kilkukrotnie w różnych dyscyplinach na mistrzostwach Europy i świata.
Łódzki Klub Sportowy to wielosekcyjny klub, powstały w 1908 roku[1]. Jego założycielami byli: Henryk Lubawski, Arnold Heiman i Jerzy Hirszberg[2]. Wniosek do Gubernatora Piotrkowskiego o oficjalną rejestrację klubu złożyli 26 lipca 1909 roku Feliks Markus Wasserzug oraz Arnold Fabianow Heiman[3]. Oficjalnej rejestracji dokonano 6 sierpnia, dokonując wpisu do rejestru towarzystw i związków sportowych guberni piotrkowskiej[4].
ŁKS odegrał ważną rolę w kształtowaniu rozwoju fizycznego łodzian, a także – co równie istotne – podejmował działania na rzecz wychowania patriotycznego, zachowania kultury i tożsamości narodowej oraz dążeń niepodległościowych na początku XX wieku[5]. W dwa lata po powołaniu do życia, klub był jednym z założycieli Łódzkiej Piłkarskiej Ligi Sportowej (Lodzer Fussball Verband)[6]; pierwsze futbolowe mistrzostwa Łodzi wygrał dwukrotnie w 1912 i 1913. W 1927 ełkaesiacy byli z kolei współtwórcami Polskiej Ligi Piłki Nożnej – co warte podkreślenia, rozegrali pierwszy ligowy mecz w historii polskiego piłkarstwa[7].
Dwudziestolecie międzywojenne przyniosło szereg sukcesów w grach zespołowych. W latach 1929–1933 ŁKS zdominował niemal wszystkie rozgrywki gier zespołowych w łódzkim okręgu[8]. Do tego hazenistki klubu 3 razy triumfowały w mistrzostwach Polski, siatkarze 2-krotnie, a piłkarze ręczni raz. Ponadto, klub reprezentowała największa liczba zawodników z Łodzi, którzy wystartowali w tym okresie na igrzyskach olimpijskich (6 na 17)[9].
W międzyczasie w ręce klubowych władz oddano tereny pod budowę kompleksu sportowego dla ŁKS[10]. Na terenach tzw. Parku Sportowego powstał stadion z bieżnią lekkoatletyczną. Oprócz tego wybudowano korty tenisowe, basen pływacki, strzelnicę, a także naturalne lodowisko do gry w hokeja[11].
15 sierpnia 1924 obchodzono jubileusz piętnastolecia istnienia klubu[12].
Okres PRL
Zaraz po zakończeniu II wojny światowej w 1945 klub wznowił swoją działalność. Reaktywowano większość z przedwojennych sekcji. Jednocześnie powołano do życia nowe – w tym: podnoszenie ciężarów, gimnastyka sportowa i artystyczna, szachy oraz zapasy. W 1949 w wyniku reorganizacji sportu w kraju[13], władze ŁKS były zmuszone do zmiany nazwy (dodano nowy człon „Włókniarz”) oraz barw klubowych (z biało-czerwonych na zielone)[14]. Do tradycyjnej symboliki powrócono w 1956.
W 1953 po jedyne w historii mistrzostwo Polski sięgnęli koszykarze. Pięć lat później tytuł najlepszej drużyny w kraju wywalczyli także piłkarze. W 1967 złote medale zawisły także na szyjach koszykarek, które na długie lata stały się krajową potęgą (w sumie 7 tytułów mistrzowskich w tym okresie). Na najwyższym podium krajowych rozgrywek stanęły także siatkarki (1983). Po medale mistrzostw kraju sięgali także zawodnicy innych dyscyplin sportowych. Doczekano się także udanych startów na arenie międzynarodowej, w tym i na igrzyskach olimpijskich, w których prym wiedli lekkoatleci (medal Teresy Ciepły) i hokeiści (aż 7. reprezentantów).
Rozrastała się baza klubowa. W latach 1968–1971 przeprowadzono gruntowną modernizację stadionu. Wybudowano m.in. trybunę, pod którą umieszczono halę sportową mogącą pomieścić ok. 1 tys. widzów. Z obiektu tego korzystały prawie wszystkie halowe sekcje klubu, w tym koszykarskie (kobieca i męska), siatkarska i lekkoatletyczna. Ponadto, zainstalowano sztuczne oświetlenie, wówczas jedno z nielicznych w kraju[15].
W 1983 obchodzono jubileusz 75-lecia istnienia klubu[16].
Przełom XX i XXI wieku
Okres przemian ustrojowych pod koniec ubiegłego stulecia sprawił, że klub zaczął popadać w coraz większe kłopoty finansowo-organizacyjne. W 1991 zakończyła swą działalność sekcja hokejowa[17]. W dwa lata później siatkarki po spadku z ekstraklasy zostały wycofane z rozgrywek[18]. Mimo początkowych sukcesów (dwa tytuły w 1995 i 1997), 9-krotne mistrzynie kraju, koszykarki, opuściły ekstraklasę na skutek braku odpowiednich funduszy[19], a piłkarze – także z podobnych powodów – w 2013 rozpoczęli zmagania ligowe od IV ligi (najniżej w historii)[20].
Rok 2014 okazał się rokiem sukcesów poszczególnych sekcji ŁKS. Awans uzyskali piłkarze[21], koszykarze[22] oraz siatkarki, które awansowały na zaplecze ekstraklasy[18].
W latach 2017–2019 piłkarze zanotowali trzy kolejne awanse aż do ekstraklasy[23]. Jeszcze większe sukcesy w tym samym czasie zanotowały siatkarki, które po powrocie do ekstraklasy po 23 latach w 2016, w dwa lata później wywalczyły wicemistrzostwo kraju, a w 2019 po raz drugi w historii Klubu sięgnęły po tytuł mistrzyń Polski[24].
Symbolem nieodzownie związanym z Łódzkim Klubem Sportowym jest tzw. Przeplatanka, która pojawiła się w samych początkach istnienia klubu[25]. Drugim, równie znanym herbem klubu jest biało-czerwono-biała chorągiewka z wypisanymi na niej literami ŁKS. Oba powyższe znaki były przez pewien czas zajęte przez komornika[26]. W zamian za nie niektóre z sekcji łódzkiego klubu używały loga zastępczego (biało-czerwono-biała tarcza z napisem ŁKS i datą powstania – 1908)[27]. W 2012 akcjonariuszom klubu udało się odzyskać utracone symbole[28][29].
Począwszy od lat 80 XX wieku stała siedziba ŁKS znajdowała się przy al. Unii Lubelskiej 2. Pod koniec 2013 władze klubu i poszczególnych sekcji, w związku z budową nowego stadionu, musiały się z niej wyprowadzić[32][33].
Pierwszym obiektem sportowym ŁKS był plac przy ul. Dzielnej 47 (dziś Narutowicza), następnie przy ul. Srebrzyńskiej 37/39 (1912–1922), a później już teren Parku Sportowego przy al. Unii Lubelskiej 2[31].
W roku 1923 Stefan Kostrzewski zdobył dla Łódzkiego Klubu Sportowego pierwsze mistrzostwo Polski w historii. Tytuł ten wywalczył w lekkoatletyce, w biegu na 5000 m.
Ostatnim, jak dotąd, mistrzem Polski w biało-czerwono-białych barwach była Dominika Misterska-Zasowska, sztangistka, która po złoto w kategorii do 63 kg sięgnęła w 2001.
Indywidualnych mistrzów Polski w historii klubu było kilkudziesięciu. Najwięcej tytułów wywalczyli lekkoatleci. Do rekordzistów należą Artur Partyka (skok wzwyż) i Maria Kwaśniewska (rzut oszczepem, trójbój, pięciobój, skok w dal), którzy zdobywali odpowiednio 14 i 11 złotych medali MP[35]. Oprócz ww. dwójki multimedalistami byli także zapaśnik Tomasz Busse (7 tytułów) oraz kolarz Jerzy Bek (6 tytułów)[36].
Ełkaesiaków w historii letnich i zimowych igrzysk olimpijskich startowało 23. Pięciu spośród nich przywoziło z tych imprez medale olimpijskie. Jako pierwsza dokonała tego Maria Kwaśniewska, lekkoatletka, która w 1936 zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem. Najbardziej utytułowanym jest inny lekkoatleta, skoczek wzwyż, Artur Partyka, który przywiózł dwa medale (1992 i 1996). Najliczniejszą zaś grupą spośród łódzkich olimpijczyków stanowią hokeiści, którzy w liczbie 7. reprezentowali ŁKS na igrzyskach. Jeden z nich, Jerzy Potz startował 4-krotnie.
Lista olimpijczyków
Jerzy Potz – hokeista; 4 starty (1972, 1976, 1980, 1988)
Artur Partyka – lekkoatleta; 3 starty (1988, 1992, 1996)
Na stanowisku prezesa Łódzkiego Klubu Sportowego zasiadało do tej pory (stan na 2014 rok) 28 osób[38]. Najwięcej razy funkcję tę obejmowali Heliodor Konopka oraz Zygmunt Kaźmierczak (po 3). Najdłużej piastował ją pierwszy z ww. dwójki.
Na liście Honorowych Członków ŁKS znajduje się 51 nazwisk. Jej pierwszymi przedstawicielami (1912) zostali: Maurycy Hertz oraz dwaj AnglicyJames Gallaway i Thomas Horrocks, którym klub zawdzięczał m.in. otwarcie pierwszego, historycznego boiska przy ul. Srebrzyńskiej 37/39[40].
Ostatnim, wybranym do tego grona, był Jan Sobieski (2004), legendarny szewc i wieloletni kierownik grup młodzieżowych w klubie[41][42].
1950 – powstaje sekcja gimnastyczna ŁKS Włókniarz.
1954 – Józef Szuba zostaje trenerem sekcji.
1956 – Ewa Fuks triumfuje w mistrzostwach Polski juniorów w klasie II.
1958 – Stanisława Burak zdobywa tytuł mistrzyni Polski juniorek w klasie III i wicemistrzyni Polski seniorek.
1964 – Maria Zdziennicka zostaje wicemistrzynią Polski seniorek w klasie I, Grażyna Darnikowska zajmuje trzecie miejsce wśród seniorek i pierwsze wśród juniorek w klasie III.
1974 – w klubie ćwiczy głównie młodzież, stanowiąca później zaplecze dla Tęczy.
1948 – Henryk Czyż zdobywa mistrzostwo Polski w przełajach. Jerzy Bek w sprincie i na 50 km.
1949 – złoty i brązowy medal drużynowych mistrzostw Polski zdobywają torowcy w wyścigu drużynowym na 4 km na dochodzenie. Jerzy Bek na 4 km na dochodzenie zdobywa indywidualne mistrzostwo Polski. Tadeusz Gabrych na 50 km zdobywa mistrzostwo Polski.
1950 – Jerzy Bek zdobywa mistrzostwo Polski w sprincie.
1951 – drużynowe mistrzostwo Polski na 4 km. Jerzy Bek zdobywa mistrzostwo Polski w wyścigu na 4 km na dochodzenie.
1952 – drużynowe mistrzostwo Polski w wyścigu na 100 km szosa, drużynowe mistrzostwo Polski w wyścigu na 4 km. Jerzy Bek zdobywa mistrzostwo Polski w sprincie i w wyścigu na 50 km, Stefan Borucz zdobywa mistrzostwo Polski w wyścigu na 4 km na dochodzenie.
1953 – po raz pierwszy Wyścig Pokoju kończy się finiszem na stadionie ŁKS.
1955 – Julian Skąpski zdobywa mistrzostwo Polski w wyścigu na 50 km.
1956 – Jerzy Bek zdobywa mistrzostwo Polski w wyścigu na 4 km na dochodzenie.
1960 – dział jazdy szybkiej kończy działalność.
1976 – kończy działalność dział turystyki a wraz z nim cała sekcja kolarska.
Skoki spadochronowe uprawiano na powstałej w 1937 roku wieży spadochronowej, liczącej 20 metrów. Działała również w okresie po drugiej wojnie światowej.
Wczoraj i dziś
ŁKS w momencie powstania (1908) stał się pierwszym w Łodzi klubem polskim, w którym uprawiano piłkę nożną, dzięki czemu cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem wśród łodzian, w tym przede wszystkim garnącej się do uprawiania sportu młodzieży[44]. Szerokie i stale rozrastające się grono sympatyków klubu potwierdziło swą znaczącą rolę w kraju w 1932, kiedy to ŁKS wygrał plebiscyt „Przeglądu Sportowego” dla największej liczby kibiców na meczach swojej drużyny w piłkarskiej I lidze (dziś ekstraklasa), za co dostał zegar świetlny firmy Omega[45].
Piłkarze ŁKS przez wiele lat byli wspierani w znaczącej liczbie przez swych sympatyków zarówno na meczach rozgrywanych u siebie, jak i na wyjeździe. Na decydujący o tytule mistrza Polski pojedynek w 1958 z Górnikiem Zabrze pojechało prawie 10 tysięcy łodzian[14]! W latach 70 XX wieku na mecze ŁKS chodziła rekordowa liczba osób – mecze na odnowionym stadionie, w blasku najnowocześniejszych wówczas jupiterów, oglądało ponad 40 tysięcy ludzi[46].
W przeszłości kibice licznie odwiedzali także obiekty, w których grali przedstawiciele halowych dyscyplin klubu. Na meczach hokeistów ŁKS w Pałacu Sportowym trybuny mogące pomieścić ok. 9 tys. kibiców z reguły zapełniały się do ostatniego miejsca[47] W 2011 na meczu koszykarzy ŁKS próbowano pobić rekord frekwencji na ligowym meczu halowym w Polsce. Do jego ustanowienia zabrakło niecałe 900 osób (na trybunach zgromadzono 9128 kibiców)[48].
Także dziś, mimo gry w niższych klasach rozgrywkowych kibice wspierają swój klub. Na początku 2014, na przedsezonowej prezentacji piłkarzy w Atlas Arenie – występujących wówczas w IV lidze – przybyło 3 tys. sympatyków[49]. Od 2006 działa tzw. Klub 100, którego celem jest wspieranie finansowo-organizacyjne łódzkiego klubu[50].
Plebiscyt oraz znani sympatycy klubu
W latach 70 i 80 XX wieku organizowany był „Plebiscyt Klubu Kibica ŁKS”, na najpopularniejszego i najlepszego sportowca klubu, który został przeprowadzony 7-krotnie. Dwukrotnie wygrał go Jan Tomaszewski, wieloletni golkiper drużyny piłkarskiej. Oprócz niego triumfowali także: Stanisław Terlecki, Marek Dziuba (piłkarze), Walery Kosyl, Leszek Kokoszka (hokeiści) oraz Wojciech Fiedorczuk (koszykarz). Organizacja plebiscytu została przerwana w 1981, po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce[51].
W 2008 Poczta Polska wydała okolicznościowe (na 100. rocznicę powstania Łódzkiego Klubu Sportowego) kartę i znaczek pocztowy[52][53] oraz stempel[54]. Na kopercie znajduje się archiwalne zdjęcie byłego piłkarza klubu, Henryka Szymborskiego, który cieszy się ze zdobytego gola; z kolei na znaczku przedstawione są główne dyscypliny sportowe, które miały lub wciąż mają swoje sekcje w klubie: piłka nożna, hokej na lodzie, koszykówka, tenis i siatkówka.
W Łodzi znajdują się także 4 ulice, których patronami są byli sportowcy ŁKS (olimpijczycy). Uhonorowanymi są: Wawrzyniec Cyl, Antoni Gałecki, Jerzy Potz oraz Władysław Król[55]. Ponadto, podobizna ostatniego z nich znajduje się na fresku „Łódź w pigułce”, na którym pojawiły się 31 najbardziej znane i zasłużone dla miasta osoby.