L'omofòbia designa las manifestacions de mespres, reget, e òdi contra de personas, de practicas o de representacions omosexualas o supausadas n'èsser.
L’omofòbia conten donc los prejutjats e las discriminacions (emplec, lotjament, servicis), e aquò pòt se manifestar per de paur, d'òdi, d'aversion, de secutament, de violéncia o encara de desaprovacion intellectuala intoleranta contra l'ensemble de la comunautat LGBT[1],[N 1]. « Tot coma la xenofòbia, lo racisme o l'antisemitisme, l'omofòbia paréis èsser una designacion de l'autre coma lo mal contrari, inferior o anormal[2]. » L'omofòbia pòt s'exprimir fins al murtre, o la condamnacion a mòrt institucionalizada, coma dins de païses africans e de l'orient mejan.
L'omofòbia pòt venir de diferentas originas: de posicions religiosas, de consideracions clinicas (en medecina, subretot en psiquiatria, e en psicologia)[3], antropologicas (al nom de la diferenciacion dels sèxes) o venent dels desirs omosexuals reprimits.
« Quina d'aquestas doas proposicions es mai pròcha de la vòstra opinion ?
1) L'homosexualitat deuriá èsser accaptada per la sociatat.
2) L'homosexualitat deuriá pas èsser acceptada per la societat. »
Percentatge per país interrogat de las personas essent en favor de la responsa 1[4]
81–90%
71–80%
61–70%
51–60%
41–50%
31–40%
21–30%
11–20%
01–10%
Pas de donadas
L'Espanha amb 88% e l'Alemanha amb 87% son los dos païses qu'accèptan melhor l'omosexualitat.
La França amb 77% l'accèpta mens plan.
Origina del tèrme
Lo tèrme ven de l’anglés homophobia, neologisme paregut pel primièr còp dins un article de la revista pornografica americana Screw datada del 23 de mai de 1969, ont lo mot designa la paur qu'an unes òmes eterosexuals de passar per èsser omosexuals.
S'encontra en 1971, dins Homophobia: a tentative personality profile del psicològ Kenneth Smith.
Polemicas semanticas e criticas del tèrme
Dins l'Encyclopædia Britannica, pasmens se lo sufixe « phobia » s'emplec usualament per una paur irracionala, l'omofòbia designa ela « una actitud anant de l'aversion leugièra cap a l'execracion al vejaire de las personas sexualament o amorosament atracha pels individús de lo lor sèxe »[5].
La construccion del neologisme a partir del sufixe « -fòbia » es a vegada criticada. Atal, pel psicanalista Daniel Sibony : « Omofòbia, xenofòbia, judeofòbia… tant de mots desviats de lor sens. Amar pas es pas fòbia » ; per el, los resultats d' « aqueste interdit » ne desviant sa compreneson sot « gaireben contraris a çò esperat[6]. »
La jurista Anne-Marie Le Pourhiet analisèt la tendéncias d'unes a « qualificar de “fòbia” (omofòbia, lesbofòbia, andifòbia, islamophobie, judeofòbia, melanofòbia, etc.) tota expression d'una opinion contrària de lor pretencions o revendicacions. […] Se compren plan que s'agís de tractar lo dissident en malaut que l'acompanhament psiquiatric deuriá de segur èsser recomandat en parallèl de la repression penala »[7]
Philippe Muray, dins son libre Exercices spirituels, tome 3, nòta tanben « Soi tocat dempuèi unas annadas per l'operacion de medicalizacion sistematica que son encara l'objèctes totes aquestes que penson pas dins la justa linha: son acusats de fòbia ». Evocant lo vam contemporanèu de las fòbias àde combatre, parla « gàbia dels fòbs »[8], jòc de mots en referéncia al film La cage aux folles (La gàbia de la fòlas)
Eterosexisme
L'eterosexisme es « un sistèma ideologic que nega, denigra e estigmatiza tota forma de comportament, identitat, relacion o comunautat non eterosexualas »[9]. Aqueste tèrme plaça parallel las manifestacions omofòbia amb d'autras actituds, coma lo racisme, l'antisemitisme e lo sexisme.
Lo professor Gregory M. Herek de l'Universitat de Califòrnia a Davis nòta que l'eterosexisme se basa sus doas mecanicas ligadas, l'invisibilitat e l'agressivitat: l'omosexualitat essent gaire sempre invisibla dins las representacions culturalas, quand de personas s'engatjan publicament dins de relacions omosexualas, venon de ciblas d'atacas del rèste de la societat.
Lo militant contra l'omofòbia e lo racisme Louis-Georges Tin estima que l'omofòbia seriá un fruch de l'eterosexisme, es a dire de la supremacia del modèl social eterosexual, presentat coma lo sol existent, levat lo celibat ecclesiastic o monacal, dins las societats actualas. L'omosexual, segon Tin, auriá pas de representacion de se mèsme li permetent de se situar al respècte d'una nòrma autre que l'eterosexualitat.
L'omofòbia coma non-acceptacion de la sieuna bisexualitat
L'explicacion psicanalista de l'omofòbia coma paur inavoada de los sieus penjals omosexuals foguèt prepausada a partir de 1914[10]. L'omosexualitat atal censada provocar de l'ància per fòrça òmes, aquò « desencadena una presa de consciéncia de las lors caracteristicas femnas, coma la passivitat o la sensibilitat, que considèran coma de signes de flaquesa.» Aquesta explicacion permet tanben d'explicar perque los òmes son mai sovent omofòbs que las femnas. Élisabeth Badinter parla de l'omofòbia coma un « mecanisme de defensa psiquica » e d'una « estrategia per estalivar la reconeissenç d'une part inacceptabla de se »[11].
Los EUA coneguèron de cases plan mediatizats de divulgacion de penjals omosexuals de personalitats se declarant publicament violentament opausadas a l'omosexualitat; es per exemple lo cas del pastor televangelista Ted Haggard, que reconeguèt un an mai tard la sieuna bisexualitat[12]. Aquestes afars placèron l'attention sus la part de l'omosexualitat reprimida dins l'omofòbia, e, parallelament, contribuiguèron a una melhora acceptacion dels omosexuals[13].
En 1996, Henry Adams, professor emerita de psicologia à l'universitat de Georgia, realiza un protocòl per testar aqueste ipotèsi, e sas conclusons son utilizadas per l'American Psychological Association[14]. L'experiéncia foguèt menada amb de personas se declarant sonque eterosexualas,[15]; los subjèctes foguèron destriats en dos grops: aquestes qu'exprimavan de sentiments omofòbs, e los autres. Après aver pausat de captors sus lor vèrga per observar lors reaccions, se mòstra a aquestes òmes de films pornografics omosexuals (mai precisament de films erotics). A l'eissida de l'experiéncia, 44 % dels òmes se disent « non omofòbs » mostrèron de traça d'excitacion, contra 80 % d'aquestes que se declarant omofòbs. Tanben, 24 % dels non omofòbs èra en ereccion complèta, contra 54 % pels « omofòbs ». Pasmens, los quites autors de l'experiéncia soslinhan que l'ància aumenta l'excitacion sexuala, qu'aquòpodèt contribuir a aumentar los resultats dels « omofòbs » e que d'autras experienças son necessàrias per trencar,. En mai, la quita idèa d'extrapolar los penjals sexuals d'un individú a partir de sas reaccions amb d'estimuls visuals eissits de produccions vidèo precisament destinadas a provocar l'excitacion es subjècta a caucion. La tèsi d'Adams, que foguèt contestada[16], foguèt utlizada per diferents collègas[17],[18].
Un article de The Economist redigit per un jornalista especialament enviat en America latina, coneguda per sa cultura bisexuala mascla generalizada e sa plan fòrta omofòbia culturala, constata que « L'America Latina a una longa istòria d'ambivaléncia e d'ipocrisia sus l'homosexualitat »[19]. La cultura latinoamericana, fòrça machista, accèpta que d'òmes ajan de relacions sexualas amb d'autres òmes, mas sonque se tenon un ròtle actiu,[20]; los òmes en question, que s'engatjan dins de relacions sexualas amb d'òmes e de femnas se veson coma « eterosexuals »[21]. Sols sont estigmatizats los òmes efeminats, aqueste que son supausats èsser passius dins la relacion.
Una antropologista norvegiana esciu sus aqueste fenomèn: « Lo mespres per l'omosexual efeminat es precisament çò que fa acceptable la bisexualitat pels òmes mascles, e es perque l'omofòbia, li machisme e una bisexualitat mascla generalizada forman un ensems perfièchament coerent. »
Autras explicacions
Vincent Tiberj, cercaire en sociologae, dins son enquèsta Français comme les autres ? (2005, coécrite avec Sylvain Brouard), mòstra que l'omòfia es dos còps mai espandida pels ciutadans musulmans de la segonda generacion d'origina magrebina, africana e turca en comparason amb los joves Franceses d'ascendéncia europèa[22]. Aqueste estudi seriá controversiada.
Per Christophe Gentaz[23], l'omofòbia mascla fa referéncia a de mecanismes de defensa psiquica realizat per protegir lo sentiment de virilitat.
Las consequéncias de l'omofòbia inclusissin l'omofòbia interiorizada, la violéncia e la discriminacion.
Omofòbia interiorizada
Daniel Borrillo estima, dins son Que sais-je ? consacrat a l'omofòbia, que las personas omosexualas que grandisson dins un mond puslèu ostil a l'omosexualitat, e ont i existís pas de modèls valorizats, interiorizan la violéncia omofòbia que los environa (injúrias, dichs mesprisants, condamnacions moralas, actituds compassionalas…). Aquesta interiorizacion de l'omofòbia pòt desencadenar un sentiment de culpabilitat, de vegonha; quitament pòt provocar la depression o lo suicidi (l'omofòbia seriá una de las principalas causas de suicidi pels adolescents)[24].
Agressions
Lo murtre es pas la violéncia mai espandida. Dins las violéncias degudas a l'omofòbia figuran sobretot los tabasatges, las vias de fach[27], las insultas, l'injúria.
La paur de l'agression, verbala o fisica, es un trach parejat per nombre d'omosexuals, que, mai sovent, desertan las zonas ruralas per anar a la vila, ont las populacions serián mai dobèrtas e mens agressivas. Dins de vilas, coma París (quartièr del Marais) o Montpelhièr coma dins d'autras metropòlis mondialas (coma San Francisco als EUA), existís de comunautats omosexualas, es adire un acamp de personas omosexualas s'inscrivent dins un airal geografic delimitat puslèu que veraiament dotadas de valors comunas. Las violéncias fisicas contra d'omosexuals existisson pasmens dins aquestas metropòlis e son a vegada lo fach de bandas urbanas.
Discriminacion
Mai sovent, l'omofòbia se manifèsta per la discriminacion. Fins a fa pauc, la discriminacion contro les omosexuals èra legala en Occident: l'Estat i participava. Es mercé al vòte, a partir dels sègles XIX e XX subretot, de leis antidiscriminacion, e al passatge d'una morala sociala intoleranta amb una cèrta acceptacion comuna, que la situacion se melhorèt pels omosexuals. Per exemple, en França, l'omosexualitat foguèt depenalizada pel còdi peenal de 1791. Atal l'Assemblada nacionala constituenta decriminalizèt l'omosexualitat. Napoléon Ièr tornèt pas sus aquesta evolucion. Foguèt jol govèrn de Pétin qu'una discriminacion penala tornèt: la lei del 6 d'agost de 1942 fixava una edat mai nauta per la majoritat sexuala pels rapòrts omosexuals; aquesta disposicion foguèt abrogada en 1982.
D'activistas opausats als drechs LGBT, pasmens, considèran que las leis de « tolerança » son, de fach, discriminatòrias pels eterosexuals. Al contrari, los activistas LGBT afirman que l'omofòbia legalizada demora una nòrma, mai o mens amagada, dins la majoritat dels païses, que se manifèsta per de licenciaments abusius, de refus de locacions o d'autras misèrias.
Un article recent de dos cercaires universitaris[28] a, pel primièr còp, prepausat una evaluacion econometrica, sul mercat del trabalh francés, de la discriminacion salariala fondada sus l’orientacion sexuala. S’agís del primièr e sol estudi fins ara assajant d'evaluar l’amplor d'aquesta discriminacion en França. Los resultats mòstran l’existéncia d’un desavantatge salarial pels omosexuals òmes al respècte de lors omològs eterosexuals, que siá dins lo sector privat o dins lo sector public; l’amplor d'aquesta discriminacion varia d'unes -6,5 % dins lo sector privat a -5,5 % dins lo sector public. Dins lo sector privat, lo desavantatge salarial subit pel omosexuals masculins es mai naut pels trabalhadors qualificats que pels non qualificats e – dins ambedos sectors – pels màger d'edat que pels joves. La discriminacion es tanben mai fèble a París que dins lo rèste de la França. Coma dins d’autres païses, es pasmens pas possible de conclure a l’existéncia d’una discriminacion salariala contra de lesbianas.
L'omofòbia d'Estat foguèt practicada a de gras diferents per de regims diferents, que sián republicans e democratics coma la França e los EUA o monarquics e parlamentaris coma lo Reialme Unit o encara totalitaris coma en URSS, en Alemanha nazia o en Espanha franquista. Es ara encara presenta dins de païses autoritaris, religioses o conservators, coma l'Arabia saudita o l'Iran, los Emirats arabis units, la Mauritània, lo Nigèria, lo Sodan, la Somalia e lo Iemèn ont l'omosexualitat pòt encara èsser castigada de la pèna de mòrt.
Al contrari, dins de païses, l'omosexualitat foguèt legalizada d'ora, coma en Itàlia dempuèi 1890 o als Païses Basses dempuèi 1811. D'autres païses coma la França, l'Espanha, l'URSS o l'Allemanha los dreches dels omosexuals progressèron e regressèron segon los cambiaments istorics e politics.
En Alemanha
Al sègle XIX e començament del XX, l'omosexualitat èra penalizada en Alemanha. En 1929, mai de 6000 personalitats signèron una peticion per l'abrogacion del paragraf 175 qu'instituís las discriminacions contra los omosexaels. Mas la liberalizacion de la societat alemanda s'arrestèt per l'arribada al poder dels nazis en 1933.
Jol Tresen Reich, l'omofòbia menèt a de meurtres, que la victima siá sopçonada d'omosexualitat a tòrt o a rason. Las agressions omofòbias quitament foguèron institucionalizadas jol regim nazi[29],[30]. Es dificil de determinar quant de victimas omosexualas foguèron desportadas e assassinadas entre 1933 e 1945 per aqueste regime, mas las òbras sus basa de las condamnacions « legalas » suggerisson un chifre d'unas 10 000 victimas[31], e 10 000 desportats omosexuals[32]. Incluses dins lo sistèma de marcatge nazi dels prisonièrs, los omosexuals èran obligats de portar un triangle ròse. Enfin, lo taus de mortalitat dels omosexuals presonièrs dins los camps es estimat a 60%. La deportacion mal coneguda dels omosexuals es eveluada a 75 000 victimas[33]. A causa de la destruccion dels dossièrs, aqueste chifre es pas qu'una estimacion bassa.
Après la guèrra, e la casuda del regim nazi, l'omosexualitat contunha d'èsser penalizada en Alemanha e demora castigada de pènas de preson. En 1969, l'Alemagne depenaliza l'omosexualitat.
Al Chile
Après un periòde de liberalizacion, l'omosexualitat tornèt èsser reprimida al Chile a partir de 1927 jol regime de Carlos Ibanez del Campo, fins a l'establiment de camps de concentracion reservats als omosexuals, e fins a 1941. En 1952, amb lo retorn d'Ibanez del Campo al poder, los omosexuals èran considerats coma un grop social desviant e dangierós e son catigats de pènas de preson. Jos la dictatura militara de Pinochet, de 1973 a 1990, l'omosexualitat foguèt fòrça reprimida per la lei, e los omosexuals patiguèron s'una fòrta repression jos la forma de violéncias fisicas e de torturas. En 1999, l'omosexualitat es despenalizada al Chile.
En China
Jos la dinastia Tang de 618 a 907, l'omosexualitat sembla aver estat tolerada. Mas en seguida de las consequéncias de la guèrra de l'òpi que l'omosexualitat comença a èsser considerada mal en China. A partir de 1949, jol la Republica populara de China, l'omosexualitat es sevèrament reprimida. Los omosexuals son acusats pel regim comunista de mòrs « decadentas e occidentalas ». Son sovent condamnats e enviats dins de camps de reeducacion trabalh[34]. L'omosexualitat es fin finala depenalizada en 1997 e la China suprimís l'omosexualitat de la lista de las malautiás mentalas en 2001.
A Cuba
A Cuba, l'omosexualitat foguèt declarada illegala dins las annadas 1960 e qualificada de « manifestacion de la decadéncia capitalista » per unes dirigents cubans. Los autors del Libre negre del comunisme[35] afirman que de centenats d'omosexuals òmes e femnas e de travestits foguèron enviats dins d'unitats militaras d'ajuda a la produccion (UMAP) entre 1965 e 1967 ont devián èsser « reeducats ». Se seriá agit agi segon aquestes autors de camps de concentracion: los prisonièrs vivián de condicions plan dificilas, deviá far de trabalh forçat, essent mal noirits e patigavan de mals tractaments. Encara seguent la mèsma font, los omosexuals foguèron enseguida interdits dins l'educacion e dins la representacion artistica de Cuba a l'estrangièr. De purgas omofòbas foguèron organizadas, per exemple l'Universitat de L'Avana.
Mariela Castro, nebòda de Fidel Castro e militanta LGBT, dona una tota autra representacion d'aquesta epòca: « Èran pas de camps, èran d'unitats militaras d’ajuda a la produccion que s'èran creadas, coma una mena de servici militar per facilitar l’obtencion d’una qualificacion als filhs d’obrièrs e de païsans que a la sortida lor permetriá l’accès a un trabalh remunerat melhor. Aquò èra l'idèa qu'aviáestat prepausada al novèl ministari de las Fòrças armadas revolucionàrias. Èra un periòde amb fòrça confusion, una nacion revolucionària essent a se crear en mèsme temps que d'atacas de terrorisme d’Estat que lo pòble cuban èran l’objècte: èra plan dificila. Foguèt una de las iniciativas e dins cèrtas d'aquestas unitats se trobavan de gents qu'umiliavan los omosexuals, que consideravan que caliá los far trabalhar per que venon d'« òmes ». Caliá los « transformar », aquò èra l’idèa de l’epòca, e èran ancorada dins lo mond entièr. Quitament los psiquiatres practicavan de terapias per los far venir eterosexuals. »[36].
En 1980, lo govèrn expulsèt fòrça omosexuals pendent l'exòde de Mariel. Los « actes omosexuals » foguèron oficialament depenalizats en 1979, e las darrièra referéncias omofòbia foguèron suprimidas de la lei cubana en 1997[37].
En 1992, Vilma Espin, esposa de Raùl Castro, denòncia la repression e las discriminacions que longtemps tocava los omosexuals. Aqueste combat torna amb sa filha Mariela Castro, actualament presidenta del Centre nacional cuban d'educacion sexuala.
Ongan, Fidel Castro presisa: « Per ma part, pati pas d'aquesta mena de fòbia contra los omosexuals. Jamai ai estat en favor ne faguèri la promocion ne sostenguèri de politica contra los omosexuals. Es una rencuna que correspond, diriái, a una epòca eissida del machisme. […] Avèm veraiament evoluit e podèm lo constatar subretot pels joves, mas se pòt pas dire que la discriminacion sexuala aja totalament desaparegut e devèm pas fae semblant qu'existe pas pus. »[38]. Dins aqueste entreten, reconéis l'importança que prenguèt l'omofòbia a Cuba, tot en l'explicant e la condamnant.
Signe d'aquesta evolucion significativa: Cuba faguèt partit dels 66 païses de l'ONU a signar una declaracion en favor de la depenalizacion universala de l'omosexualitat, en decembre de 2008[39].
Des militants LGBT del país denòcian pasmens de milièrs d'arrestacions cada an e de condamnacions judiciàiras en rason de l'omosexualitat[40].
En França
Fins a la fin del sègle XVIII, las relacions omosexualas son en principi interditas per la lei, aquesta essent aplicada de biais mai o mens zelada seguent los epòcas e escasenças (e sovent utilizada coma pretèxte politic, coma contra los Catars o unes intellectuals).
Se l'omosexualitat es tolerada per fòrça grands personatges istorics, se'n trufa d'autors moralistas. Per exemple, lo Duc de Saint-Simon manca pas una escasença dins sas Memòrias de fustigar l'aparéncia de Felip d'Orleans (fraire del Rei Loís XIV de França):« Èra un òme pichon e pançarut, montat sus d'escaças tant sos sabatons son nauts, sempre pimpat coma una femna, plen d'anèls, de braçalets e de peirariá de pertot, amb una pamparruga tota desplegada, negra e polverada e de ribans de pertot ont se podava ne metre, plen de menas de perfums e en totas causas lo quite netitge… » — Louis de Rouvroy, duc de Saint-Simon, Memòrias.
Al sègle XVIII, Voltaire qualifica l'omosexualitat d'« abominacion fastigosa » e d'« atemptat infame contra la natura »[41]. Son contemporanèu Claude-Joseph de Ferrière definís en 1769 la « luxura abominabla » « que merita pèna de mòrt »:« Se nomena luxura abominabla aquesta que consistís dins la bestialitat, l’incèste, la sodomia, lo comèrci impudic de las femnas gorrinant amb elas mèsmas, que son totes de crimes execrables que venon de l’impietat e de l’irreligion, e que meritan pèna de mòrt. » — Claude-Joseph de Ferrière, Dictionnaire de droit et pratique.
L'omosexualitat serà despenalizada pels constituents a l'eissida de la revolucion de 1789 que se fonda suls dreches de l'Òme (per la lei del 25 de setembre - 6 d'octobre de 1791, qu'adoptèt lo Còdi penal, qu'un fach remarcable es l'abséncia de mencion de la sodomia, considerada fins alara coma un crime, o tot autre tèrme designant los rapòrts omosexuals[42]) e aquesta depenalizacion demorarà constanta pels rapòrts omosexuals privats entre adultes consentents fins ara. Pasmens, una polícia administrativa es organizada a partir de la Revolucion e s’intensifica jos la Monarquia de Julhet e lo Segond Empèri a l'entorn dels grops d’omosexuals, subretot a París[43]. Se caracteriza per un cens escrich, jos forma de fichas, d'omosexuals identificats, des prostituts omosexuals e travestits, lo tot acampat dins los « registres dels pederastes ». L'objectiu d'aqueste fichatge sistematic èra subretot de prevenir las pressions e los escandals publics tot contraròtlant la prostitucion. Lo fichatge dels omosexuals per la polícia contunhèt fins a 1981[44].
Lo regim de Pétin, per la lei del 6 d'agost de 1942[45] modificant l'alinea 1 de l’article 334 del Còdi penal, establís un destriament discriminatòri dins l’edat del consentement entre rapòrts omosexuals e eterosexuals:« Serà castigat d’un empresonament de sièis meses a tres ans e d’una emenda de 2 000 francs a 6 000 francs qui que siá aurà o per satisfar las passions d’altrú, excitat, favorizat o facilitat abitualament lo gorrinitge o la corrupcion de la jovença de l’un o de l’autre sèxe al dejós de vint e un ans, o per satisfar las sieunas passions, comet un o mai actes impudics o contra natura amb un minor de son sèxe de mens de vint e un ans d'edat. »
Aquesta lei crea un destraiment explicit entre rapòrts omosexuals e eterosexuals al subjècte de l’edat a partir de que un minor civil pòt entretenir una relacion sexuala amb un adult, sens qu'aqueste adult cometa una infraccion penalament reprimida (21 ans pels rapòrts omosexuals e 13 ans pels rapòrts eterosexuals puèi 15 ans a partir de 1945[46]).
En 1971 es creat lo Front omosexual d'accion revolutionària, donant una visibilitat radicala al movement gay e lesbian de l'epòca (inclusissent, de biais encara mai controversiat, una apologia de la pedofia). Pròche de l'esquèrra extrèma (la drecha regetant a l'epòca l'omosexualitat coma una perversion, lo PS la redusent a de preferéncias devant demorar de l'òrdre de la vida privada, e lo PSU, pasmens dobèrt als omosexuals, partejant pas son projècte revolutionari), deu pasmens far fàcia a l'ostilitat fins a dins aqueste mitan. Lo PCF es mai ostil[47].
En 1974, l’edat de majoritat sexuala pels rapòrts omosexuals es bassat a 18 ans (la lei cambia l’edat de majoritat de 21 ans a 18 ans dins totes los articles dels Còdi civil e penal[48]). Amb aquesta modificacion, l’alinea 3 de l’article 331 demora fins al 4 d'agost de 1982[49].
En mai de l’article 331 del Còdi penal, una segonda lei fasent mencion explicitament de l’omosexualitat: l’ordonança del 25 de novembre de 1960[50] (creant l’alinea 2 de l’article 330 del Còdi penal), que doblava la pena minim per otratge public a la pudor quand s’agissiá de rapòrts omosexuals. Aquesta disposicion foguèt suprimida en 1980[51].
En Espanha
Jos l'Inquisicion medievala, los omosexuals èran secutats en Espanha; podavan èsser catigats de la castracion o de lapidacion. Jos l'Inquisixion espanhòla, l'omosexualitat demora castigada de la pèna de mòrt mas la senténcia es comudada a lenhièr. S'apondon de senténcia de preson, deportacion a las galèrias e privacions de proprietat. A partir de las annadas 1730, l'omosexualitat es pas pus castigada de la pèna de mòrt en Espanha mas demora condamnada pels tribunals a de pènas pesucas de deportacion a las galèrias, de tortura, o de trabalh forçats. A partir de 1822, l'Espanha considèra pas mai l'oomosexualitat coma un crime. Jos Franco, l'omosexualitat es nòu castigada d'empresonament. Los istorians estiman qu'entre 1000 e 5000 omosexuals aurián estat empresonat a causa de lor orientacion sexuala entre 1939 e 1979. A partir de 1979, après la casuda del regime franquista, l'omosexualitat es pas pus penalizada en Espanha e ara es un país del mond ont l'omosexualitat es mai acceptada.
Als EUA
Après la Declaracion d'independéncia, los EUA gardan las leis de l'anciana administracion coloniala que sanccionava l'omosexualitat de la pèna de mòrt. Mas, inspirat per la Revolucion francesa, l'Estat de Pennsilvània es lo primièr a abolir la pèna de mòrt per causa d'omosexualitat, la Pennsilvània instituís una pèna de 10 ans de preson amb confiscacion de totes los bens per tota persona declarada omosexuala. La Carolina del Nòrd serà lo darrièr Estat a abolir la pèna de mòrt per causa d'omosexualitat en 1873. La repression contra los omosexuals torna al vam jos l'èra del maccarthysme; los omosexuals son alara considerats coma d'elements subversius sopçonats de voler liurar le país als comunistas. En 1962, l'Estat de l'Illinois descriminaliza l'omosexualitat.
Lo 12 de junh 2016 se debanèt la fusilhada a Orlando dins una discotèca omosexuala, revendicada per l'Estat Islamic (49 mòrts e 53 nafrats). Aqueste atemptat constituís lo pièger acte de violéncia jamai comes contra la comunautat omosexuala als EUA[52].
En Índia
A partir de 1860, jos la dominacion anglesa de l'Índia, la seccion 377 criminaliza l'omosexualitat coma « relacion carnosa contra l'òrdre de la natura » e pòt èsser castigada d'una pèna de detz ans de preson o d'un empresonament a vida. Aquesta lei es encara valabla en Índia fins ara, levat jos la jurisdiccion de la Nauta cort de Delhi que, lo 2 de julhet de 2009, jutjèt que la seccion 377 constituissiá una violacion dels dreches fondamentals. Pasmens, l'11 de decembre de 2013, la Cort suprèma de l'Índia declarèt la declaracion de la Nauta cort de Delhi illegala, restablissent atal la seccion 377 a Delhi.
En Itàlia
Al Reialme Unit
De 1533 a 1861, l'Angletèrra considerava l'omosexualitat coma un crime passible de mòrt per penjament. Pasmens se la pèna de mòrt per causa d'omosexualitat siá abrogada en 1861, l'omosexualitat demora passible de preson. Oscar Wilde es atal condamnat a 2 ans de preson amb trabalhs forçats per sa relacion amorosa amb lo jove Lord Alfred Bruce Douglas. La repression contra los omosexuals s'intensifica fins a las aannadas 1950. Una primièra estapa cap a la despenalizacion es passada en 1967 amb lo Sexual offence act puèi en 1982 amb l’Homosexual offences order. A sonque a partir de l'annada 2001 e jol vam de la Cort europèa dels dreches de l'Òme, que la lei anglesa sancciona tota forma de discriminacion contra los omosexuals.
En Russia e en URSS
Al sègle XIX, l'omosexualitat es durament reprimida en Russia e pòt èsser castigada de mòrt sul lenhièr. Al començament del sègle XX, las pènas de mòrt son comudas en pènas d'exili de 4 o 5 ans en Siberia. En 1922, a la seguida de la revolucion bolchevica, l'omosexualitat es despenalizada e coma als EUA considerada coma una malautiá mentala devent èsser tractada medicalament, mas la mesa en practica medicala siá pas realament realizada e fa plaça a una relativa tolerança.
Amb la presa del poder per Stàlin desaparéis aquesta relativa tolerança qu'aviá l'URSS al començament: la lei del 7 de març de 1934 castigant de cinc ans de trabalhs forçats los rapòrts omosexuals consentits autoriza l'arrestacion de fòrça omosexuals[53]. L'escrivan sovietic oficial Maxim Gorki assimilava l'omosexualitat al faissisme en 1934 dins son obratge Umanisme proletarian.
En 1993, jos la pression du Conselh de l'Euròpa, l'omosexualitat es despenalizada en Russia, mas quatre subjèctes de la federacion vootèron dempuèi una lei penalizant l'apologia de l'omosexualitat. En 2013, la Doma (lo parlament rus) adòpta a l'unanimitat una lei « qu'interdit la propaganda de las relacions sexualas non tradicionalas près dels minors d'edat »[54]. Aquesta mèsma lei pevei lèu d'autorizar que sián retirar los enfants de los parents omosexuals per los plaçar en fogal.
Situacion mondiala actuala
Omosexualitat legala
Maridatge reconegut
Autre tipe d’engatjament reconegut
Maridatge a l’estrangièr reconegit
Reconeissença limitada del maridatge omosexual
Pas de reconeissença dels parelhs omosexuals
Omosexualitat illegala o reprimida
Leis restrenhent la libertat d’expression e d’associacion
Pèna De jure non aplicada De facto
Pèna de preson
Preson a perpétuitat
Pèine de mòrt
Ara, los actes omosexuals son encara passibles de pèna de mòrt dins set païses: Afganistan, Arabia Saudita, Iran, Nòrd del Nigèria, Mauritània, Sodan e Iemèn. aquestas legislacions son efectivament aplicadas. Atal, lo 19 de julhet de 2005, dos adolescents iranians de 16 e 18 ans d'edat, foguèron penjats a Mashhad, en Iran, per aver agut de relacions omosexualas. Al Nigèria en 2007, 18 omosexuals son jutjats e risca la pèna de mòrt dins l'Estat de Bauchi[55].
Levat las pènas de preson, de païses practican una omofòbia d'Estat, refusant d'aplicar los dreches constitucionals alara que reconeisson los dreches de l'Òme, e favorizant la persecucion e l'agression fisica contra los omosexuals. Atal, al Marròc, en març de 2016, après que dos òmes omosexuals foguèron agressats e tabassats a lor domicili privat, un d'eles foguèt condamnat a quatre meses de preson fèrma per « actes contra natura », alara que los agressors foguèron condamnats a dos meses amb ajornament[56].
L'omosexualitat demora castigada d'empresonament (de unes meses fins la perpetuitat), de sevicis corporals, de deportacion o de trabalhs forçats dins un seisentenat de païses coma: Senegal, Argeria, Bangladèsh, Botswana, Burundi, Cameron, Republica democratique del Còngo, Emirats arabis units, Etiopia, Guyana, Jamaica, Kenya, Libia, Malàisia, Marròc, Nigèria, Oman, Paquistan, Papoa-Nòva Guinèa, Singapor, Sri Lanka, Siria, Tanzania, Tògo, Zambia, etc.
Unes païses reprimisson de biais indirècte l'omosexualitat (interdiccion de sosten a las associacions, licenciament, etc.) o aplican de tractaments discriminatòris: Grècia, etc.
Als EUA, en 2003, la Cort suprèma declarèt anticonstitucionalas las leis d'unes Estats federats contra la sodomia[57], al motiu qu'aquestas violavan lo XIV amendament de la constitucion protegissent la vida privada e la libertat dels ciutadans. Tretze Estats federats sus cinquanta, situats subretot dins lo Sud del país, aplicavan fins alara de leis contra la sodomia entre adultes consentants, quatre condamnant tanben la fellacion: Tèxas, Oklahoma, Missorí, e Kansas. Al Kansas, en 2000, un jovent mentalement deficient de 18 ans d'edat foguèt condamnat per « sodomia » (de fach èra una fellacion e non pas de sodomia al sens de penetracion anala) a 17 ans de preson: aviá fach una fellacion a un adolescent de la mèsma institucion especializada, de 14 ans d'edat alara, e donc foguèt condamnat al títol de la repression dels palpaments sexuals sus menors; existís una disposicion dicha « lei Romèo e Julieta » reduch la senténcia a 15 meses quand l'autor dels faches es tanben adolescent, mas los rapòrts omosexuals foguèron excluses d'aquesta disposicion particulara. Aqueste verdicte foguèt en seguida anullada per una decision unanima de la Cort suprèma del Kansas, estimant aquesta discriminacion infondada[58] (lo jovent foguèt liberat pauc après la decision, avent passat mai de quatre ans en preson, es a dire plan mai que los 15 meses).
Mas, dins fòrça païses, coma dins los païses fortament secularizats, la discriminacion al vejaire de las personas omosexualas es uèi sanccionada, per exmple per d'amendas.
Posicion de las religions
Las posicions oficialas de la Glèida catolica
Lo Catequisme de la Glèisa catolica qualifica l'omosexualitat de « desordonada » e escrich que los actes d'omosexualitat « sauprian pas recebre d’aprobacion de pas cap de biais ». Lo catequisme apond pasmens que « (las personas omosexualas) devon èsser aculhidas amb respècte, compassion e delicatesa. Serà evitat a lor encontra tota marca de discriminacion injusta »[59].
Dins una letra mandada en 1986 als evesques de la Glèisa catolica romana, lo cardenal Ratzinger, descriviá l’omosexualitat coma un « mal moral », « un desòrdre objectifu qu'es contrari a la saviesa creatritz de Dieu ». Mr Ratzinger estimava qu’un « pensament especial deuriá èsser portat sus las personas d'aquesta condicion, de paur que sián menadas a creire que l’activitat omosexuala es una opcion moralament acceptabla ». Conclusiá sa letra en colent que siá levat « tota ajuda contra un organisme que cerca a contradire aquestes ensenhaments »[60].
En julhet de 1992, lo Vatican manda una letre als evesques nòrdamericans signada pels cardenal Ratzinger, ont las discriminacions contra los omosexuals son justificadas dins unes domènis: lo drech a l’adoption, los omosexuals dins l’armada, l’omosexualitat dels ensenhaires. Ratzinger sosten que prenen en compte l’orientacion sexuala es pas « injust ». Contunhant lo rasonament, afirma que demandant de dreches, los gays e las lesbianas encoratjarián las violéncias omofòbias. « Ni la Glèisa ni la societat deuriápas èsser suspresa quand las reaccions irracionalas e violents aumenten »[61].
En 2003, la Congregacion per la Doctrina de la Fei, dirigida per Joseph Ratzinger, publica un opuscul titulat Consideracions al subjècte dels projèctes de reconeissença juridica de las unions entre personas omosexualas ont afirma que « reconéisser legalament las unions omosexualas o las assimilar al maridatge significariá que en mai d'aprovar un comportament desviant, e per consequent ne far un modèl dns la societat actuala, tanben amaga de valors fondamentalas qu'apartenon al patrimòni comun de l’umanitat ». Dich que « lo parlamentari catolic a le dever moral de votar contra [aquestes] projèctes de lei ». Dins lo cas ont la lei ja existiriá, deu « s’opausar pels sieus mejans que li son possibles e far conéisser son desacòrdi »[62].
En julhet de 2013, lo papa Francés condamna lo « lobby gay », mas afirna jutjar pas los omosexuals, tanben dins la Glèisa: « Lo problèma es pas d'aver aquesta tendéncia, es de far de lobbying. Es lo problèma mai greu per ièu. Se una persona es gay e cerca lo Senhor amb bona volontat, qui soi per la jutjar ? »[63].
En 2015, le prèire catolic Krzysztof Charamsa fa son coming-out en anoncint publicament son omosexualitat la velha del Sinòde dels evèsques sus la mission de la familha dins la Glèisa e dins lo mond. Sul còp demes de sas foncions près de la Santa Ses, fustiga dempuèi « l'omofòbia institucionala » de la Glèisa[64].
En mai de 2015, après lo referendum sul maridatge omosexual en Irlanda qu'aviá dobèrt lo maridatge als omosexuals en julhet de 2012, lo cardenal Pietro Parolin, secretari d'estat (numèro 2) del Vatican, considèra la dobertura del mariadatge als parelhs omosexuals coma « una desfacha per l'umanitat »[65].
Glèisas evangelicas
Las posicions de las Glèisas crestianas evangelicas sus l'omosexualitat son variadas. Van de conservatritz cap liberala, passant par moderada[66],[67]. Per exemple, l'Aliança evangelica francesa adoptèt lo 12 d'octobre de 2002 un document titulat Fe, esperança e omosexualitat, ont l'omofòbia, l'òdi e lo reget de las personas omosexualas son condamnats, mas ont son pasmens refusadas las practicas omosexualas e la plena apartenença a la glèisa dels omosexuals non-repentits e de las personas fasent l'apologia d'aquestas practicas[68]. Atal, l'omosexualitat es considerada coma un pecat contra que l'individú que ne sentís lo desir deu lutar al nom de sa fe.
Posicion dels Testimònis de Jehovà
Segon los Testimòis de Jehovà, l'omosexualitat, masculina o feminina, es una practica considerada coma moralament « mala » e « contra-natura ». Practicar d'actes sexuals entre personas de mèsme sèxe torna per eles a se bassar al nivèl de la bèstia[69] e un fidèl qui s'i adonariá risca l'excomunicacion se se repentís pas[70].
La Westboro Baptist Church
Als EUA, lo reverend omofòb Fred Phelps[71] creèt un grop activista religiós que compta une centenat de membres, la Westboro Baptist Church, fondada sus une teologia antiomosexuala e subretot compausada dels pròches del fondator[72]. Lo grop se singulariza per de presa de posicion extremistas al subjècte de l'omosexualitat e creèt lo site internet God hates fags («Dieu òdi los joan-femna »). A la seguida de l'assassinat del jove omosexuel Matthew Shepard, prepausa l'ereccion d'una estèla qui portariá un imatge del jovent assassinat amb l’inscripcion « Matthew Shepard dintrat en Infèrn lo 12 d'octobre de 1998 per aver desfiat la lei de Dieu »[73].
Lançada dins las annadas 1970 la luta contra l'omofòbia es organiza ara per las associacions LGBT, pels poders publics, mas tanben pels ciutadans, a títol individual, e de biais independent de lor orientacion sexuala.
- En amont, lo sostien moral a las lesbianas, gays, bisexuals e transsexuals que cercan a comprene çò que son, o encara, lo sosten moral als parents e amics après l'anòncia de l'omosexualitat o de la bisexualitat de l'un dels lors.
- Lo sosten a las victimas d'homofòbia amb l'ajuda d'accions en justícia que pòdon iniciar (injurias, discriminacion a l'emplec, etc.), o encara, amb las linhas d'escocha
- L'encoratjament e l'acompanhament dels mitans professionals per far se retirar l'omofòbia al trabalh.
- Lo reget de la marginalizacion, passant per de mòstras (gay prides o « caminada dels ufans lesbian, gay, bi e trans »).
- L'activisme politic amb d'organizacions percebuda coma mai radicalas.
Existís tanben d'organizacions religiosas combatent l'omofòbia, dins lo mond musulman (en França: HM2F), josieu (Beit Haverim) o crestian (David et Jonathan). La religion es en efièch sovent un element cultural pauc propici a la compreneson de l'omosexualitat e de la bisexualitat.
Dins lo mond
La jornada mondiala de luta contra l'omofòbia foguèt instituida le 17 de mai de 2005 per Louis-Georges Tin, president du Comitat IDAHO (International Day Against Homophobia). Ara, aquesta jornada es celebrada dins mai de 60 païses, e es reconeguda per la França, la Belgica, lo RU, les Païses Basses, lo Luxemborg, lo Mexic e lo Còsta Rica.
Lo 26 de març de 2007, los Principis de Jogjakarta foguèron presentats al Conselh dels drechs de l'Òme de las Nacions unidas. Es lo primièr tèxte que prevei d'aplicar los dreches internacionals de l'Òme a las questions de l'orientacion sexuala e de l'identitat de genre. De representants de cinquanta e quatre païses donèron lor sosten a aquestes principis.
En 2008, enseguida de la campanha per una depenalizacion universala de l'omosexualitat, lançada pel Comitat IDAHO, lo govèrn francés pòrta un tèxte sus orientacion sexuala e identitat de genre a l'Assemblada generala de las Nacions unidas. Aquesta declaracion foguèt signada per 67 païses.
Lo 15 de junh de 2011, lo Conselh dels drechs de l'Òme de las Nacions unidas adoptèt una resolucion contra la violéncia relativa a l'orientacion e l'identitat sexuala fasent seguida a la Declaracion e programa d'accion de Viena[74] [75].
En Euròpa
Lo 15 de junh de 2006, lo Parlament Europèu adoptèt una resolucion sus la pujada de las violéncias racistas e omofòbias en Euròpa, demandant de sanccions contra los païses membres que lutarián pas contra aquestas discriminacions anant contra de la Carta dels drochs fondamentals de l'Union europèa e del tractat instituissent la Comunautat europèa, qu'interdison « tota discriminacion fondada entre autre sul sèxe, la raça, la color, las originas etnicas o socialas, las caracteristicas geneticas, la lenga, la religion o las conviccions, las opinions politicas o tota autra opinion, l'apartenéncia a una minoritat nacionala, la fortuna, la naissença, un handicap, l'edat o l'orientacion sexuala ». Tanben amb aquestes tèxte, l'Union europèa reconéis oficialament la Jornada mondiala de luta contra l'omofòbia. En setembre de 2011, Thomas Hammarberg, lo Comissari pels drechs de l'Òme del Conselh de l'Euròpa, publiquèt lo document Discriminacion fondada sus l'orientacion sexuala e l'identitat de genre en Euròpa[76], al subjècte de la situacion en Euròpa entièra en matèria de discriminacion.
Al Portugal
L'article 13 de la 6a division de la Constitucion portuguesa del 24 de julhet de 2004 interdit la discriminacion basada sus l'orientacion sexuala[77].
Al Canadà
Al Canadà, lo deputat omosexual Svend Robinson assagèt en 2002 de far introduire una lei (C-250) interdisent tota publicacion negativa contra los omosexuals, per exemple de passatges de la Bíblia, de l'Alcoran e de la Torah. Los defensaires de las libertats civilas pasmens empachèt aquesta legislacion jutjada repressiva. Aquesta lei foguèt aprovada al Senat canadian en mai de 2004 amb amendaments.
En França
En França, la lei de modernizacion sociala, votada en 2002, interdit oficialament tota discriminacion a l'emplec e tota practica basada sul reget dels omosexuals pel mond del trabalh (debanament de carrièra, agarrida…).
Dempuèi, dos amendaments e de leis anti-discriminacions ja existentas foguèron adoptats lo 31 de decembre de 2004, reprimissent los dichs omofòbs tenguts en public (tot coma los xenofòbs, racistas, sexistas, andifòbs, etc.).
En març de 2008, Xavier Darcos, ministre de l'Educacion nacionala, anóncia, pel primèr còp dins lo mond de l'educacion, la luta contra totas formas de discriminacions, coma l'omofòbia, en mitan escolar.[78].
Coma dins unes autres païses dins lo mond, quand lo mobil d'una agression fisica o d'un murtre es l'orientacion sexuala de la victima, la lei fa mai pesugas las pènas que son normalament donadas.
L'enforçament de la luta contra los dichs discriminatòris de caractèr sexiste o omofòb foguèt plan establit pel legislator :
- Article 20
« Seràn castigats de pènas previstas a l'alinea precedent aquestes que, per aquestes mèsmes mejans, auràn provocat a l'òdi o a la violéncia al vejaire d'una persona o d'un grop de personas per causa de lor sèxe, de lor orientacion sexuala o de lor handicap o auràn provocat, al vejaire de las mèsmeas personas, a las discriminacions previstas pels articles 225-2 et 432-7 del còdi penal. »
- Article 21
« Serà castigada de las pènas previstas a l'alinea precedent la difamacion comesa pels mèsmes mejans contra una persona o un grop de personas a causa de lor sèxe, de lor orientacion sexuala o de lor handicap. »
« Serà castigada de las pènas previstas a l'alinea precedent l'injuria comesa dins las mèsmas condicions contra una persona o un grop de personas a causa de lor sèxe, de lor orientacion sexuala o de lor handicap. »
Articles connèxes
Bibliografia
Obrages generals
- Arnaud Alessandrin, Yves Raibaud (dir.), Géographie des homophobies, Armand Colin, 2013.
- Warren J. Blumenfeld (dir.), Homophobia an overview, Beason Press Books, États-Unis, 1992.
- Daniel Borrillo, L'Homophobie, PUF "Que sais-je" Modèl:Numéro, Paris, 2001 (Modèl:2e), ISBN: 2-13-052179-7.
- Pierre Dutey, Daniel Welzer-Lang et Michel Dorais (dir.), La Peur de l'autre en soi, du sexisme à l'homophobie, VLB, Montréal, 1994.
- Claude Courouve, Les Homosexuels et les autres, Paris : Athanor, 1977.
- Claude Courouve, Vocabulaire de l'homosexualité masculine, Introduction et entrée "Préjugé", Paris : Payot, 1985.
- Claude Courouve, Dictionnaire français de l'homosexualité masculine, Introduction et entrées "homophobe" et "homophobie", version électronique, 2014.
- Michel Dorais, Mort ou fif, Éditions de l'Homme, Montréal, 2001.
- Éric Fassin, L'Inversion de la question homosexuelle, Paris, Éditions Amsterdam, 2005.
- (en) Scott Eric Gunther, The Eslastic Closet : A History of Homosexuality in France, 1942-present, New York, Palgrave Macmillan, , 166 p. (ISBN 978-0-230-59510-1)
- Guy Hocquenghem, Le Désir homosexuel, Paris : Éditions universitaires, 1972 ; Paris : Fayard, 2000.
- Antoine Idier, Les Alinéas au placard : L’abrogation du délit d’homosexualité (1977-1982), Paris, Cartouche, coll. « Cartouche idées », (ISBN 978-2-36622-003-2)Modèl:Commentaire biblio
- Julien Picquart, Le Droit d'aimer. Combattre l'homophobie, Éditions Syros, 2005. En partenariat avec SOS Homophobie et la LDH.
- Julien Picquart, Pour en finir avec l'homophobie, Léo Scheer, 2005.
- SOS homophobie, Rapport 2010 sur l'homophobie
- SOS homophobie, Enquête sur la lesbophobie, 2008
- Louis-Georges Tin (dir.), Dictionnaire de l'homophobie, éd. PUF, Paris, 2003, ISBN: 2-13-053582-8.
Articles
- Alessandrin, Arnaud et Yves Raibaud. « Les lieux de l’homophobie ordinaire », Cahiers de l’action, vol. 40, no. 3, 2013, pp. 21-26.
- Rapport d'Amnesty International : "À cause de ce que je suis" homophobie, transphobie et crimes de haine en Europe - 19 septembre 2013
- Christophe Gentaz, « L'homophobie, préservatif psychique de la virilité ? », La peur de l'autre en soi : du sexisme à l'homophobie, Montréal, VLB Éditions, (ISBN 9782890055872, résumé, lire en ligne), directeurs de publication : Daniel Welzer-Lang, Pierre Dutey, Michel Dorais OCLC 32743526
- Christophe Gentaz (auteur) et André Akoun (directeur de recherche), Essai d’épistémologie de l'homophobie (DEA de Sciences sociales, « Cultures et comportements sociaux », option : sociologie, mémoire secondaire, membres du jury : Michel Maffesoli & André Akoun), université René Descartes (Paris V), UFR de Sciences sociales, Sorbonne, , 41 p. (lire en ligne [PDF])
- Thierry Laurent & Ferhat Mihoubi, "Moins égaux que les autres ? Orientation sexuelle et discrimination salariale en France", Centre d'Étude des Politiques Économiques de l'Université d'Evry (EPEE), 2010.
- Gregory Herek, L’homophobie, in Encyclopedia of Homosexuality, sous la direction de Dynes (Wayne R.), vol I, New York, p. 552.
- Gregory Herek, A social psychological perspective on attitudes toward lesbians an gay men, in Journal of homosexuality, Modèl:Numéro, beyond homophobia, 1984, p. 1-21.
- Thierry Pastorello, « L’abolition du crime de sodomie en 1791 : un long processus social, répressif et pénal », Cahiers d’histoire. Revue d’histoire critique, nos 112-113, , p. 197-208 (lire en ligne)
- .
- Kenneth Plummer, Sexual Stigma. An Interactionnist account, Londres, 1975, p. 138-141, traduit par Jean Manuel de Queiroz, université de Rennes-II, GREH, in Sociétés, Modèl:Numéro, 1993, Dunod, p. 17-19.
- S Morin et Garfinkle, Male homophobia, in Journal of Social Issues, vol 34, Modèl:Numéro 1978.
- Michael Sibalis, « Tantes » et « Jésus » : La police des homosexuels sous le Second Empire », dans Bruno Fuligni, Dans les secrets de la police : Quatre siècles d'Histoire, de crimes et de faits divers dans les archives de la Préfecture de police, Paris, L’Iconoclaste, coll. « Beaux Livres Histoire », (ISBN 978-2-913366-20-6), p. 82-88
Autres
- Mark Anguenot-Franchequin, La quasi-invisibilité de l’homosexualité dans la prévention du sida, in Échanges, le sida et le milieu scolaire, Modèl:Numéro, mai-juin 1993,
- Kahthryn Arnup, Lesbian Theory, Resources for feminist research, The Lesbian Issue, Toronto, 1983, p. 54.
- Philippe Aries & André Béjin, Sexualités occidentales, Points, Seuil, 1982.
- Élisabeth Badinter, XY, De l’identité masculine, Éditions Odile Jacob, septembre 1992.
- Pierre Bourdieu, La Domination masculine, in Actes de la recherche en sciences sociales Modèl:Numéro, septembre 1990.
- John Boswell, Christianisme, tolérance sociale et homosexualité, NRF, Gallimard (eds.), Paris, 1985.
- Michaël Bochow, Attitudes toward gay men in the east and West German Population: has AIDS brought about a signifiant change?, in Communication à la seconde conférence européenne sur l’homosexualité et le VIH, Amsterdam, 14-16 février 1992.
- Jean Cavailhes, Pierre Dutey, Gérard Bach-Ignasse, Les homosexuels et la religion, in Rapport gai, Enquête sur les modes de vie homosexuels, Personna, 1984, p. 148-155.
- Claude Courouve, L’homophobie, maladie sociale, in Les homosexuels et les autres, les éditions de l’Athanor, Paris, 1977, p. 38-45.
- Jean Cottraux, Évelyne Mollard, Les phobies, perspectives nouvelles, PUF, 1986 b première édition.
- Les comportements sexuels en France, Enquête, dite ACSF, réalisée sous la direction d’Alfred Spira et Nathalie Bajos dans un Rapport au ministre de la Recherche et de l’espace, La documentation Française, janvier 1993
- Martin Dannecker, Theories of Homosexuality, Gay Men’s Press, London, 1981.
- Anne-Marie Daune-Richard et Anne-Marie Devreux, Catégorisation sociale de sexe et construction sociologique du rapport social entre les sexes in Catégorisations de sexe et constructions scientifiques, CEFUP, 1989, p. 67.
- Daniel Defert, L’homosexualisation du sida, in Gai Pied hebdo, Modèl:Numéro, 29/11/90, p. 61-63.
- Olivier Delorme, La Quatrième Révélation, H&O, 2005. Sur les racines chrétiennes de l'homophobie.
- Didier Dumas, La sexualité masculine, Édition ALBIN Michel, 1990
- Sandrine Durand & Christophe Gentaz, La forme scolaire mixte à l’école primaire, Maîtrise en sociologie de l’Éducation, Université Lyon II, septembre 1992
- Pierre Dutey, Orientations, catégories, et Homosexualités : questions sur le sens, In Homosexualités et Sida, Actes du colloque international du 12 et 13 avril 1991, Cahiers Gaykitschcamp.
- Pierre Dutey, Sens, essence, contresens. Des homosexuels, du sida, etc. in Des hommes et du masculin, CREA/BIEF, Presse universitaire de Lyon, 1992.
- Jan-Willem Duyvendak, Une communauté homosexuelle en France et aux Pays-Bas? Blocs, tribus et liens, Sociétés Modèl:Numéro, 1993.
- Georges Falconnet & Nadine Lefaucheur, La fabrication des mâles, Seuil, 1975.
- Susan Faludi, Backlash, la guerre froide contre les femmes, Éditions des femmes, Prix Pulitzer 1993.
- Sándor Ferenczi, Nosologie de l’homosexualité masculine, in Psychanalyse 2, Payot, 1978.
- Jean-Louis Flandrin, L’Église et le contrôle des naissances, Flammarion, 1970.
- Ford. C. & Beach.F., Le comportement sexuel chez l’homme et l’animal, Robert Laffont, Paris, 1970.
- Michel Foucault, Les régularités discursives, in L'archéologie du savoir, Éditions Gallimard, 1969
- Michel Foucault, La Volonté de savoir, tome 1, NRF, Gallimard, 1976.
- Sarah Franklin & Jackie Stacey, Le point de vue lesbien dans les études féministes, in Particularisme et Universalisme, Nouvelles Questions féministes, sous la direction de Christine Delphy, Modèl:Numéro/17/18, 1991, p. 127.
- Sigmund Freud, Trois Essais sur la théorie sexuelle, 1905 première édition, Folio Essais, Gallimard, 1987
- Maurice Godelier, La Production des grands hommes, Paris, Fayard, 1982.
- Erving Goffman, La Mise en scène de la vie quotidienne, Paris, Ed. de Minuit, 1975, tome 2
- Grenier, Alain A. (2005) Jeunes, homosexualité et écoles, Publication de G.R.I.S.-Québec : Québec.
- Walter de Gryter, Psychembel Klinisches Wöterbuch stichwort Phobie, Berlin et New York, 1986, p. 1298
- Monique Haicault, La gestion de la vie à deux, in Sociologie du travail, Modèl:Numéro, 1984,
- Marie-Élisabeth Handman, La violence et la ruse, Édisud/Monde méditerranéens, Aix-en-Provence, 1983.
- Shere Hite, Le Rapport Hite sur les hommes"", Robert Laffont, Paris, 1977.
- Warren J. Blumenfeld, Homophobia, an overniew, États-Unis, 1992.
- L’homophobie, l’hétérosexisme et le sida; en vue d’une réaction plus efficace au sida, Société canadienne du sida, Ottawa, 1991.
- Alfred Kinsey, Sexual Behavior in the Human Male, Philadelphie, Saunders, 1948.
- Richard von Krafft-Ebing, Psychopatia sexualis, Première Édition en 1878, Paris, Payot, 1931.
- Jacques Le Rider, Modernité viennoise et crises de l’identité, PUF/Perspectives Critiques, 1990
- Brigitte Lhomond, L’homosexualité un drôle de genre in Catégorisations de sexe et constructions scientifiques, CEFUP/Université de Provence, 1989, p. 99.
- Hervé Liffran, La loi homophobe, 9 000 condamnations, in Homophonies, Modèl:Numéro, 1982, p. 9.
- The Making of masculinities, in the New Men’s Studies, Edited by Harry Brod, London, 1987.
- Nicole-Claude Mathieu, Identité sexuelle/sexuée/de sexe? trois modes de conceptualisation du rapport entre sexe et genre, in : Daune-Richard, Hurtig & Pichevin (eds) 1989, p. 109-147.
- Nicole-Claude Mathieu, Conscience, identités de sexe/genre et production de connaissance, in L’Anatomie politique, Éditions côté femmes, 1991, p. 131-227
- Margaret Mead, L’Un et l’autre sexe : les rôles d’hommes et de femme dans la société, Paris, Gonthier, 1966
- Rommel Mendes-Leite, Pratiques à risque: les fictions dangereuses, in Le Journal du sida, Modèl:Numéro, septembre 1992
- Kate Millett, La Politique du mâle, Points actuels, 1971.
- Michaël Pollak, Rommel Mendes-Leite & Jacques Van Dem Borche, Homosexualités et Sida, Cahiers Gaykitschcamp, Actes du colloque international des 12 et 13 avril 1991.
- Emmanuel Reynaud, La Sainte Virilité, Éditions Syros, 1981.
- Catherine Salles, Les bas fonds de l’Antiquité, Collection les hommes et l’histoire, Robert Laffont, Paris, 1982.
- Serge Simon (édité par), Homophobie 2004 France, éd. Le bord de l'eau, 2004, ISBN: 2-911803-99-X ; compilation de lettres homophobes reçues par Noël Mamère au printemps 2004.
- Edward Stein, Forms of Desire, sexual orientation and the social constructionnist, controversy, New York, Garland, 1990.
- John Stoltenberg, Refusing to be a Man, in International Journal of Women’s studies, Vol. 17, Modèl:Numéro.
- Carol Tavris, Men and Women Report their Views on Masculinity, in Psychology Today, janvier 1977
- Modèl:Dr George Weinberg, Society and the healty homosexual, St Martin’s Press New York,
- Jeffrey Weeks, Sexuality, Tavistock Publications, London and New York, 1986.
- Daniel Welzer-Lang, Jean-Paul Filliod (1992 a), L'Émergence du masculin dans l'espace domestique, ministère de la Culture, ministère de l'Équipement, du Logement, des Transports et de la Mer - Plan Construction.
- Daniel Welzer-Lang (1992 b), Le double standard asymétrique, in Daniel Welzer-Lang Filliot J.P. (eds.) Bulletin d'information des études féminines : des hommes et du masculin, CEFUP, CREA, Lyon, Presses universitaires de Lyon, 1991.
- Martin Winckler, « Le corps des hommes et le médecin », in Les Hommes en miettes, Le groupe familial, avril/juin 1993, p. 33-36.
- Jacques Fortin, L'homosexualité est-elle soluble dans le conformisme ?, éd. Textuel, 2010.
Literatura de jovença
- Christophe Léon, Embardée, éditions La Joie de lire, 2015 Modèl:Présentation en ligne Modèl:Commentaire biblio
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
