Qing

Qing (tidlegare transkripsjon Ch'ing) eller Mandsju-dynastiet var eit kinesisk dynasti av mandsjuisk opphav. Det vart grunnlagt av ein stamme frå Mandsjuria som styrta Ming-dynastiet. Dynastiet regjerte frå 1644 til 1912, då Republikken Kina vart oppretta,^[1] og var det siste eigentlege keisardynastiet.

Qing kinesisk 清朝 (pinyin Qīng cháo, Wade-Giles Ch'ing ch'ao) mandsjuisk (Daicing gurun)
← 1644–1912 →
Qing-flagget
Nasjonalsong Gong Jin'ou (1911)
Plasseringa til Qing Utstrekkinga av Qing-Kin i 1892.
Hovudstad	Shengjing (1636–1644) Beijing (1644–1912)
Språk	Kinesisk, mandsjuisk
Poltisk struktur	Rike
Historie
- Erobringa av Beijing	1644
- Fullstendig erobring av Sørlege Ming	1662
- Siste keisaren abdiserte	12. februar 1912
Valuta	yuan, cash

Dynastiet herska opphavleg som Seine Jin, men tok i 1636 namnet Qing som tyder 'klår' eller 'gjennomskinleg'. Det fekk offisielt makta i Kina i 1644 etter at Beijing vart teken og plyndra av bondeopprørarar leidde av Li Zicheng, ein mindre embetsmann for Ming-dynastiet. Den siste Ming-keisaren Chongzhen tok livet av seg, og Li oppretta det kortvarige Shun-dynasitet. Dette vart styrta året etter av Qing-styrkar hjelpte av Ming-generalen Wu Sangui.

På 1700-talet opplevde keisardømet ei ny stordomstid då det lukkast i å dra økonomisk nytte av den europeiske koloniverksemda. Dette førte likevel til opiumskrigane (1839–1842 og 1856–1860) mot Storbritannia, krigar som kinesarane tapte. Dermed vart Kina tvinga til å gå med på handelsavtalar som var svært gunstige for britane. På 1800-talet følgde òg den fransk-kinesiske krigen (1883–1885) og den første kinesisk-japanske krigen (1894–1895). Igjen tapte Kina dei begge.

Mot slutten av Qing-dynastiet låg den reelle makta i landet i hendene på utlendingar. Dessutan fanst indre strid som følgje av dårlege levekår og nasjonale strøymingar som ville driva ut dei framande maktene. Dette førte til fleire store opprør som Taipingopprøret (1850–1864), Nianopprøret (1853–1868) og boksaropprøret (1898-1901).

Eit militæropprør i Wuchang den 10. oktober 1911 vart startskotet for Xinhairevolusjonen, ein landsomfattande oppstand som i februar 1912 tvinga den siste keisaren, Xuantong, til å abdisera. Deretter vart Republikken Kina proklamert.

Kjelder

1. «Qing-dynastiet i Kinas historie (1644-1911)». Arkivert frå originalen 18. oktober 2016.

«Qing» i Store norske leksikon, snl.no.^{[daud lenkje]}

• Denne artikkelen bygger på «Qing Dynasty» frå Wikipedia på engelsk, og «Qing-dynastiet» frå Wikipedia på bokmål den 27. oktober 2010.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Qing

Denne historieartikkelen som har med Kina å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.