Nedersaksisch K

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit K begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Kaars

• Nederlands: kaars

• Achterhooks: keerse of keers
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • keers
  • keerze (VEK)
  • t leventege licht (symbolisch)
• Sallaans: keerse
• Stellingwarfs: keerse, keerze
• Tweants: kearse of kearze
• Urkers: ...
• Veluws:
  • keers(e)
  • käärse (Wezep, Attem)
  • kese (Attem, Nunspeet, Vaossen)

Kaas

• Nederlands: kaas

• Achterhooks: keze
• Drèents: keze of kees
• Grunnegs: keze of kees
• Sallaans: keze
• Stellingwarfs: keze
• Tweants:
  • keze
  • kieze (Eanters, sprek oet kiejəzə)
• Urkers: keaze
• Veluws:
  • kees, keze
  • keis, keize
  • kèès, kèze
  • kaos (Harskamp)

Kabeljauw

• Nederlands: kabeljauw

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • dörsk(e)
  • kabbeljou (verhollaandst)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws: kabbeljouw

Kalf krijgen

• Nederlands: kalf krijgen

• Achterhooks: melk wodden

Kanaal

• Nederlands: kanaal

• Achterhooks: graven
• Drèents:
  • kenaol
  • vaort
• Grönnegs:
  • daip
  • knoal
  • ploemp (broekt ien bieveurbeeld "ien de ploemp rieden")
• Sallaans:
  • knaal
• Tweants:
  • k(a)naal
  • graawn, greawn

Karnemelk

• Nederlands: karnemelk

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs: zoepen
• Sallaans:
  • kannemelk (want de R heur ie nie)
  • ka(r)nnmelk
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • karnemeelk, kärne~, kaarne~, koarne~
• Urkers: ...
• Veluws:
  • kar(r)emelk (Putten)
  • kannemelk (Nunspeet)

Karnemelkse pap

• Nederlands: karnemelkse pap

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs: zoepenbrij
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: briej
• Urkers: ...
• Veluws: kar(r)emelkse/kannemelkse pap

Kerk

• Nederlands: kerk

• Achterhooks: karke
• Drèents:
  • kerk (MD, ZOZ, mit rekking in Noord-Drenthe)
  • kaarke (ZWN)
  • kark (ZOZ)
  • kerke (ZOV, ok mit rekking)
  • karke (ZWZ [uutspraok daor ok karreke], MD, ZOV)
• Grönnegs:
  • kèrk(e)
  • kìrk(e)
• Oostfreisk:
  • kìrke (Reiderland)
  • kaarke
• Sallaans: karke
• Stellingwarfs: karke
• Tweants:
  • kark(e)
  • keark(e)
  • kaark(e)
  • koarke (Riesns)
  • kaaike (Vreeznvens)
• Sallaans: karke, kärke
• Urkers: kark
• Veluws:
  • kark(e)
  • kaark(e)
  • kärke

Kerst

• Nederlands: kerst(mis)

• Achterhoeks:
  • ka(r)s
  • ka(r)smis (katholieken)
  • ka(r)sfeest (protestanten)
• Drèents:
  • kaarst
  • karst
• Grönnegs:
  • midwinter
  • kìrst(tied)
  • joul
  • karst(tied) (Westerwôlds)
• Oostfreisk:
  • wiehnachten
• Sallaans: ka(r)st
• Stellingwarfs:
  • kastdaegen
  • kastfeest
  • kastmis
  • kast
• Tweants
  • kas
  • Kasfees
  • Mirreweenter
• Urkers: ...
• Veluws*:
  • ka(a)rst
  • kars, kas
  • kärs(t), käs (veural Oost-Veluws)

Keuken

• Nederlands: keuken

• Achterhooks: kökken
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • keuk(en)
• Sallaans: kökkn
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: kökn(e)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • keuken
  • köken (Epe)
  • hilt (Elspeet)

Kiespijn

• Nederlands: kiespijn

• Grönnegs: koeskèllen

• Sallaans: koeznpiene

Kijken

• Nederlands: kijken

• Achterhooks:
  • kiekn
  • gloepn (voel kiekn)
• Grönnegs:
  • kieken
  • schaauwen (bekijken)
  • grensken/grìnsken (grimmig kijken)
  • gloepen (kwoad of nijschiereg ~; bv. deur n gatje ~)
  • stoenen (stug kijken)
  • loeren (aandochteg, nijschiereg of kwoad aankieken, voak negatief; bv. "op n terrasje mìnsken loeren" of "dij vraauw zit mie aal aan te loeren")
• Tweants:
  • kiekn
  • gloepn (nl. staren)
  • glouwn (hellig ankiekn, vgl. Engels: to glower
  • gaapn (onnozel kiekn)

Kikker

• Nederlands:
  • kikker
  • kikvors

• Achterhooks: ...
• Drèents: kikker(d)
• Grönnegs:
  • kikker
  • aalbert
  • pog
  • vors
• Oostfreisk:
  • frötske
  • hoppetoets (Platduutske skriefwies: Hoppetutz)
  • pog(ge), poede (Platduutske skriefwies: Pudde)
• Sallaans: kikkert
• Stellingwarfs:
  • kikker
  • podde
• Tweants:
  • kikvo(r)s
  • kikker
• Urkers: ...
• Veluws:
  • kikker(d)
  • kikvors

Kind

• Nederlands: kind

• Achterhooks:
  • kind (meervoud kinder)
  • blaag
  • kleinen
• Drèents:
  • kiend
  • kind
  • jonk
• Grönnegs:
  • kind (mv. kinder)
  • kiend (WEK, HGL; mv. kiender),
  • grom
  • kwoajong (allend bie jongen, ol kirrels zeggen voak Dou ik n kwoajong was... = toen ik kind (klein) was)
  • jong (voak broekt ien meervold veur n groep)
  • lutje/leutje (voak broekt ien meervold veur n groep)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: kiend (meervoold: kiender)
• Tweants:
  • keend (mearvoold: keender)
  • wich (Riesns en Eanters, mearvoold: wichter(e))
  • kleainn (baby)
• Urkers: keend (meervold: kiengeren)
• Veluws:
  • ki(e)nd (meervoud: ki(e)nders of ki(e)nder)
  • keend (Doospiek, meervold: keenders)
  • kingd (Bunsjoten, meervoud: kingderen)

Kip

• Nederlands: kip

• Achterhooks:
  • huunder
  • tuut
• Drèents:
  • hen(ne)
  • hin
  • kiepe
  • kippe
  • tuut
• Grönnegs:
  • hìn (meervold: hounder)
  • kuken (HGL; t Nederlaandse kuiken is den piek)
  • rèbbe
  • tude (VEK)
  • tuut
• Sallaands:
  • kippe
  • kiepe
  • hoen
• Stellingwarfs: kiepe
• Tweants:
  • hoon
  • kippe
  • hen(ne)
  • tute
• Urkers: in
• Veluws:
  • kiep(e)
  • kip(pe)
  • kepe (Doornspiek)
  • hen(ne)*

Kleermaker

• Nederlands: kleermaker
• Achterhooks: snieder (lange ie)
• Grönnegs: snieder (körte ie)

Kletsen (praten)

• Nederlands:
  • kletsen
  • roddelen (vaak alleen gebruikt als het over andere mensen gaat, vaak negatief)

• Achterhooks:
  • knibbelen (Zutfent/Lochem)
  • hekkebekken (Gossel)
  • eksteren (Reurle)
  • praggelen (old)
  • zanken (old)
  • prangen (old)
  • egelen (Vodden)
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • kwedeln
  • reuteln/röddeln
  • proatjen
• Oostfreisk: proatjen (Platduutske skriefwies: prootjen)
• Sallaans:
  • proatn
  • roateln
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • kwaakn (vake van vrouwleu)
  • luln
  • beköjern
  • roddeln
  • röateln

• Urkers: ...
• Veluws:
  • kletsen
  • praoten
  • lullen
  • roddelen

Kletspraat

• Nederlands:
  • kletspraat

• Grunnegs:
  • kulkouk
  • kulloazie
  • kwakkerij
• Tweants:
  • gelul
  • lulderieje
  • genöal
• Veluws:
  • lulderieje (Nunspeet)
  • bakerprötien (Epe)

Klokhuis (vrucht)

• Nederlands: klokhuis

• Achterhooks:
  • kroaze
  • kreuze
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • (appel)keern
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws:
  • klokhuus
  • kreuze (Oost-Veluws)
  • knoest(e) (Apeldoorne, Ugchelen)
  • kneuze (Apeldoorne)

Klomp

• Nederlands: klomp

• Achterhooks:
  • kloompe, mv klumpe, klompen, vkw klumpken
  • peppel (leterlik: populier), mv peppels
• Drèents: klomp(e)
• Grönnegs:
  • holske
  • (holt)klombe (VEK)
  • (ho(o)lt)klumpe (WEK, WEV)
  • (holt)klomp (overg)
• Oostfreisk:
  • kloemp (Platduutske skriefwies Klump)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: klompe
• Tweants: kloomp, pöppel / peppel
• Urkers: ...
• Veluws: klomp(e)

Knie

• Nederlands: knie

• Achterhooks: knee, mv knene, verkleinwoord kneken, kneetje
• Sallaans:
  • knie (mv.: knien(e))
• Tweants:
  • knee, mv. knene
  • knei (Eanters)

Knoflook

• Nederlands: knoflook

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs: witlook
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws: knoflook

Knoop (aan kleding)

• Nederlands: knoop

• Achterhooks: knoop, mv kneupe, vkw kneupken
• Grönnegs: knoop, knobe (VEK)
• Sallaans: knoop(e), vkw kneupie
• Tweants: knoop
• Veluws: knoop, knope

Knoop (in touw enz.)

• Nederlands: knoop

• Achterhooks: knuppe
• Grönnegs: knup(pen), knubbe (VEK)
• Sallaans: knuppe
• Tweants: knup
• Veluws: knup(pe)

Koe

• Achterhooks: koo (meervold: beeste)
• Drèents:
  • beest, beist, biest
    • biestevleis = vleis van de koe (ZWZ)
  • koe (meervold: koenen), ko, koou
• Grunnegs:
  • kou (meervold: koien of kijen)
  • boekou
  • baist (ollerwets)
• Oostfreisk:
  • kou (Krummhörn, Borkum)
  • kjou (Reiderland)
  • keuw (rest van Oostfreisland)
    • Meertel: keien
    • Platduutske skriefwies: Ko
• Sallaans: koe
  • Vechtdals: koe (mv.: koen(e))
• Stellingwarfs: koe (meervold: koenen)
• Tweants:
  • koo (mearvoold: beeste)
  • kau, kou (Eanters, Vjens)
• Urkers: koe
• Veluws:
  • koe (meervoud: koen(en))
  • ko (meervoud: konen)
  • koeie (Elspeet, meervoud: koenen)
  • kuusje(n)

Koelkast

• Nederlands:
  • koelkast
  • ijskast

• Achterhooks: ieskaste
• Drèents: ...
• Grönnegs: koeling
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws:
  • koelkast(e)
  • ieskast(e)

Konijn

• Nederlands: konijn

• Achterhooks: knien(tjen/ken), mv kniene
• Drèents: knien
• Grunnegs: knien(e), kanien(e)
• Sallaans: knien (sprekt uut: knîê)
• Stellingwarfs: knien(e)
• Tweants: knien
• Urkers: ...
• Veluws:
  • knien(e)
  • kni(e)nde (Nunspeet)
  • kneune (Doospiek)
  • kning (Bunsjoten)

Koolraap

• Nederlands: koolraap

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs: steekruif
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: ...
• Urkers: ...
• Veluws: koolraap, -raop, -rääp

Kopen

• Nederlands:
  • kopen

• Achterhooks:
  • kopen
  • zich halen
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • kopen
    • vrouger as OVT: koften/köften en VT heb koft/köft, nou kocht
  • toustellen (aanschaffen)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • haaln
  • koopn
    • vroger in Riesn zelfde as in Grönn: hebbe kof, vandaag n dag koch
  • anskafn
• Urkers: ...
• Veluws: kopen

Kort (v.e. weg)

• Nederlands: kort

• Achterhooks: richt (meesttieds in vergrotende trap gebroekt: den weg is völle richter: die weg is korter, dat is een binnendoorweg)
• Grönnegs:
  • richt (ook bie direct ien bv. t Nederlaandse recht voor zijn raap)
  • kört
• Sallaans: kört
• Tweants:
  • richt ("Det is de richtste weg")
• Veluws: rich(t) (zo rie-j 't richst)

Kraakbeen

• Nederlands:
  • kraakbeen

• Achterhooks: knapbot
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • knirzel/krizzel
  • knaster
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • knars, knärs
• Urkers: ...
• Veluws: kraak-, kraok-, krääkbeen

Kracht

• Nederlands: kracht

• Achterhooks: ...
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • kracht (Oldgrönnegs: kraeft)
  • forsie (van t Fraanse/Engelse force)
• Oostfreisk:
  • kracht
  • fors (van t Fraanse/Engelse force)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: krach(t)
• Urkers: ...
• Veluws: krach(t)

Kraken

• Nederlands:
  • kraken (werkwoord)
  • knarsen (sterker dan kraken)

• Achterhooks:
  • kroak(e)n
  • kraak(e)n
• Drèents:
  • kraeken
  • kraken
  • kraoken
• Grönnegs: krakken
• Sallaans: kraakn, krakn
• Stellingwarfs: kraeken
• Tweants:
  • kroakn
  • kraakn
• Urkers: ...
• Veluws:
  • kraken
  • kräken
  • kraoken

Kroeg

• Nederlands:
  • kroeg
  • café
  • bar
  • tent (informeel)

• Grönnegs:
  • kroug
  • kniepe (OLD)

Kreuken

• Nederlands:
  • kreuken
  • kreukelen (spreektaal)

• Grönnegs:
  • kreukeln
  • toestern (= in de war brengen)
• Sallaans:
  • Vechtdals: krökkels, krökkeln
• Tweants:
  • 'knöttern (bv. van kleare)
  • foekn, foekern (grote kreukels)

Kruiden

• Nederlands: kruiden

• Achterhooks:
  • kruderieje
  • kruden
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • kruden (bloader zo as basilikum, taim, rozemarrie, enz.)
  • spaiserij (pouders zo as nutmuskoat, kurrypouder, paprikapouder, enz.)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: kruden
• Tweants: kruu(d)n
• Urkers: ...
• Veluws: krujen, kruden

Kruisbes

• Nederlands: kruisbes

• Achterhooks:
  • kruusbe(a)ze, kruzebe(a)ze
  • stekkebe(a)ze
• Drèents:
  • kriebeze (Ni'jlusen)
  • krudoorn, kruusdoorn
  • kruusbeze, kruzebeze
• Grönnegs: krudoorn
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: kruloorn
• Tweants:
  • kruusbeaze
  • kristebeaze (Riesns)
• Urkers: kreuzebullem
• Veluws:
  • knoepbees
  • stek(k)e(l)beze, -bieze, -bèze
  • stik(ke)bèze (Klanenbeek, Apeldoorne)
  • knoeper(d)
  • klapbees, (Niekark), -bèze (Apeldoorne)
  • knapbees (Niekark)
  • kriestebieze (Elburg)
  • krissebeze (Epe), krissebèze (Apeldoorne)
  • kressebèze (Apeldoorne)

Kruiwagen

• Nederlands: kruiwagen

• Achterhoeks: kruuwagen, kroewagen, schoefkoare
• Drèents:
  • krulekaore, krullekaor, kruulkaor
  • krulewagen
  • haandstok
  • schoefkaor
  • törfwagen
  • bakkaor, bakkrooie (hef een rondum dichte bak)
  • heurkaor, heuikniep, heuiknierte (veur heui, mit bak van latwark)
  • melkkaor (platte krulewagen veur 't vervoer van melkbussen en melkspullen)
  • polderkaor (kleine krulewagen mit smalle baand)
  • stien(en)kaor (krulewagen mit hoge, rechtopstaonde achterwand en rechte bomen, veur 't vervoer van stienen)
  • kinderkaor, heerdwagen, polderwagen (krulewagen waor 't jongste kiend in lag tiedens 't wark in 't vene)
  • slagkaor(e), slagkrooie, ploegwagen (was um törf in een slag te zetten)
  • dreugewagen, dreugkrooie (was um dreuge törf te vervoeren)
  • scheepskrooie (was um dreuge törf naor 't schip te brengen)
  • vuurderskrooie (was um dreuge törf naor de törfbult te brengen)
• Grunnegs:
  • koar(e)
  • krooie (WEV)
• Sallaans: kruuwaagn
  • Vechtdals: (kruu)koare, kruuwaagn
• Stellingwarfs:
  • kroje
  • kruie
  • krulewaegen
• Tweants: krujkoar(e), -waag(e), skoefkoare
• Veluws: kruuiwagen of kruwagen

Kus

• Nederlands:
  • kus
  • zoen

• Achterhoeks: smoks
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • smok (ww: smokken)
  • tuutje (ww: tuutjen)
  • doetje (ww: doetjen)
  • doek(i)e (ww: doeken - Stadjeders)
• Oostfreisk: tuutje
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • smok(s)
  • smakkerd (ook gebroekt as ene teegn te vlakte geet: "hee maakn mie nen smakkerd!")
• Urkers: ...
• Veluws: kus, smakkerd

Kussen (voorwerp)

• Nederlands: kussen

• Drèents: kussen
• Grunnegs:
  • kuzzen
  • peul(e) of peel
• Stellingwarfs: kussen
• Urkers:
  • kussem
  • pullum
• Veluws:
  • kussen
  • kusse
  • kussing
  • peluw

Kuiken

• Nederlands: kuiken

• Achterhooks:
  • tieksken
  • kuken
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • piek
  • kuken
• Sallaans: kuukn(tie)
• Stellingwarfs: pik(kie)
• Tweants: kuukn
• Urkers: ...
• Veluws: kuken

Kwikstaart

[disse mal bewarken]

Achterhooks: Drèents: akkermannechie(n), bouwmannechie(n), blikstartie(n), wupstartie(n) Grunnegs: akkermantje, baauwmantje baauwmannechie (VEK) Sallaands: akkermannechie(n) äkkermännechie(n) (Heino, Wieje, Olst) bouwmeestertie(n) bouwmeistertie(n) (Ommen) bouwmannechie(n) ploegmännechie(n) (Dalsen) ploegendriever (Nijverdal) koevinke (Kampen) koewachtertien (Kampen) kwikstaart (Hoolten, Raolte, Sibkulo, Stappest) kwikstaort (Blokziel, Ni'jlusen) kwikstart, kwikstärt kwikstarte (Wannepervene) kwikstäärt (Daeventer) wipstaart (Hoolten) wipstart (Nijverdal, Niej-Heeten) wipstärt (Kampen) Stellingwarfs: kwikkertien, kwikstart, bi'jevreter bouwmannechien (Stienwiek) bouwmanchie(n) (Gieteren)

Tweants: bouwmeester(ken), bouwmeasterke(n) bouwmeisterke (Deepn, Almelo, Riesn) bouwmeaisterke (Riesn) bouwmenneke(n), bouwmenke ploogmenneke (Ambt Dealdn) kwikstert wipstert stertjen (Ambt Dealdn) Urkers: Veluws: akkermannetje(n) akkermännetjen (Apeldoorne) akkermanchien (Emst) akkermannechie(n) (Heerde, Oldebroek, Wezep) akkermännechie(n) (Attem) äkkermännechie(n) (Attem, Heerde, Waopenvelde) kwiksta(a)rt kwiksteert (Garder, Apeldoorne) kwikstaort (Speuld, Harskamp) wipstart (Heerde) bouwmeistertien (Heerde, Waopenvelde)

De taalwiezers en et woordenbook
Nedersaksische taalwiezers Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen Nedersaksisch woordenboek A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z