Nedersaksisch D

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit D begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Dakkapel

[disse mal bewarken]

Achterhooks: Drèents: koekoek arkeneel, akkeneel, arkeniel (ZOZ) kaboffie (MD, ZOZ) karbof(fie) (ZOZ) kapoffie (MD) koepel (ronde dakkapel mit reitdak) Grunnegs: akkenail, aarkenail Sallaands: dakkapelle kabof (Raolte) koekoek (Gällemuun)

Stellingwarfs: dakkapel(le), koekoek Tweants: Urkers: Veluws: dakkapel(le) Oostfrais: akkernijl (Platduutske skriefwies: Ackerneel) erker oetsteek (Platduutske skriefwies: Utsteck)

Deksel

• Nederlands: deksel

• Achterhooks:
  • dekkel
• Drèents:
  • deksel
  • lid
  • stölp(e), stulp(e)
• Grönnegs:
  • dekken/deksel
  • lid (oorspronkelk de dekken van n kaarn, dus mit n gat der ien)
  • loek(je)
• Tweants:
  • deksel, dekkel
  • lid

Deur

[disse mal bewarken]

Achterhooks: deure, deur dure (Reurle*, Laorne, Zwiep, Geesteren, Gelster, Haorle, Nee)* döre (Aalten, Zöwwent, Harreveld, Wenters, Reurle)* Drèents: deur, deure Grunnegs: deur, deure Sallaands: deure, deur Stellingwarfs: deure Tweants: duur, dure deur, deure

Urkers: duur Veluws: deur (West-Veluws) deure (Oost-Veluws, Nunspeets, Hierdens)

 Wikiweurdebook: Döör - weurdebook, woordherkumste, variaanten

Dier

• Nederlands: dier

• Achterhooks:
  • deer (Tweants-Graofschops)
  • dier (Gelders-Overiessels)
• Drèents:
  • deer (zudelijk en westelijk Drèents)
  • dier (centraol en oostelijk Drèents)
• Grönnegs:
  • dijer (HGL)
  • daar (VEK, STD)
  • dier (WEK, PMP)
  • deier (WEV, NVL)
  • daaier (OLD)
  • beest/beeist (VEK, STD, NVL)
  • baist (HGL, OLD)
  • biest (WEV, PMP)
• Oostfreisk:
  • dèjer (Platduutske skriefwies: Deer)
  • beist (Platduutske skriefwies: Beest)
• Sallaans:
  • dier
  • biest
• Stellingwarfs: dier
• Tweants: deer
• Urkers: dier
• Veluws:
  • dier
  • bees(t)

Doedelzak

• Nederlands: doedelzak

• Achterhooks: ...
• Drèents:
  • doedelzak
  • horlepiep, lulpiepe
• Grönnegs: piepenpuut/-pude
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • doedelzak
  • Informeel: jengeltoetn, jammerbuul
• Urkers: ...
• Veluws: doedelzak

Doden

• Nederlands:
  • doden
  • vermoorden
  • ombrengen
  • om zeep helpen
  • afmaken

• Achterhooks: ...
• Drèents (gradaotie van formaliteit zoas in 't Nederlaands):
  • doden
  • ofmaken, -maeken, -maoken
  • (of)slachten
  • vermoorden
  • de nek umme dreien
• Grönnegs:
  • dood môken
  • kelen (kop der ôf)
  • omhaals brengen
  • ôfmôken/-moaken
  • ôfmovveln
• Oostfreisk:
  • doodmouken (Pdt: doodmaken)
  • moertjen (Pdt: murrtjen)
  • ôfmoevveln (Pdt: ofmuffeln)
• Sallaans:
  • ofmaakn
  • uut de tied hölpn
• Stellingwarfs (gradaotie van formaliteit zoas in 't Nederlaands):
  • doden
  • ofmaeken
  • (of)slachten
  • vermoorden
  • de nek omme dri'jen
• Tweants:
  • dood doon
  • ofmaakn
  • ofslachtn
  • oet de tied helpn

• Urkers: ...
• Veluws:

Doek

• Sallaans:
  • doek (mv.: duke)
• Tweants:
  • dook (mv.: deuke)

Dorp

[disse mal bewarken]

Achterhooks: darp Drèents: darp, dörp, dorp Grunnegs: loug dörp t Woord 'dörp' kin verwiezen noar zowel de gemainschop as de woonstee (de hoezen). t Woord 'loug' allend noar de woonstee. Dus: "Wie laipen mit t haile dörp deur t loug hìn veur de stille tocht." Sallaands: darp, därp, dorp, dörp

Stellingwarfs: dörp, dorp Tweants: doarp, darp, daarp, dorp, dörp Urkers: dörp Veluws: darp, daarp, därp, dorp, dörp Eemslaands: dörp Oostfrais: loug, dörp

Draaimolen

• Nederlands: draaimolen

• Achterhooks:
  • drillemölle
  • draeischuutje
• Drèents:
  • bakkiesmeul (ZOZ)
  • drèeimeul(e), draaimeulen
  • malmeul (older woord as drèeimeul)
  • peerdtiesmeul (ZOZ)
• Grönnegs:
  • maalmeul(en)
  • siddeler
  • draaimeulen
  • peerdjederij
• Sallaans:
  • dreimölle
• Stellingwarfs: dri'jmeule
• Tweants: dreeiskute, -mölle
• Urkers: ...
• Oost-Veluws:
  • dreischute
  • dreimeul(e)

Drank (met alcohol)

• Nederlands: drank

• Achterhooks: foezel
• Drèents:
  • draank
  • alcohol
  • knokeulie
  • kwast(e)
  • majem
  • sjammeloeke
  • spraokwater
• Grönnegs:
  • bous
  • rousdraank (draank woar man van ien n rous komt)
  • draank
• Sallaans:
  • draank
• Stellingwarfs:
  • draank
  • alkohol
• Veluws: drank

Drek

• Nederlands: drek
• Drèents:
  • bagger, bag(g)el
  • brabbel (VK)
  • brij
  • drek
  • glidder
  • klabar(r)ie
  • klèeiboel
  • modder
  • prut
• Grönnegs
  • kliek
  • drap
• Stellingwarfs:
  • bagger
  • drek
  • modder

Drempel

• Nederlands: drempel

• Achterhooks: dorpel
• Drèents:
  • drömpel, drumpel, drempel
  • zul(le), zaole, zeule
• Grönnegs:
  • dröppel
  • humpel (aander woord veur "bult" of "hobbel")
• Oostfreisk: druppel (Drüppel)
• Sallaans:
• Stellingwarfs:
  • drömpel
• Tweants:
  • zul, zöl (vgl. Engels sill; vgl. Vlaams-Brabants "zulle")
  • dorpel
  • dreampel
• Urkers:
• Veluws:
  • drumpel
  • drempel
  • dorpel
  • dörpel (Loen, Bunsjoten)
  • zulle (Lieren)

Drenthe

• Nederlands:
  • Drenthe
  • Drente (midden 20e eeuwse spelling)

• Achterhooks: Drenthe
• Drèents:
  • Drenthe
  • Dreinthe
  • Drentie (liefkozend)
• Grönnegs:
  • Drìnthe
  • (t) Drìnt
• Sallaans: Drenthe
• Stellingwarfs: Drenthe
• Tweants: Dreant(h)e
• Urkers: Drenthe
• Veluws: Drenthe

Drumstel

• Nederlands:
  • drumstel
  • drums

• Achterhooks:
  • drums
  • drumstel
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • drumset
  • tromset
  • slagset
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • drums
  • drumstel
  • Informeel: 't houwespul, t plearwoark
• Urkers: ...
• Veluws: drumstel

Duif

[disse mal bewarken]

Achterhooks: doeve Drèents: doef, doeve Grunnegs: doef, doeve, mok Sallaands: doeve duuf (Blokziel) Stellingwarfs: doeve, doewe duve (De Kuunder)

Tweants: doef, doeve, doewe Urkers: deuve Veluws: duuf (West-Veluws) duve (Une, Elspeet, Nunspeet*, Vaossen*, Apeldoorne*, Ugchelen, Klarenbeek, Loenen*) doeve (Oost-Veluws, Nunspeet*)

• Sallaans:
  • doeve

Duizendblad

Dat oek knienen van wilde karvel houwen is goed te zien an benamingen as haozekarvel, haozebrood, haozegres, enz. Hoewel wilde karvel wel de naam karvel het liekt t niet biester veul op de echte karvel, die oek tot n heel ander geslacht beheurt.

[disse mal bewarken]

Achterhooks: duzendblad, doezendblad hazebrood (Breevoort, Miste) hazegarf (Sillevolde) hazepeper (Wenters) Drèents: hazekarvel (MD, ZOZ, ZWN, ZWZ) hazengras keesbloem (MD, ZOZ, ZWZ) keesies (ZOZ, ZWN) hazegar (MD, ZOZ, ZOD) Grunnegs: doezendblad hoazegras hoazebrood kaalkebloum (Veendaam) keesbloum kikkerblom (Aisen) kopzere (Vraiskelo) kopzeerbloum (Veelerveen) motjegraas, zwientjegraas (Finnerwol) riezenbrijbloume, doezendtak (Scheemterhammerk) riezenbrijblom (Waarfhoezen) wilde doezendschounder (Scheemde) Sallaands: duzendblad hazegrös hazekarvel

Stellingwarfs: duzendblad haenepote haezekarve(l), -kaarver, -karfsel, -kruud, -tarwe kruuswortel Tweants: doezendblad doezendtak (Hengel) gaarve, greenzenk (Almelo) schaoperibben (Riesn) hazegearwe, -grös, -kearvel (Hengel) hazenbrood Urkers: Veluws: duzendblad wilde karvel (Armelo) garve (Vorden) haozegres (Telgt) haozebrood (Appel) hazekärvel (Epe)

De taalwiezers en et woordenbook
Nedersaksische taalwiezers Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen Nedersaksisch woordenboek A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z