![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Francesco_Melzi_-_Portrait_of_Leonardo.png/640px-Francesco_Melzi_-_Portrait_of_Leonardo.png&w=640&q=50)
Leonardo da Vinci
From Wikipedia, the free encyclopedia
Leonardo da Vinci (Leonardo di ser Piero da Vinci), (15 ta' April, 1452, Vinci, l-Italja, – 2 ta' Mejju, 1519, Amboise, Franza)[1], kien pittur Fjorentin u bniedem ta' ġenju universali li kien fl-istess ħin, xjenzjat, inġinier, inventur, anatomista, pittur, skultur, arkitett, urbanista, botanista, mużiċista, filosfu u kittieb.
Leonardo da Vinci | |
---|---|
![]() | |
Ħajja | |
Isem propju | Leonardo di ser Piero da Vinci |
Twelid | Anchiano, 15 April 1452, 1452 |
Nazzjonalità | Repubblika ta' Firenze |
Residenza |
Venezja Firenze Ruma Firenze Milan |
L-ewwel lingwa | Taljan |
Mewt |
Clos Lucé (en) ![]() |
Post tad-dfin |
Château d'Amboise (en) ![]() |
Kawża tal-mewt | kawżi naturali (emorraġija ċerebrali) |
Familja | |
Missier | Ser Piero da Vinci |
Omm | Caterina di Meo Lippi |
Konjuga/i | Not married |
Edukazzjoni | |
Lingwi | Taljan |
Għalliema |
Andrea del Verrocchio John Argyropoulos (en) ![]() Paolo dal Pozzo Toscanelli (en) ![]() |
Studenti |
uri
|
Okkupazzjoni | |
Okkupazzjoni |
pittur inġinier astronomu filosofu anatomista matematiku skultur bniedem universali arkitett inġinier ċivili diplomatiku inventur kompożitur fiżiku fiżjologu botaniku kimiku żoologu karikaturist xjenzat disinjatur tal-bini disinjatur kittieb artist viżiv |
Post tax-xogħol |
Amboise Firenze Mantova Milan Ruma Venezja |
Impjegaturi |
Cesare Borgia (en) ![]() Ludovico Sforza (en) ![]() |
Xogħlijiet importanti |
Adoration of the Magi (en) ![]() Virgin of the Rocks (en) ![]() Mona Lisa L-Aħħar Ċena Lady with an Ermine (en) ![]() Vitruvian Man (en) ![]() Annunciation (en) ![]() Saint Jerome in the Wilderness (en) ![]() The Virgin and Child with Saint Anne (en) ![]() Saint John the Baptist (en) ![]() Leonardo's aerial screw (en) ![]() Portrait of Isabella d'Este (en) ![]() Head of a Woman (en) ![]() Salvator Mundi (en) ![]() Annunciation (en) ![]() |
Moviment |
Rinaxximent Għoli Rinaxximent |
Moviment artistiku |
ritratt pittura reliġjuża arti reliġjuża |
Minn wara tfulitu Vinci, Leonardo studja mal-pittur u skultur famuż Fjorentin Andrea del Verrocchio. L-ewwel xogħlijiet importanti tiegħu saru fis-servizz tad-Duka Ludoviku Sforza, Milan. Wara mar jaħdem Ruma, Bolonja u Venezja u qatta' l-aħħar snin ta' ħajtu Franza, mistieden mir-Re Franġisku I ta' Franza.
Leonardo da Vinci sikwit jiddeskrivuh bħala l-arketip u s-simbolu tal-bniedem tar-Rinaxximent, ġenju universali, filosfu umanista, osservatur u sperimentatur, mogħni b' "don rari tal-intwizzjoni tal-ispazju" [2], li l-kurżita tiegħu kienet tikkompara magħa biss il-ħila fl-invenzjoni[3]. Ħafna awturi u storiċi iqisuh bħala wieħed mill-aqwa pitturi li qatt kien hemm u ċerti nies jikkonsidrawh bħala l-bniedem bl-aqwa talent fl-ikbar numru ta' oqsma differenti li qatt għex.[4][5].
L-ewwelnett, Leonardo da Vinci hu magħruf bħala pittor. Tnejn mill-pitturi tiegħu, La Gioconda u L-Aħħar Ċena, huma pitturi famużi immens li sikwit isiru koji u parodiji tagħhom[3], u d-disinn tiegħu ir-Raġel Vitruvjan hu wkoll użat f'għadd kbir ta' xogħlijiet derivati. Xi ħmistax il-xogħol biss għadhom jeżistu[6]; dan in-numru żgħir hu mħabba l-isperimentazzjoni konstanti u kultant diżastruża b'tekniki ġodda u l-prokrastinazzjoni kronika tiegħu[7]. Però, dawn il-ftit opri, flimkien mal-pitazzi tiegħu li fihom disinji, dijagrammi xjentifiċi u riflessjonijiet dwar in-natura tal-pittura, jifformaw wirt prezzjuż immens għall-artisti ta' warajh.
Bħala inġinier u inventur, Leonardo żviluppa ideat avvanzati ħafna għal żmienu, bħall-ajruplan, l-elikotteru, is-sottomarin u anke l-karrozza. Ftit ħafna mill-proġetti tiegħu seħħu jew setgħu iseħħu f'ħajtu[8], però xi ftit mill-invenzjonijiet żgħar tiegħu bħall-magna biex tkejjel il-limitu elastiku ta' kabil daħlet fil-proċess tal-manifattura[9]. Bħala bniedem xjentifiku, Leonard da Vinci għamel progress kbir fl-għarfien tal-oqsma tal-anatomija, tal-inġinerija ċivili, tal-ottika u tal-idrodinamika.