Sistem Lebuh Raya Malaysia

Sistem Lebuh Raya Malaysia adalah sebuah rangkaian lebuh raya capaian terkawal di Malaysia.

Sistem Lebuh Raya Ekspres Malaysia
Simbol dan penanda lebuh raya Malaysia
Peta Lebuh Raya di Malaysia   Lebuh raya tol   Lebuh raya tiada tol   Dalam pembinaan/rancangan
Maklumat sistem
Diselenggara oleh syarikat konsesi masing-masing; nombor dan penghalaan diberikan oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia (LLM).[1]
Panjang:	5,027 km[2] (3,120 bt)
Dibina pada:	1966[3]
Nama lebuhraya
Lebuhraya	Lebuhraya nn (E nn)
Hubungan sistem
Jalan raya di Malaysia Lebuh raya • Persekutuan • Negeri

Lebuhraya Pan Borneo

Lebuhraya Utara-Selatan

Panjang keseluruhan lebuh raya di Malaysia setakat tahun 2024 ialah 5,027 kilometer.^[2] Pembinaan lebuh raya bertol ini adalah berdasarkan konsesi syarikat swasta yang diawasi oleh Lembaga Lebuhraya Malaysia. Berbeza dengan lebuh raya tidak bertol dibina dan diuruskan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR) Malaysia.^[2]

Sebahagian daripada Rangkaian Lebuh Raya Asia

Sistem lebuh raya Malaysia diiktiraf sebagai antara sistem lebuh raya terbaik di Asia selepas Jepun dan China. Sehubungan dengan itu, beberapa batang lebuh raya utama di Malaysia telah tersenarai sebagai sebahagian daripada laluan Rangkaian Lebuh Raya Asia. 2 laluan Lebuh Raya Asia yang melalui Malaysia ialah Laluan AH2 dan AH18.^[4]

Bahagian laluan AH18 yang melalui Malaysia secara keseluruhannya terdiri daripada Laluan Persekutuan LP 3; manakala laluan AH2 yang melalui Malaysia terdiri daripada lebuh raya berikut:-

• Lebuhraya Utara–Selatan Jajaran Utara dan Lebuhraya Utara–Selatan Jajaran Selatan: Lebuhraya Utara Selatan (sehingga Exit 257 Persampingan Pandan)
• Lebuhraya Hubungan Kedua: Laluan Kedua Malaysia-Singapura (status dipertikaikan)
• Lebuhraya Utara–Selatan Lingkaran Tengah: Lebuhraya Utara-Selatan Hubungan Tengah
• LP 1: Lebuhraya Skudai dan Tambak Johor (status dipertikaikan)

Selain kedua-dua AH 2 dan AH18, Lebuh Raya Asia lainnya yang juga melalui Malaysia ialah AH140, AH141, AH142, AH143 & AH150.

Piawaian lebuh raya

Proses perancangan, pembinaan, pengurusan serta penggunaan lebuh raya ekspres di Malaysia adalah tertakluk kepada Akta Jalan-jalan Persekutuan (Pengurusan Persendirian) 1984. Kebanyakan lebuh raya ekspres bertol dibina berpandukan piawaian jalan raya luar bandar JKR R6 (kawalan masuk penuh dengan had laju maksimum 110 km/j). Lebar minimum sebuah lorong bagi lebuh raya ekspres di bawah pengawasan Lembaga Lebuhraya Malaysia ialah 3.65 m. Bagi lebuh raya bukan ekspres yang dibiayai oleh kerajaan pusat atau kerajaan negeri seperti Lebuhraya Persekutuan, lebuh raya tersebut tertakluk kepada piawaian JKR R5 (kawalan masuk penuh atau separa dengan had laju maksimum 90 km/j). Sebagaimana lebuh raya berkelajuan tinggi di negara lain, lebuh raya ekspres di Malaysia terdiri daripada jalan raya kembar dengan bilangan lorong minima 4 lorong (2 lorong bagi setiap arah) dan dipisahkan oleh pembahagi lebuh raya. Lebuh raya ekspres dikenakan kawalan masuk penuh, bermaksud keluar masuk lebuh raya hanyalah melalui persimpangan bertingkat sahaja.

Sebelum pertengahan 1990-an, tiada sistem kod laluan bagi lebuh raya ekspres di Malaysia. Namum demikian, setelah semakin banyak lebuh raya yang dibina di Malaysia, maka kerajaan telah membentuk satu sistem kod laluan bagi lebuh raya ekspres. Kod laluan bagi lebuh raya ekspres bermula dengan huruf E diikuti nombor laluan serta dilabelkan di dalam logo heksagon berwarna kuning, misalnya Lebuhraya Utara–Selatan Jajaran Utara bagi Lebuhraya Utara-Selatan Jajaran Utara. Warna latar belakang bagi papan tanda lebuh raya ekspres di Malaysia adalah hijau.

Kutipan tol

Semua lebuh raya di Malaysia mengamalkan dua sistem pembayaran tol iaitu sistem terbuka dan sistem tertutup. Kadar tol di sistem terbuka adalah tetap dan hanya melibatkan bayaran ditetapkan di plaza tol sahaja manakala dalam sistem tertutup pula bayaran dikira mengikut jarak perjalanan; pengguna mengambil tiket tol di plaza tol masuk dan membayar tol di plaza tol keluar.

Sistem pembayaran tol secara elektronik juga diterima di semua plaza tol di Malaysia. Tiga sistem pembayaran tol elektronik diguna pakai di Malaysia iaitu SmartTAG, Touch 'n Go dan RFID

Lazimnya, motosikal dikecualikan daripada bayaran tol di Malaysia, tetapi bayaran tol bagi pengguna motosikal dikenakan di Jambatan Pulau Pinang dan Plaza Tol Tanjung Kupang di Laluan Kedua Malaysia-Singapura.

Senarai

Rencana utama: Senarai lebuh raya di Malaysia

Lebuh raya

1. Lebuhraya Utara–Selatan Jajaran Utara: Lebuhraya Utara Selatan (arah utara) termasuk Lebuh Raya Baru Lembah Klang (NKVE)
2. Lebuhraya Utara–Selatan Jajaran Selatan: Lebuhraya Utara Selatan (arah selatan)
3. Lebuhraya Hubungan Kedua: Laluan Kedua Malaysia-Singapura (MSSC/LINKEDUA)
4. Lebuhraya Shah Alam: Lebuhraya Shah Alam (SAE/KESAS)
5. Lebuhraya Utara–Selatan Lingkaran Tengah: Lebuhraya Utara Selatan Hubungan Tengah (NSECL/ELITE)
6. Lebuhraya Cheras–Kajang: Lebuhraya Cheras-Kajang (GRAND SAGA) (sebahagian Laluan Persekutuan LP 1)
7. Lebuhraya Pantai Timur: Lebuhraya Karak dan Lebuhraya Pantai Timur (LPT) (sebahagian Laluan Persekutuan LP 2)
8. Lebuhraya Sungai Besi: Lebuhraya Sungai Besi (SBE/BESRAYA)
9. Lebuhraya Pantai Baharu: Lebuhraya Pantai Baru (NPE)
10. Lebuhraya Damansara–Puchong: Lebuhraya Damansara Puchong (LDP)
11. Lebuhraya Bertingkat Ampang–Kuala Lumpur: Lebuhraya Bertingkat Ampang Kuala Lumpur (AKLEH)
12. Lebuhraya Kemuning–Shah Alam: Lebuhraya Kemuning-Shah Alam (LKSA)
13. Lebuhraya Penyebaran Timur Johor Bahru: Lebuhraya Skim Penyuraian Trafik Johor Bahru Timur (EDL)
14. Lebuhraya Butterworth–Kulim: Lebuhraya Butterworth-Kulim (BKE)
15. Lebuhraya Lingkaran Luar Butterworth: Jalan Lingkaran Luar Butterworth (BORR) (sebahagian Laluan Persekutuan LP 1)
16. Sistem Lingkaran-Lebuhraya Kajang: Lebuhraya Kajang SILK
17. Lebuhraya Bertingkat Sungai Besi–Ulu Klang: Lebuhraya Bertingkat Sungai Besi-Ulu Klang (SUKE)
18. Lebuhraya Maju: Lebuhraya Maju (Kuala Lumpur-Putrajaya) (MEX)
19. Lebuhraya Kajang–Seremban: Lebuhraya Kajang–Seremban (LEKAS)
20. Lebuhraya Senai–Desaru: Lebuhraya Senai-Desaru (SDE)
21. Lebuhraya Sprint: Lebuhraya Sprint (Kerinchi Link, Damansara Link dan Penchala Link) (SPRINT)
22. Jambatan Tun Salahuddin: Jambatan Tun Salahuddin
23. Lebuhraya Kuala Lumpur–Kuala Selangor: Lebuhraya KL-Kuala Selangor (LATAR)
24. Lebuhraya Lembah Klang Selatan: Lebuhraya Lembah Klang Selatan (SKVE)
25. Lebuhraya Lembah Klang Timur: Lebuhraya Lembah Klang Timur (EKVE) (Dalam pembinaan)
26. Jambatan Sultan Abdul Halim Muadzam Shah: Jambatan Sultan Abdul Halim Muadzam Shah (JKSB)
27. Lebuhraya Seremban–Port Dickson: Lebuhraya Seremban-Port Dickson (SPDH)
28. Lebuhraya Pintas Selat Klang Utara Baru: Lebuhraya Pintasan Selat Klang Utara Baru (Grand Sepadu)
29. Lebuhraya Bertingkat Damansara–Shah Alam: Lebuhraya Damansara-Shah Alam (DASH)
30. Lebuhraya Pantai Barat: Lebuhraya Persisiran Pantai Barat (WCE) (Dalam Pembinaan)
31. Lebuhraya Duta–Ulu Klang: Lebuhraya Duta Ulu Klang (DUKE)
32. Lebuhraya Koridor Guthrie: Lebuhraya Koridor Guthrie (GCE)
33. Jambatan Pulau Pinang: Jambatan Pulau Pinang (JPP)
34. Lebuhraya Link Timur–Barat: Lebuhraya Hubungan Timur-Barat KL/Lebuh Raya Salak dan Lebuhraya Kuala Lumpur–Seremban
35. Terowong SMART: Terowong SMART (SMART)
36. Lebuhraya Setiawangsa–Pantai: Lebuhraya Setiawangsa-Pantai (SPE)

Lain-lain

• Sistem Jalan Persekutuan Malaysia

Rujukan

1. Malaysian Highway Authority. "Malaysian Highway Authority - Background". Malaysian Highway Authority. Diarkibkan daripada yang asal pada 2015-08-31. Dicapai pada 2015-11-09.
2. Official data from Ministry of Works
3. The first tolled road in Malaysia
4. Pangkalan Data Lebuh Raya Asia: Rangkaian AH di Negara-Negara Ahli Diarkibkan 2013-01-25 di Wayback Machine - Suruhanjaya Ekonomi dan Sosial Asia Pasifik Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu

Pautan luar

• Lembaga Lebuhraya Malaysia Diarkibkan 2005-08-30 di Wayback Machine