Hormon tiroid ialah sebarang hormon yang dihasilkan dan dikeluarkan oleh kelenjar tiroid iaitu triiodotironina (T3) dan tiroksina (T4). Ia adalah hormon berasaskan asid amino, tirosina, yang bertanggungjawab terutamanya bagi pengawalan metabolisme. T3 dan T4 sebahagiannya terdiri daripada iodin. Kekurangan iodin menyebabkan pengurangan pengeluaran T3 dan T4, membesarkan tisu tiroid dan akan menyebabkan penyakit yang dikenali sebagai goiter ringkas.
Bentuk utama hormon tiroid dalam darah ialah T4, dengan separuh hayat sekitar satu minggu,[1] lebih lama daripada T3.[2] Dalam manusia, nisbah T4 kepada T3 yang dilepaskan ke dalam darah adalah lebih kurang 14:1.[3] T4 ditukar kepada T3 aktif (tiga hingga empat kali lebih kuat daripada T4) dalam sel oleh deiodinase (5'-deiodinase). Ini selanjutnya diproses melalui dekarboksilasi dan deiodinasi untuk menghasilkan iodotironamina (T1a) dan thironamina (T0a). Ketiga-tiga isoform deiodinase adalah enzim yang mengandungi selenium, dan oleh itu, selenium dalam pemakanan adalah penting dalam pengeluaran T3.
Ahli kimia Amerika Edward Calvin Kendall bertanggungjawab bagi pengasingan tiroksina pada tahun 1915.[4] Pada tahun 2020, levotiroksina, bentuk tiroksina buatan, merupakan ubat kedua yang paling banyak diberi di Amerika Syarikat, dengan lebih daripada 98 juta preskripsi.[5][6] Levothyroxine berada dalam Senarai Ubat Penting Pertubuhan Kesihatan Sedunia.[7]
Hormon tiroid bertindak pada hampir setiap sel dalam badan. Ia bertindak untuk meningkatkan kadar metabolisme basal, menjejaskan sintesis protein, membantu mengawal pertumbuhan tulang panjang (sinergi dengan hormon pertumbuhan) dan kematangan saraf, dan meningkatkan kepekaan badan terhadap katekolamina (seperti adrenalin) dengan permisif.[8] Hormon tiroid adalah penting dalam perkembangan dan pembezaan yang betul bagi semua sel tubuh manusia. Hormon ini juga mengawal metabolisme protein, lemak dan karbohidrat, mempengaruhi cara sel manusia menggunakan sebatian bertenaga. Mereka juga merangsang metabolisme vitamin. Banyak rangsangan fisiologi dan patologi mempengaruhi sintesis hormon tiroid.
Hormon tiroid membawa kepada penjanaan haba pada manusia. Walau bagaimanapun, tironamina berfungsi melalui beberapa mekanisme yang tidak diketahui untuk menghalang aktiviti neuron; ini memainkan peranan penting dalam kitaran hibernasi mamalia dan tingkah laku salin bulu pada burung. Satu kesan daripada pemberian tironamina ialah penurunan suhu badan yang teruk.
Kedua-dua T3 dan T4 digunakan untuk merawat kekurangan hormon tiroid (hipotiroidisme). Kedua-duanya diserap dengan baik oleh perut, jadi boleh diberikan melalui mulut. Levotiroksina ialah nama farmaseutikal bagi versi buatan T4, yang dimetabolismekan lebih perlahan daripada T3, dan oleh itu, biasanya hanya memerlukan pengambilan sekali sehari. Hormon tiroid kering semula jadi berasal daripada kelenjar tiroid khinzir, dan merupakan rawatan hipotiroid "semula jadi" yang mengandungi 20% T3 dan kesan T2, T1 dan kalsitonin. Juga tersedia ialah gabungan sintetik T3 /T 4 dalam nisbah berbeza (seperti liotriks) dan ubat-ubatan tulen-T3 (INN: liothyronine). Natrium levotiroksina biasanya merupakan rawatan pertama yang dicuba. Sesetengah pesakit merasakan mereka lebih baik dengan hormon tiroid yang kering; walau bagaimanapun, ini berdasarkan bukti anekdot, dan ujian klinikal tidak menunjukkan sebarang faedah berbanding bentuk biosintetik.[9] Tablet tiroid dilaporkan mempunyai kesan yang berbeza yang boleh dikaitkan dengan perbezaan sudut kilasan yang mengelilingi tapak tindak balas molekul.[10]
Tironamina belum mempunyai kegunaan perubatan lagi, walaupun penggunaannya telah dicadangkan bagi induksi terkawal hipotermia, yang menyebabkan otak memasuki kitaran perlindungan; dalam hal ini, berguna dalam mencegah kerosakan semasa kejutan iskemia.
Tiroksina sintetik pertama kali berjaya dihasilkan oleh Charles Robert Harington dan George Barger pada 1926.
Formulasi
Kebanyakan orang dirawat dengan levotiroksina, atau hormon tiroid sintetik yang serupa.[11][12][13] Polimorf yang berbeza bagi sebatian mempunyai keterlarutan dan potensi yang berbeza.[14] Selain itu, suplemen hormon tiroid semula jadi daripada tiroid kering haiwan masih tersedia.[13][15][16] Levotiroksina mengandungi T4 sahaja, dan oleh itu, sebahagian besarnya tidak berkesan untuk pesakit yang tidak dapat menukar T4 kepada T3.[17] Pesakit sebegini boleh memilih untuk mengambil hormon tiroid semula jadi kerana ia mengandungi campuran T4 dan T3,[13][18][19] atau sebagai alternatif, mengambil bahan tambahan dengan rawatan T 3 sintetik.[20] Dalam kes ini, liotironina sintetik lebih disukai kerana perbezaan potensi antara produk tiroid semula jadi. Sesetengah kajian menunjukkan bahawa terapi campuran memberi manfaat kepada semua pesakit, tetapi penambahan liotironina mengandungi kesan sampingan tambahan, dan ubat harus dinilai secara individu.[21] Sesetengah jenama hormon tiroid semula jadi diluluskan oleh FDA, tetapi ada yang tidak.[22][23][24] Hormon tiroid biasanya diterima dengan baik.[12] Hormon tiroid biasanya tidak berbahaya kepada wanita hamil atau ibu menyusu, tetapi harus diberikan di bawah pengawasan doktor. Malah, jika seorang wanita yang mengalami hipotiroidisme tidak dirawat, bayinya berisiko lebih tinggi untuk mengalami kecacatan kelahiran. Apabila hamil, wanita yang mempunyai tiroid yang lemah juga perlu meningkatkan dos hormon tiroidnya.[12] Satu pengecualian ialah hormon tiroid mungkin memburukkan lagi keadaan jantung, terutamanya pada pesakit yang lebih tua; oleh itu, doktor boleh memberi pesakit dos yang lebih rendah dahulu dan meningkat sehingga dos yang lebih besar untuk mengelakkan risiko serangan jantung.[13]
Pusat
Hormon tiroid (T4 dan T3) dihasilkan oleh sel folikel kelenjar tiroid dan dikawal oleh TSH yang dibuat oleh tirotrop di kelenjar pituitari anterior. Kesan T4 in vivo dimediasi melalui T3 (T4 ditukar kepada T3 dalam tisu sasaran). T3 adalah tiga hingga lima kali lebih aktif daripada T4.
Tiroksina (3,5,3′,5′-tetraiodotironina) dihasilkan oleh sel folikel kelenjar tiroid. Ia dihasilkan sebagai pelopr tiroglobulin (ini tidak sama dengan globulin pengikat tiroksina TBG), yang dibelah oleh enzim untuk menghasilkan T4 aktif.
Kebanyakan hormon tiroid yang beredar dalam darah terikat terhadap protein pengangkut, dan hanya sebahagian kecil yang tidak terikat dan aktif. Oleh itu, mengukur kepekatan hormon tiroid bebas adalah penting untuk diagnosis, manakala mengukur jumlah tahap boleh mengelirukan.
Walaupun bersifat lipofilik, T3 dan T4 melintasi membran sel melalui pengangkutan pengantara pembawa yang bergantung kepada ATP.[25]
Kedua-dua kelebihan dan kekurangan tiroksin boleh menyebabkan gangguan kesihatan.
- Hipertiroidisme (seperti penyakit Graves) ialah sindrom klinikal yang disebabkan oleh lebihan tiroksin bebas, triiodotironina atau kedua-duanya dalam badan. Ia adalah gangguan lazim yang menjejaskan kira-kira 2% wanita dan 0.2% lelaki. Istilah tirotoksikosis sering digunakan secara sinonim dengan hipertiroidisme, tetapi terdapat perbezaan yang ketara. Walaupun tirotoksikosis juga merujuk kepada peningkatan dalam hormon tiroid yang beredar, ia boleh disebabkan oleh pengambilan tablet tiroksina atau tiroid yang terlalu aktif, manakala hipertiroidisme merujuk semata-mata kepada tiroid yang terlalu aktif.
- Hipotiroidisme (contohnya tiroiditis Hashimoto) ialah kes di mana terdapat kekurangan tiroksina, triiodotironina, atau kedua-duanya.
- Kemurungan klinikal kadangkala boleh disebabkan oleh hipotiroidisme.[26] Beberapa kajian[27] telah menunjukkan bahawa T3 ditemui dalam persimpangan sinaps, dan mengawal jumlah dan aktiviti serotonin, norepinefrina, dan asid γ-aminobutirik (GABA) dalam otak.
- Keguguran rambut kadangkala boleh dikaitkan dengan masalah T3 dan T4. Kitaran pertumbuhan rambut yang normal mungkin terjejas sehingga mengganggu pertumbuhan rambut.
- Kedua-dua kelebihan dan kekurangan tiroid boleh menyebabkan gangguan kardiovaskular atau memburukkan keadaan sedia ada.[28] Hubungan antara lebihan dan kekurangan hormon tiroid pada keadaan seperti aritmia, kegagalan jantung, dan penyakit vaskular aterosklerotik, dan telah dihuraikan selama hampir 200 tahun.[29][28]
Kelahiran pramatang boleh mengalami gangguan perkembangan saraf akibat kekurangan hormon tiroid ibu, ketika tiroid mereka sendiri tidak dapat memenuhi keperluan selepas bersalin.[30] Dalam kehamilan biasa juga, tahap hormon tiroid ibu yang mencukupi adalah penting untuk memastikan ketersediaan hormon tiroid kepada janin dan otaknya yang sedang berkembang.[31] Hipotiroidisme kongenital berlaku dalam setiap 1 dalam 1600–3400 bayi baru lahir dengan kebanyakannya dilahirkan tanpa gejala, dan mengalami gejala berkaitan dalam minggu-minggu selepas kelahiran.[32]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
