Олноо Өргөгдсөн Монгол Улс
1924 оны өмнөх монгол улс / From Wikipedia, the free encyclopedia
Олноо Өргөгдсөн Монгол Улс (түүхэн бичиглэлд — Богд Хаант Монгол Улс) нь 1911 оны Үндэсний эрх чөлөөний хувьсгалаар Манж Чин улсаас тусгаар тогтнолоо зарласан, Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улсын дараах улс[2][3].
ᠣᠯᠠᠨᠠ ᠡᠷᠭᠦᠭᠳᠡᠭᠰᠡᠨ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ Олноо Өргөгдсөн Монгол Улс Богд Хаант Монгол Улс | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
Албан хэл | Монгол | ||||
Нийслэл | Нийслэл Хүрээ | ||||
Төрийн хэлбэр | Хаант засаг | ||||
Засаглалын хэлбэр | Шашин төрийг хосолсон хэмжээгүй эрхт хаант улс | ||||
Төрийн тэргүүн | VIII Богд Жавзандамба хутагт | ||||
Засгийн газрын тэргүүн | Ерөнхий Сайд:
| ||||
Газар нутгийн талбай – 1924 |
1.8[1] сая км² | ||||
Хүн ам – 1924 |
542.000 | ||||
Мөнгөн тэмдэгт | Монгол доллар | ||||
Оршин тогтносон | 1911–1924 он | ||||
Төрийн дуулал | Зуун лангийн жороо луус | ||||
Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын түүх |
| ||||
Цагийн бүс | ГЦ+7, ГЦ+8 | ||||
Утасны бүсчлэлийн дугаар | +976 | ||||
1911 оны 12 сарын 29-нд Чин улсын засаг захиргааг түлхэн унагаж VIII Богд Жавзандамба хутагтыг хаан ширээнд залж төрийн тусгаар тогтнолоо сэргээв. Анхны Засгийн газрыг таван яамтай байгуулсны нэг Сангийн яамны тэргүүн сайдаар Түшээт Засаг, ван Гадинбалын Чагдаржавыг (Одоогийн Дундговь аймгийн Дэлгэрхангай сумын уугуул) томилсон байна. Хаант Орос Улсаас зарим тусламж авч Хятадуудын эсрэг Таван замын байлдаан хийж тулалдаж, улмаар Өвөр Монголыг нэгтгэх зорилт тавьж байсан боловч амжилтгүй болсон байна. Мөн Тагна Тува, Буриадыг нэгтгэх бодлого тавьж байжээ.
ОӨМУ байгуулагдахад барга монголчууд, Шинжаан дахь Илийн хязгаарын 26 ойрад хошуу, Дээд монголчуудын 26 хошууны 24 нь, Өвөр Монголын 49 хошууны 35 нь өргөх бичиг илгээн дагаар оржээ. Харин Өмнөд Монголын хятаджсан зүүн өмнөд хошуунууд Монголд дагаар ороогүй байна. Таван замын байлдаанаар Өвөр Монголын ихэнх хэсгийг чөлөөлсөн ч 1915 оны Хиагтын гэрээгээр Монголын нутгийг Халх, Дарьганга, Тагнын Урианхайн хязгаар (Хөвсгөлийн Урианхай орно), Ховдын хязгаарыг оролцуулан тогтоожээ.
Олноо Өргөгдсөн Монгол Улсын үед орчин үеийн олон шинэчлэлүүдийг хийсний дотор байнгын мэргэжлийн арми байгуулах, холбоо харилцааны газар, сургууль байгуулан, хэвлэлийн эхийг тавьсан байна[4][5].