Рени

Рени (Англи: Rhenium) нь Re гэж тэмдэглэгддэг, атомын дугаар 75 бүхий химийн элемент юм. Мөнгөлөг цагаан, хүнд, үелэх системийн 7-р бүлгийн гуравдугаар эгнээний шилжилтийн металл болно. Дунджаар 1 тэрбумны нэгийн (ppb) агууламжтай байдаг рени нь дэлхийн царцдас дахь хамгийн ховор элементүүдийн нэг билээ. Чөлөөт элементийн хайлах температур нь элементүүд дунд гуравт, буцлах температур нь нэгт орох өндөр температур байдаг. Рени нь химийн хувьд мангантай төстэй бөгөөд молибден, зэс баяжуулалтын явцад дайвар бүтээгдэхүүн болж гарч ирнэ. Исэлдэлтийн зэрэг нь −1-ээс +7 хүртэл өргөн хүрээтэй байдаг.

Шинж чанар
[Xe] 4f14 5d5 6s2 75Re Үелэх систем
Ерөнхий
Нэр, тэмдэг, атомын дугаар	Рени, Re, 75
Цуваа	Шилжилтийн металл
Бүлэг, үе, блок	7, 6, d
Гадаад байдал	цагаан саарал
CAS дугаар	7440-15-5
Дэлхийн гадаргад эзлэх хэмжээ	0,001 ppm[1]
Атомын шинж чанар [2]
Атом масс	186,207(1)[3] u
Атомын радиус (тооцоолсон)	135 (188) пм
Ковалент радиус	159 пм
Электрон бүтэц	[Xe] 4f14 5d5 6s2
1. Ионжилтын энерги	760 кЖ/моль
2. Ионжилтын энерги	1260 кЖ/моль
3. Ионжилтын энерги	2510 кЖ/моль
4. Ионжилтын энерги	3640 кЖ/моль
Физикийн шинж чанар [4]
Бодисын төлөв	хатуу
Талст бүтэц	гексагональ
Нягт	21,0 г/см3 (25 °C)[5]
Моосын хатуулаг	7–8[1]
Соронзон чанар	Парасоронзон (Χm = 9,6 · 10−5)[6]
Хайлах цэг	3459 K (3186 °C)
Буцлах цэг	5903 K[7] (5630 °C)
Молийн эзлэхүүн	8,86 · 10−6 м3/моль
Ууршилтын дулаан	707 кЖ/моль[7]
Хайлах дулаан	33 кЖ/моль
Дууны хурд	4700 м/сек 293,15 K-д
Хувийн дулаан шингээлт	137 Ж/(кг · К)
Цахилгаан дамжуулалт	5,56 · 106 A/(В · м)
Дулаан дамжуулалт	48 Вт/(м · К)
Химийн шинж чанар [8]
Исэлдэлтийн төлөв байдал	−3, −2, −1, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7[9]
Хэвийн потенциал	−0,276 В (ReO2 + 4 H+ + 4e− → Re + 2 H2O)
Цахилгаан сөрөг чанар	1,9 (Паулын скала)
Изотопууд
Изотоп ИХ t1/2 ЗТ ЗЭ (МэВ) ЗБ 185Re 37,4 % тогтвортой 186Re {син.} 89,25 h β− 1,069 186Os ε 0,582 186W 186мRe {син.} 200.000 a ИШ 0,149 186Re β− 1,218 186Os 187Re 62,6 % 4,12 · 1010 a β− 0,003 187Os 188Re {син.} 17,021 h β− 2,120 188Os
Өөр бусад изотопуудыг үзэх: Изотопуудын жагсаалт
ЦСР-шинж чанар
I квантын тоо γ рад·Тл−1·сек−1 Er (1H) fL B = 4,7 Тл МГц-ээр 185Re 5/2 6,1057 · 107 0,137 45 187Re 5/2 6,1682 · 107 0,133 45,5
Аюулгүй байдлын заавар
GHS-Аюулын тэмдэг: [10] Аюултай АТ-фразын жагсаалт H: 228 P: 210 [10]
Боломжит ба хэрэглэх байдлыг харгалзан аль болох СИ-системийн нэгжүүдийг хэрэглэсэн болно. Хэрэв ямар нэгэн тайлбар байхгүй бол дээр өгөгдсөн утгууд хэвийн нөхцлийн утгууд болно.

Рени нь байгаль дээр байдаг тогтвортой элементүүд дундаас хамгийн сүүлд буюу 1925 онд нээгджээ (франци нь байгальд байдаг элементүүдээс хамгийн сүүлд мэдэгдсэн элемент боловч тогтворгүй юм). Уг элемент нь Европ тивд урсдаг Райн мөрний нэрээр нэрлэгджээ.

Тийрэлтэт хөдөлгүүр хийхэд хэрэглэгддэг, никельд суурилсан тусгай хайлшийн 6% хүртэлхийг рени бүрдүүлдэг бөгөөд энэ нь тус элементийн хамгийн их хэрэглээ болж байна. Дараа нь химийн аж үйлдвэрт катализын зорилгоор хэрэглэдэг. Эрэлттэйгээ харьцуулахад олдоц багатай тул хамгийн өндөр үнэтэй аж үйлдвэрийн металл бөгөөд 2009 оны байдлаар дунджаар нэг килограмм нь US$6,000 гаруй байв.

Цахим холбоос

Wiktionary

Wiktionary: Рени – Энэ үгийг тайлбар толиос харна уу

 Commons: Рени – Викимедиа дуу дүрсний сан

Эшлэл

1. Harry H. Binder: Lexikon der chemischen Elemente. S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, ISBN 3-7776-0736-3.
2. Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind (soweit nicht anders angegeben) aus www.webelements.com (Rhenium) entnommen.
3. CIAAW, Standard Atomic Weights Revised 2013.
4. Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind (soweit nicht anders angegeben) aus www.webelements.com (Rhenium) entnommen.
5. N. N. Greenwood, A. Earnshaw: Chemie der Elemente. 1. Auflage. Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, S. 1339.
6. Robert C. Weast (Hrsg.): CRC Handbook of Chemistry and Physics. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990, ISBN 0-8493-0470-9, S. E-129 bis E-145. Werte dort sind auf g/mol bezogen und in cgs-Einheiten angegeben. Der hier angegebene Wert ist der daraus berechnete maßeinheitslose SI-Wert.
7. Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks. In: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, S. 328–337, doi:10.1021/je1011086.
8. Die Werte der atomaren und physikalischen Eigenschaften (Infobox) sind (soweit nicht anders angegeben) aus www.webelements.com (Rhenium) entnommen.
9. A. F. Holleman, E. Wiberg, N. Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie. 101. Auflage. de Gruyter, Berlin 1995, ISBN 3-11-012641-9Vorlage:Holleman-Wiberg/Startseite fehlt (Рени, Гүүгл дэх ном ).
10. Eintrag zu Rhenium-Pulver in der GESTIS-Stoffdatenbank des IFA, abgerufen am 30. April 2017 (JavaScript erforderlich).