Имброс
From Wikipedia, the free encyclopedia
Имброс или Имроз, официјално Ѓокчеада од 29 јули 1970,[1][2] (старо име на турски: İmroz; грчки: Ίμβρος Imvros) — е најголемиот остров во Турција и седиште на округот Ѓокчеада во провинцијата Чанаккале. Островот се наоѓа во Егејското Море, на влезот на заливот Сарос и е најзападна точка на Турција. Имброс има површина од 279 км2 и содржи некои шумски области[3].
 Mountains of Imbros, with the highest mountain, the extinct cone-shaped volcano İlyas Dağ on the right | |
| Грешка во Lua во Модул:Location_map, ред 411: Malformed coordinates value | |
| Географија | |
|---|---|
| Место | Егејско Море |
| Координати | 40°09′39″N 25°50′40″E |
| Површина | 279 км2 |
| Највисоко место | 673 м |
| Највисока точка | Илјас Даг(Προφήτης Ηλίας Profitis Ilias) |
| Држава | |
Турција | |
| Област | Ѓокчеада |
| Демографија | |
| Население | 8,776 (2016) |
Според пописот од 2016 година, островот има население од 8.776 жители[4][5]. Главните индустрии на Имброс се риболов и туризам. Денес островот е населен претежно со доселеници од турското копно што во најголем дел пристигнале по 1960 година[6], но од домородното население околу 300 Грци сè уште живеат на островот, повеќето од нив се постари, но вклучувајќи и некои семејства со деца[7]. Островот бил населен претежно со етнички Грци во антички времиња до околу 1960 година, кога голем дек од нив емигрирале во Грција, Западна Европа, САД и Австралија[1][7][8][9]. Се смета дека грчката дијаспора има околу 15.000 жители, по потекло од островот[7].
Според старогрчката митологија, палатата на Тетида, мајката на Ахил, кралот на Фтија, била сместена помеѓу Имброс и Самотраки.
Се вели дека шталите на крилестите коњи на Посејдон се наоѓале помеѓу Имброс и Тенедос.
Во длабочините на морето на карпата
Помеѓу Тенедос и Имброс
Постои една пештера, широко распространета
Посејдон, кој ја натера земјата да трепери,
ги запре коњите таму[10]
.
Етион, господар или владетел над островот Имброс, исто така се споменува во Илијада. Тој го купува заробениот син на Пријам, Ликаон, и го враќа кај својот татко[11]. Хомер, исто така, пишува дека Хера и Хипнос го напуштиле Лемнос и Имброс и заминале кон планината Ида[12]. Хомер го споменува Имброс во Илијада и во други прилики.
Имброс се споменува во Хомерската химна која била посветена на Аполон[13].
Аполониј од Родос, исто така, го спомнува Имброс во првата книга од своето дело Аргонавтика[14].
Антички период
За Старите Грци, островите Лемнос и Имброс биле свети на Хефест, бог на ковачката вештина, а на античките монети на Имброс се појавува и самиот Хефест.
Во класичната античка историја, Имброс, како Лемнос, бил атински сојузник, колонија чии доселеници го задржале атинското државјанство. Оригиналните жители на Имброс биле Пеласгите, како што споменал Херодот во неговото дело „Историја“[15].
Во 511 или 512 п.н.е. островот бил окупиран од персискиот генерал Отанес[16]. Но, подоцна, Милтијад го освоил островот од Персија по Битката кај Саламина; колонијата била основана околу 450 п.н.е., за време на првата атинска империја, и била задржана од Атина (со кратки исклучоци) во следните шест века. Тукидид во својата „Историја на Пелопонеската војна“ ја опишува колонизацијата на Имброс[17] и на неколку места го споменува придонесот на жителите во поддршката на Атина за време на разни воени дејства[18]. Тој, исто така, раскажува за бегството на атинскиот ескадрон на Имброс. Во доцниот II век, островот можеби станал независен под Септимиј Север[19].
Стефан Византиски спомнува дека Имброс бил свето за Кабеирите и Хермес[20].
Византиски период
Пред падот на Цариград, неколку поголеми острови јужно од Имброс биле под власт на Џенова. На почетокот на 13 век, кога Четвртата крстоносна војна и нејзините последици привремено ги нарушиле односите на Венеција со Византија, Џенова го проширила своето влијание северно од Имброс, во Црното Море и Крим. Широката мрежа на трговски патишта и придружните пристаништа го промовирало проширувањето на византиската култура, нејзините стоки и услуги - вклучувајќи ги и научниците и занаетчиите школувани според древни класични традиции - во Италија, Франција, Грција, Монако, Русија, Тунис, Турција и Украина. Обновувањето на европската култура во ренесансата било делумно предизвикано од брзиот прилив на прогонетите од Цариград научници на крајот од 15 век. Но не сите трговски размени биле исто толку корисни.
Отомански период
По падот на Цариград во 1453 година, византиските сили во Имброс го напуштиле островот. По завршувањето на повлекувањето, делегатите од островот заминале во Истанбул кај отоманскиот султан Мехмед II, за да разговараат за условите кои им дозволуваат да живеат хармонично во рамките на Отоманското Царство.
Откако островот станал отоманска територија во 1455 година, тој бил контролиран од Османлиите и Венецијанците во различни времиња. Во овој период, а особено за време на владеењето на Сулејман (1520-1566), островот станал голема база во рамките на Отоманското Царство. Односот помеѓу Османлиите и Венецијанците понекогаш доведувал до непријателства - на пример, во јуни 1717 година за време на Отоманско-венецијанската војна (1714-1718), се одвила нерешителната поморска битка во близина на Имброс во Егејското Море. Сепак, жителите на островот продолжиле да живеат во релативен мир и просперитет до 20 век.
Во 1912 година за време на Првата балканска војна, грчката морнарица го нападнала островот. По потпишувањето на Договорот од Атина во 1913 година, сите Егејски острови, освен Тенедос и Имброс, биле отстапени на Грција.
Турски период
Во 1915 година, Имброс имал голема улога во текот на околните битки за време на Првата светска војна. На островот биле изградени градски болници, аеродроми и продавници. Особено, војниците на Австралискиот и Новозеландскиот армиски корпус се наоѓале во Имброс за време на Галиполскиот поход, а островот бил користен и како воздушна и поморска база. На Имброс било седиштето на генералот Јан Хамилтон[21].
На 20 јануари 1918 година, во Егејско крајбрежје во близина на островот се случила поморска акција Битка кај Имброс (1918), кога отоманската морнарица била поразена.
Преговорите за ставање крај на Балканската војна започнале во декември 1912 година во Лондон, а прашањето за егејските острови претставувало еден постојан проблем. Прашањето ги поделило големите сили како Германија, Австроунгарија и Италија за поддршка на отоманската позиција за враќање на сите егејски острови, а Велика Британија и Франција ја поддржувале грчката позиција за грчка контрола на сите егејски острови[22]. Со Италија, која ги контролирала клучните острови во регионот, преговорите со големите сили се повлекле во Лондон, а подоцна и во Букурешт. Романија се заканила со воена акција со Грците против Османлиите, со цел да ги принуди преговорите во Атина во ноември 1913 година[22]. На крајот, Грција и Велика Британија ги притиснале Германците да го поддржат договорот во кој Османлиите ќе ги задржат Тенедос, Кастелоризо и Имброс, а Грците ќе ги контролираат другите егејски острови. Грците го прифатиле планот додека Османлиите го отфрлиле отстапувањето на другите егејски острови[22]. Овој договор не се одржал, но избувнувањето на Првата светска војна и Турската војна за независност го поставиле прашањето настрана.
Во 1920 година, Договорот од Севр го доделил островот на Грција. Отоманската влада, која потпишала, но не го ратификувала договорот, била соборена од новата турска националистичка Влада на Мустафа Кемал Ататурк, со седиште во Анкара. Откако Грчко-турската војна завршила со грчки пораз во Анадолија, западните сили се согласиле на Договорот од Лозана со новата Турска Република, во 1923 година. Овој договор го направил островот дел од Турција, но гарантирал посебен административен статус за Имброс и Тенедос за сместување на Грците и ги исклучил од размена на населението што се одвивало помеѓу Грција и Турција, поради нивното присуство таму како мнозинство. Членот 14 од договорот давал конкретни гаранции за заштита на правата на малцинствата во двете нации[23].
Сепак, на 26 јуни 1927 година, правата што им биле дадени на грчкото население на Имброс и Тенедос биле отповикани, со прекршување на Договорот од Лозана. Така, островот бил деградиран од административна област во под-област, што резултирало со тоа што островот требало да биде одземен од своите локални трибунали. Освен тоа, членовите на локалниот совет биле задолжени да имаат соодветно познавање на турски јазик. Освен тоа, според овој закон, турската влада го задржала правото да го распушти овој совет и во одредени околности да ги воведе полициските сили и другите службеници. Овој закон, исто така, ги прекршил образовните права на локалната заедница и наметнала образовен систем сличен на оној што го следеле обичните турски училишта[24].
Прогонството во голем обем против локалниот грчки елемент започнало во 1961 година, како дел од Eritme Programmi, чија цел била елиминација на грчкото образование и спроведување на економски, психолошки притисок и насилство. Под овие услови, турската влада го одобри присвојувањето на 90% од обработливите подрачја на островот и доселување на дополнителни 6.000 етнички Турци од континентална Турција[25][26]. Турската влада, исто така, ги затворила грчките училишта на островот и го класифицира како надгледна зона, што значело дека иселениците не можат да го посетат островот и нивните домови без посебен прием. Грците на островот, исто така, биле цел на изградба на отворен затвор на островот во кој биле вклучени затвореници осудени за силување и убиство, на кои потоа им било дозволено слободно да се шетаат на островот и да ги малтретираат месните жители[7][27].
Во 1991 година турските власти го одзеле статусот на воена забранета зона на островот[28].
Во 1992 година, Panimbrian споменал дека членовите на грчката заедница „сметаат дека властите се граѓани од втор ред“ и дека локалните Грци се плашат да ги изразат своите чувства, да протестираат против одредени дејства на властите или турските доселеници, или дури и да им дозволат на сите да ги користат нивните имиња кога даваат некои информации што се однесуваат на кршењето на нивните права, стравувајќи од последиците со кои тие би се соочиле од турските власти[28].
До 2000 година останале само 400 Грци, додека Турците биле околу 8000 лица[29]. Од 2015 година, на островот останале само 318 Грци, додека бројот на Турците се зголемил на 8.344.
Геологија
Имброс е главно од вулканско потекло и највисоката планина на островот Илјас Даг, претставува стратовулкан.
Земјотреси
На 24 мај 2014 година, Имброс бил потресен од силен земјотрес со јачина од 6,9 мегавати. 30 лица биле повредени, а бројни стари куќи биле оштетени, некои од нив срушени целосно. Во блиска иднина се очекува да се случи голем земјотрес во околината[30]. Малите забележани земјотреси се чести[31].
Клима
Островот има средоземна клима со топли и суви лета и влажни и ладни зими. Иако летото е најсушната сезона, некои дождови се случуваат во лето. Снегот и мразот не се невообичаени во зима.
| Климатски податоци за Имброс | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Месец | Јан | Фев | Мар | Апр | Мај | Јун | Јул | Авг | Сеп | Окт | Ное | Дек | Годишно |
| Највисока забележана °C (°F) | 17 (63) |
17 (63) |
25 (77) |
27 (81) |
33 (91) |
33 (91) |
38 (100) |
36 (97) |
36 (97) |
32 (90) |
22 (72) |
17 (63) |
38 (100) |
| Прос. висока °C (°F) | 8 (46) |
8 (46) |
11 (52) |
16 (61) |
21 (70) |
25 (77) |
28 (82) |
27 (81) |
24 (75) |
18 (64) |
13 (55) |
10 (50) |
17.4 (63.3) |
| Сред. дневна °C (°F) | 6.5 (43.7) |
6.5 (43.7) |
8.5 (47.3) |
13.5 (56.3) |
17.5 (63.5) |
21.5 (70.7) |
24.0 (75.2) |
24.0 (75.2) |
21.0 (69.8) |
15.5 (59.9) |
11.0 (51.8) |
8.0 (46.4) |
14.79 (58.62) |
| Прос. ниска °C (°F) | 5 (41) |
5 (41) |
6 (43) |
11 (52) |
14 (57) |
18 (64) |
20 (68) |
21 (70) |
18 (64) |
13 (55) |
9 (48) |
6 (43) |
12.2 (53.8) |
| Најниска забележана °C (°F) | −10 (14) |
−7 (19) |
−7 (19) |
1 (34) |
3 (37) |
7 (45) |
13 (55) |
12 (54) |
7 (45) |
1 (34) |
−3 (27) |
−10 (14) |
−10 (14) |
| Прос. бр. врнежливи денови | 12 | 13 | 13 | 9 | 6 | 6 | 3 | 2 | 3 | 8 | 12 | 15 | 102 |
| Прос. бр. дождливи денови | 11 | 12 | 12 | 9 | 6 | 6 | 3 | 2 | 3 | 8 | 12 | 15 | 99 |
| Прос. бр. снежни денови | 7 | 3 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 14 |
| Сред. бр. сончеви часови месечно | 105 | 123 | 171 | 219 | 295 | 333 | 366 | 350 | 267 | 195 | 132 | 93 | 2.649 |
| Извор: Weatherbase[32] | |||||||||||||
Населени места
Промена на населението низ годините[33][34]
| Населени места | 1927 | 1970 | 1975 | 1980 | 1985 | 1990 | 1997 | 2000 | ||||||||
| Чинарли (Панагија Баломени) | - | - | 3578 | 615 | 3806 | 342 | 4251 | 216 | 767 | 70 | 721 | 40 | 553 | 26 | 503 | 29 |
| Бадемли (Глики) | - | - | 66 | 144 | 1 | 57 | 40 | 1 | 13 | 34 | 29 | 22 | 15 | 15 | 15 | 13 |
| Дереќој (Шинуди) | - | - | 73 | 672 | 391 | 378 | 319 | 214 | 380 | 106 | 99 | 68 | 82 | 40 | 68 | 42 |
| Ешелек | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 152 | - |
| Фатих | - | - | - | - | - | - | - | - | 3962 | 45 | 4284 | 32 | 4135 | 21 | 4180 | 25 |
| Калеќој (Кастро) | - | - | 38 | 36 | 24 | - | - | 128 | 94 | - | 105 | - | 90 | - | 89 | - |
| Шахинкаја | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 168 | - | 107 | - | 86 | - |
| Ширинќој | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 189 | - |
| Тепекьой (Агридија) | - | - | 3 | 504 | 4 | 273 | 2 | 193 | 1 | 110 | 75 | 2 | 2 | 39 | 2 | 42 |
| Урлу | - | - | - | - | - | - | - | - | 460 | - | 490 | - | 466 | - | 401 | - |
| Јенибадемли | - | - | - | - | - | - | - | - | 416 | - | 660 | - | 628 | - | 581 | - |
| Јенимахале (Евлампио) | - | - | 182 | 143 | 162 | 121 | 231 | 81 | 359 | 59 | 970 | 27 | 2240 | 25 | 2362 | 27 |
| Зејтинли (Агиос Теодорос) | - | - | 30 | 507 | 15 | 369 | 36 | 235 | 72 | 162 | 25 | 130 | 12 | 82 | 12 | 76 |
| Вкупно | 157 | 6555 | 3970 | 2621 | 4403 | 1540 | 4879 | 1068 | 6524 | 586 | 7626 | 321 | 8330 | 248 | 8640 | 254 |
- Вартоломеј I Цариградски
- Михаил Критовул
- Јаковос Американски
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
