Тирингија

Слободната држава Тирингија (германски: Freistaat Thüringen) — покраина на Германија, која се наоѓа во средишниот дел на државата. Има површина од 16.171 км² и 2,29 милиони жители, што ја прави шеста најмала покраина по површина и петта најмала по население помеѓу германските покраиниstates. Поголемиот дел на Тирингија припаѓа на речниот слив на Зале, лева притока на Елба. Нејзин главен град е Ерфурт.

Слободна Држава Тирингија Freistaat Thüringen
Сојузна покраина
Знаме Грб
Координати: 50°51′40″N 11°3′7″E
Држава	Германија
Главен град	Ерфурт
Управа
• Премиер	Кристина Либеркнехт (ДХС)
• Владејачки партии	ДХС / СДП
• Гласови во Бундесратот	4 (од 69)
Површина
• Вкупно	16.171 км2 (6,244 ми2)
Население (2022-12-31)[1]
• Вкупно	2.126.846
• Густина	130/км2 (340/ми2)
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
ISO 3166	DE-TH
БДП	€ 49,87 млрд. (2010)
NUTS-регион	DEG
Мреж. место	thueringen.de

Ерфурт, главен град на Тирингија.

Гера

Јена

Тирингија е позната и под прекарот „зеленото срце на Германија“ (das grüne Herz Deutschlands) од крајот на 19. век,^[2] поради густите шуми присутни низ целата покраина.

Тирингија е добро позната во Германија по својата природа и зимските спортови. Дом е на Ренштајг, најпознатата патека за планинарење во германија и зимскиот центар Оберхоф. Германија има освоено повеќе златни медали на Зимските олимписки игри од било која друга држава во последните 20 години, додека половина од тие медали за Германија се освоени од спортисти од Тирингија.^[3]

Вајмар

Географија

Од северозапад во насока на стрелките на часовникот, Тирингија се граничи со германските покраини Долна Саксонија, Саксонија-Анхалт, Саксонија, Баварија и Хесен. Сртовите на западните планини на Харц го делат регионот од Долна Саксонија на северозапад, додека источниот дел на Харц слично ја дели Тирингија од покраината Саксонија-Анхалт на североисток. На југ и југозапад, Тириншката Шума го дели древниот регион Франконија, сега северен дел на Баварија, од нерамните низини во Тирингија. Средишниот масив Харц се протега кон југ долж западниот дел во северозападниот агол на регионот Тириншка Шума, правејќи ја Тирингија претежно низинска земја. На запад од планините и југ е сливното подрачје на реката Рајна.

Најголема видлива географска одлика на Тирингија е Тириншката Шума, планински масив во југозападниот дел. Реката Вера, притока на реката Везер, раздвојувајќи го овој масив од вулканските Рен Планини, кои делумно се наоѓаат во Тирингија, Баварија и Хесен. На северозапад, Тирингија вклучува мал дел на Харц. Источниот дел на Тирингија е воглавно низина. Реката Зале тече низ овие низини од југ кон север.

Географскиот центар на Сојузната Република се наоѓа во Тирингија, близу општината Нидердорла.

Видете Список на места во Тирингија.

Тирингија е поделена во 17 окрузи (Landkreise):

Карта на Тирингија која ги прикажува границите на окрузите

Ајхсфелд Алтенбург Вајмар Вартбург Гота Грајц

Зале-Орла Зале-Холцланд Залфелд-Рудолштат Земерда Зонеберг Илм

Кифхојзер Нордхаузен Унштрут-Хајних Хилдбургхаузен Шмалкалден-Мајнинген

Исто така постојат и шест урбани окрузи (кои не се означени на картата):

1. Ајзенах
2. Вајмар
3. Гера
4. Ерфурт
5. Зул
6. Јена

Секој од урбаните окрузи содржи град со истото име (види ја табелата подолу, „Градови во Тирингија“).

Градови

Градови во Тирингија
Место	Град	Жители			Округ
		31 декември 1970	31 декември 2000	30 јуни 2005
1.	Ерфурт	192.679	200.564	202.590	урбан оркуг
2.	Гера	106.841	112.835	104.737	урбан округ
3.	Јена	85.169	99.893	102.201	урбан округ
4.	Вајмар	63.985	62.425	64.361	урбан округ
5.	Гота	57.256	48.376	47.045	Гота
6.	Ајзенах	50.059	44.442	37.858	урбан округ
7.	Нордхаузен	42.018	45.633	43.781	Нордхаузен
8.	Мајнинген	68.177	48.025	42.202	Шмалкалден-Мајнинген
9.	Алтенбург	47.497	41.290	38.203	Алтенбург
10.	Зул	34.876	32.240	37.642	урбан округ
11.	Милхаузен	46.135	38.695	37.480	Унштрут-Хајних
12.	Залфелд	31.048	29.511	28.148	Залфелд-Рудолштат
13.	Илменау	19.634	27.176	26.713	Илм
14.	Арнштат	27.368	27.220	25.828	Илм
15.	Рудолштат	30.087	27.528	25.584	Залфелд-Рудолштат
16.	Аполда	29.754	25.899	24.684	Вајмар
17.	Грајц	39.424	26.177	24.007	Грајц
18.	Зонеберг	29.811	24.837	23.928	Зонеберг
19.	Зондерсхаузен	22.195	23.088	21.718	Кифхојзер
20.	Земерда	15.959	21.977	20.885	Земерда
21.	Лајнефелде-Ворбис (создаден на 16 март 2004)	4.315 (ЛФ) 3.401 (ВО)	15.056 (ЛФ) 5.497 (ВО)	20.816	Ајхсфелд
22.	Бад Лангензалца	16.813	19.917	18.760	Унштрут-Хајних
23.	Шмалкалден	14.527	18.551	17.893	Шмалкалден-Мајнинген
24.	Цојленрода-Трибес (создаден на 1 март 2006)	13.549 (ЦР) 4.790 (ТР)	14.600 (ЦР) 4.230 (ТР)	17.702	Грајц
25.	Хајлигенштат	12.464	17.291	17.175	Ајхсфелд
26.	Бад Залцунген	11.466	17.086	16.551	Вартбург
27.	Песнек	19.547	14.341	13.592	Зале-Орла
28.	Шмелн	13.968	13.193	12.693	Алтенбург
29.	Цела-Мелис (создаден на 1 април 1919)	17.136	13.036	12.355	Шмалкалден-Мајнинген
30.	Хилдбургхаузен	10.652	12.466	12.351	Хилдбургхаузен
31.	Ајзенберг	13.859	11.764	11.489	Зале-Холцланд
32.	Валтерсхаузен	14.219	11.725	11.307	Гота

Историја

Војводство (Landgraviate) Тирингија Herzogtum (Landgrafschaft) Thüringen
450–1247
Статус	паганско кралство, Франкско војводство, потоа држава на Светото Римско Царство
Уредување	кнежевство
Историски период	Среден век
• Основано Тириншкото кралство	пред 450
• инвазијата на Франките;     основано војводство	531
• Основано Landgraviate	1130
• Изчезнување на династијата	1247
• Војна за Тирингија	1247–64
Наследници Хесен (ландграфство) Грофовија Мајсен

Именувана по племето Туринги, кои ја населувале областа околу 300 година од нашата ера, Тирингија била под власта на Франките до шестиот век, создавајќи дел од понатамошното Свето Римско Царство.

Грб на грофовите на Тирингија (1265)

Тирингија станала landgraviate во 1130. По исчезнувањето на владејачката Лудовиншка линија на грофови во 1247 и војната за Тирингија (1247–1264), западната половина станала независна под името „Хесен“, никогаш потоа не станала дел од Тирингија. Поголемиот дел од преостанатиот дел на Тирингија преминал под владение на ветинската династија од соседното Грофовија Мајсен, зачетникот на подоцнежниот Електорат и Кралство Саксонија. Со поделбата на династијата Ветин во 1485, Тирингија преминала под владение на делот Ернестин од семејството, која потоа била поделена на голем број помали држави, според саксонската традиција на поделба на наследството помеѓу машките наследници. Овие биле „саксонски војводства“, составени помеѓу другите од државите Саксо-Вајмар, Саксо-Ајзенах, Саксо-Јена, Саксо-Мајнинген, Саксо-Алтенбург, Саксо-Кобург и Саксо-Гота; Тирингија главно останала како географска областа.

Тирингија главно ја прифатила реформацијата. Католичката вера била укината во почетокот на 1520; свештениците кои останале верни на Католичката црква биле истерани, а црквите и манастирите биле уништени, особено за време на Германската селанска војна во 1525. Во Милхаузен и на други места, Анабаптистите пронашле многу приврзаници. Томас Минцер, водач на некои немировни групи на оваа секта, бил активен во овој град. Во рамките на границите на Тирингија, католичката вера била практикувана единствено во округот Ајхсфелд, кој бил под власта на Мајнчкиот архиепископ и во помал степен во градот и околината на Ерфурт.

Оваа германска карта прикажува многубројни држави во Тирингија во рамките на Германското Царство во 1905.

Карта на тириншките држави во 1890

Некои прекројувања на државите во Тирингија се случиле во текот на периодот од 1795–1814 и територијата била приклучена кон наполеонскиот Рајнски Сојуз, создаден во 1806. Виенскиот конгрес од 1815 ги потврдила овие промени и државите во Тирингија биле приклучени кон Германскиот Сојуз; Кралството Прусија исто така добило некој дел од територијата на Тирингија и ја администрирало преку Провинцијата Саксонија. Тириншките војводства кои станале дел од Германското Царство во 1871 во екот на пруското обединување на Германија биле Саксо-Вајмар-Ајзенах, Саксо-Мајнинген, Саксо-Алтенбург, Саксо-Кобург-Гота, Шварцбург-Зондерсхаузен, Шварцбург-Рудолштат и двете кнежевства на линијата Ројс. Во 1920, по Првата светска војна, овие мали држави биле споени во една држава, наречена Тирингија; само Саксо-Кобург гласало за приклучување кон Баварија. Вајмар станал нов главен град на Тирингија. Грбот на оваа нова држава бил поедноставен од претходно.

Грбот користен 1945–1952

Откако кратко била под конрола на САД, од јули 1945, државата Тирингија дошла под советската окупациска зона и била проширена со делови од пруска Саксонија, како областите околу Ерфурт, Милхаузен и Нордхаузен. Ерфурт станал новиот главен град на Тирингија.

Во 1952, Германската Демократска Република ги распуштила нејзините покраини и создала окрузи (Bezirke). Три окрузи кои се наоѓале на територијата на Тирингија биле во Ерфурт, Гера и Зул.

Покраината Тирингија била обновена со малку изменети граници по повторното обединување на Германија во 1990.

Религија

Религија во Тирингија - 2009
религија			процент
Протестанти			24,0 %
Римокатолици			7,8 %
Други или неопределени			68,2 %

Од реформацијата, најголема религија во Тирингија било лутеранството. Во време на комунистичкото владеење, членството во црквите значително се намалило и денеска над половина од населението не верува во ниедна вера. До 2009, Евангелистичката црква на Германија била најголема религиозна заедница во покраината, со 24% од населението. Членовите на Римокатоличката црква изнесуваат 7,8%. 68,2% од населението на Тирингија се нерелигиозни или припаѓаат кон други вери.^[4]

Сообраќај

• Автопатишта: A4, A9, A38, A71, A73
• Аеродроми: Аеродром Алтенбург-Нобиц, Аеродром Ерфурт

Наводи

1. „Население по општини, надлежни општини и општински заедници во Тирингија“. Статистичка служба на Тирингија. јуни 2023. (германски)
2. A. Trinius (1898)
3. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2008-02-22. Посетено на 2012-09-04.
4. Statistisches Jahrbuch Thüringen 2011 - PDF, 4,3 MB

Надворешни врски

• Тирингија на Ризницата

• Официјална страница на покраината
• Туристичка страница за Тирингија (германски)
• Регионален портал за Тирингија (германски)
• Туристичка страница за Тирингија
• Историски преглед Архивирано на 26 мај 2013 г.
• Туристичка страница со многу слики од Тирингија (германски)
• Алтернативен туризам во Тирингија Архивирано на 7 февруари 2006 г. (германски) (англиски)
• Тирингија на Curlie (англиски)