Мароко

Кралството Мароко е држава во Северозападна Африка. Се граничи со Алжир на исток, со Мавританија на југ и со Шпанија на север. На запад излегува на Атлантскиот Океан. Главен град е Рабат.

Кралство Мароко المملكة المغربية al-Mamlaka al-Maġribiyya
Знаме Грб
Гесло: الله ، الوطن ، الملك "Allāh, al Waţan, al Malik"  (transliteration) "Господ, Нацијата, Кралот"
Химна: "Hymne Chérifien"
Вклучена е и Западна Сахара на мапата. Вклучена е и Западна Сахара на мапата.
Главен град		Рабат 34°02′N 6°51′W
Најголем град		Казабланка
Службен јазик		арапски,[1] .
Народности		80% Арапи, 20% Бербери, 0.8% Сахрави, 0.3% други[2]
Демоним		Мароканец
Уредување		Уставна монархија
•	Крал	Мохамед VI
•	Премиер	Абас Ел Фаси
Обединување		1554
•	Обединета од Саади династијата	1554
•	Алауитска династија (денес)	1666
•	Независност од Франција	2 март 1956
•	Независност од Шпанија	7 април 1956
Површина
•	Вкупна	446.550 км2 (57-ма)
•	Вода (%)	250km²
Население
•	проценка за 2008-01 г.	31,352,000[3] (37-ма)
•	Густина	70 жит/км2 (122-ра)
БДП (ПКМ)		проценка за 2008 г.
•	Вкупен	$136.728 милијарди[4]
•	По жител	$4,349[4]
БДП (номинален)		проценка за 2008 г.
•	Вкупно	$86.394 милијарди[4]
•	По жител	$2,748[4]
ИЧР (2013)		▲ 0.617[5] среден · 129та
Валута		Марокански дирхам (MAD)
Часовен појас		WET (UTC+0)
•	(ЛСВ)	WEST (UTC+1)
Се вози на		десно
НДД		.ma
Повик. бр.		212
Сите податоци се без Западна Сахара.

Мароко е единствената африканска држава која не е членка на Африканската Унија. Но, Мароко членува во Арапската Лига, во Арапскиот магрепски сојуз, во Франкофонијата, Организацијата на исламската конференција, Групата 77 и е главен не-НАТО сојузник на САД.

Мароко тврди дека Западна Сахара е негова територија и моментално ја има реалната власт на главнината од оваа територија. Полисарио не ја признава мароканската власт над Западна Сахара.

Потекло на поимот

Историја

Главна статија: Историја на Мароко

Праисторија и антички период

Птоломеј од Мавретанија бил последниот берберски владетел на Мавретанија пред нејзиното освојување од страна на Римјаните.

Пред околу 8.000 години, на просторот на денешен Мароко опстојувала т.н. Капсиска култура. Тогаш Магреб не бил толку сув како што е денеска, климата била поблага и дополнително помагала за развој на човечката култура.^[6] Во текот на 12 век п.н.е. во Мароко живееле Феникијците, кои создавале голем број на пристаништа кои главно биле наменети за снабдување на феникиските градови со сол и руда.^[7] Во тоа време, берберите веќе живееле во поголемиот дел од Северна Африка. Картагина воспоставила добри трговски односи и соработка со Фенекија. До 2 век п.н.е. на територијата на Северна Африка, а со тоа и во Мароко, постоеле неколку берберски царства кои биле зазимани од страна на Картагина и Римското Царство. Во 40 година, Римјаните успеале да ја анексираат денешната територија на Мароко, формирајќи ја провинцијата Тингитанска Мавританија. Во следните години започнало да се шири христијанството по овие земји. Во текот на 5 век, Римксата империја ја изгубила провинцијата, и таа била под чести напади од страна на Визиготите, Византијци, Вандали и др.

Рана исламска ера

Кон крајот на 7 век, од истокот престигнале арапските освојувачи и го донеле исламот.

Берберски династии

Во 11 век подрачјето станало дел од територијата на Алмохадската династија.

Шерифиски династии

Во текот на 16 век, Мароканците успеале да се одбранат од обидот на европските и османлиските освојувачи и колонизатори, кои претходно веќе го имале освоено Алжир, и на тој начин создале свој сопствен идентитет. Во 1666 година локалниот владетел Ар-Рашид го зазел Фес, а подоцна и поголемиот дел од мароканската земја, по кое го дал почетокот на династија Алави, која владее до денес. Во 1830 година, Французите го освоиле соседниот Алжир, но Мароко останал независен до почетокот на XX век кога Велика Британија им го препуштила Мароко на француските освојувачи. На француското освојување на Мароко најмногу се противела Германија, па дипломатските кризи помеѓу двете земји за малку ќе прераснеле во војна.

Француски и шпански протекторати

Во 1912 година Мароко станал француски протекторат под формална управа на султанот. Северниот дел од земјата бил под управа на Шпанија, а градот Тангер станал т.н. меѓународен град. Градот Казабланка станал најголемиот град во земјата, индустриски и економски развиен, а Рабат станал престолнина.

Независност

По крајот на Втората светска војна, обидите за независност на Мароко продолжиле, но Франција секогаш ги преземала сите мерки за да ги скроти. Сепак, во втората половина на 1950-тите Франција морала да попушти и Мароко во 1956 година станал независна монархија, а следната година султанот Мохамед бил прогласен за крал.^[8] Во периодот од 1961-1999 година, во Мароко владеел Хасан II од Мароко. Земјата, за разлика од многу други арапски земји, останала на страната на капиталистите во времето на Студената војна. Во 1976 година, Хасан заедно со Мавританија ја зазел соседна Западна Сахара, поранешната шпанска колонија. Во 1990-тите започнува процесот на демократизација на земјата, при што во 1997 година е воспоставен дводомен парламент. Во 2004 година Мароко стекнува статус на главен не-НАТО сојузник на САД.

Географија и клима

Планината Висок Атлас во централниот дел на Мароко

Политички систем

Административна поделба

Мароко се дели на 16 региони прогласени во 2012 г. со законот за децентрализација (регионализација)^[9] и претставуваат највисока административна единица во земјата. Регионите потоа се делат на вкупно 61 префектури и покраини. На чело на секој регион стои валија (управник), што го предлага кралот. Валијата воедно е управник и на покраината/префектурата во којашто живее.

Карта на регионите во Мароко

Бр.	Регион	Админ. центар
1	Гарб-Шрарда-Бени Хсен	Кенитра
2	Гелмим-Ес-Семара	Гелмим
3	Голема Казабланка	Казабланка
4	Дукала-Абда	Сафи
5	Источен	Уџда
6	Лајун-Буждур-Сакија ел-Хамра	Лаајун
7	Маракеш-Тенсфит-Ел-Хауз	Маракеш
8	Мекнес-Тафилалет	Мекнес
9	Рабат-Сале-Замур-Заер	Рабат
10	Сус-Маса-Драа	Агадир
11	Тадла-Азилал	Бени Мелал
12	Таза-Ел-Хосејма-Таунат	Ел-Хосејма
13	Тангер-Тетуан	Тангир
14	Уед Ед-Дахаб-Лагуира	Дахла
15	Фес Булман	Фес
16	Шавиja-Уардига	Сетат

Регионите Гелимим-Ес-Семара (3) и Лајун-Буждур-Сакија ел-Хамра (2) делумно навлегуваат на територијата на Западна Сахара. Уед Ед-Дахаб-Лагуира (1) е наполно во нејзините граници. Суверенитетот врз Западна Сахара е предмет на спор Мароко и фронтот Полисарио, кој ја смета територијата за независна Сахарска Арапска Демократска Република (САДР). Најголемиот дел од регионот е под управа на Мароко како негови јужни покраини. Фронтот Полисарио, кој има седиште во Тиндуф во југозападен Алжир, владее само со подрачјата источно од Мароканскиот Ѕид.

Стопанство

Население, јазик и религија

Главни статии: Демографија на Мароко и Религија во Мароко

Религија во Мароко[10]
Религија			Процент
Ислам			98,7 %
Христијанство			1,1 %
Јудаизам			0,2 %

Религијата во Мароко има значајна улога во секојдневниот животот на земјата. Најголема религија е исламот со 98.7%, додека втора по големина е христијанството со 1.1% и јудаизмот. Денеска, само мал дел од еврејското население живее во земјата бидејќи поголемиот дел од нив се преселиле во Израел. Исламот во Мароко претставува државна религија. Според The World Factbook, 99% од Мароканците се муслимани^[11].

Исламот пристигнал до Мароко во 680 година преку арапската династија Омејади од Дамаск. Првата исламска династија која владеела во Мароко биле Идрисидите, кои биле од школата на зејдизмот. Членот 6 од мароканскиот устав вели дека исламот е официјална религија на државата^[12]. Кралот на Мароко тврди дека е потомок на исламскиот пророк Мухамед^[13]. Освен мнозинските сунитски муслимани, во земјата има приврзаници и на шиитскиот ислам. Односите помеѓу сунитите и шиитите се затегнати во последниве години. Партијата за правда и развој е исламистичка партија^[14].

Христијанството во земјата било донесено во времето на Римското Царство. Многу од претхристијанските религии биле сведени минимум за разлика од христијанството кое започнало да се шири. Меѓутоа, по доаѓањето на исламот, христијанството престанало да има значително население во земјата. Поради шпанската и француската колонизација од почетокот на 19 век, римокатолицизмот се зголемил во Мароко, иако главно биле европски колонисти.

Култура

Музика

Спорт

Поврзано

Надворешни врски

Наводи

1. Moroccan Constitution (PDF) (објав. 1996-09-13), 1996, Посетено на 2008-12-23 "An Islamic and fully sovereign state whose official language is Arabic, the Kingdom of Morocco constitutes a part of the Great Arab Maghreb."
2. „Moroccan people“. Архивирано од изворникот на 2009-03-03. Посетено на 2009-05-21.
3. Haut-Commissariat au Plan - Population Clock
4. „Morocco“. International Monetary Fund. Посетено на 2009-04-22.
5. „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.
6. D. Rubella, Environmentalism and Pi Paleolithic economies in the Maghreb (ca. 20,000 to 5000 B.P.), in, J.D. Clark & S.A. Brandt (eds.), From Hunters to Farmers: The of Food Production in Africa, Berkeley: University of California Press, pp. 41-56
7. „C. Michael Hogan, Mogador: Promontory Fort, The Megalithic Portal, ed. Andy Burnham“. Megalithic.co.uk. Посетено на 2010-01-31.
8. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2010-06-27. Посетено на 2010-03-17.
9. Владин портал за регионализацијата на Мароко (француски)
10. http://www.religionfacts.com/religion_statistics/religion_statistics_by_country.htm
11. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2018-12-18. Посетено на 2017-06-22.
12. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2015-06-07. Посетено на 2017-06-22.
13. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2015-09-07. Посетено на 2017-06-22.
14. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6982843.stm