Десово

Десово — село во Општина Долнени, во околината на градот Прилеп.

Десово
Поглед на Десово
Десово Местоположба на Десово во Македонија Десово на карта
Координати 41°27′47″N 21°29′22″E
Регион	Пелагониски
Општина	Долнени
Област	Прилепско Поле
Население	1.108 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	7504
Повик. бр.	048
Шифра на КО	20030
Надм. вис.	680 м
Десово на општинската карта Атарот на Десово во рамките на општината
Десово на Ризницата

Географија и местоположба

Десово се наоѓа во североисточниот дел на Прилепското Поле, на југозападните огранки на планината Бабуна, во источниот дел од територијата на Општина Долнени. Селото е ридско и е сместено на надморска височина од 680 м. Од Прилеп е оддалечено 21 км. Неговиот селски атар зафаќа површина од 24,4 км².^[2]

Историја

Во XIX век, селото било дел од Прилепската каза на Отоманското Царство.^[3]

Стопанство

Селото има полјоделско-сточарска функција. Во рамки на селскиот атар, на обработливо земјиште отпаѓаат 1.115,5 ха, пасиштата зафаќаат површина од 1.078,8 ха, а шумите површина од 121,4 ха.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 1.551 —     1953 1.627 +4.9% 1961 1.740 +6.9% 1971 1.481 −14.9% 1981 1.317 −11.1%	Година Нас. ±% 1991 1.075 −18.4% 1994 1.080 +0.5% 2002 1.026 −5.0% 2021 1.108 +8.0%

Во „Етнографија на Адријанопол, Монастир и Салоника“ се вели дека во 1873 г. Десово е село со 102 домаќинства и 240 жители муслимани, 130 Македонци и 40 Роми.^[4]

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Десово имало 40 жители Македонци христијани, 625 Албанци и 75 Роми.^[5] Според Димитар Гаџанов, во 1916 година во селото живееле 495 Албанци.^[6]

На Етнографската карта на Битолскиот Вилает од 1901 г. Десово се води како мешано македонско-албанско село во Прилепската каза на Битолскиот санџак со 128 куќи.^[7]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 300 Македонци, 400 Албанци и 50 други жители.^[8]

Според пописот од 2002 година, во селото Десово живеат 1.026 жители, од кои 566 Бошњаци, 290 Албанци, 145 Македонци, 20 Турци, 3 Срби и 2 останати.^[9]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.108 жители, од кои 76 Македонци, Македонци, 347 Албанци, 8 Турци, 603 Бошњаци и 74 лица без податоци.^[10]

Во продолжение е направен табеларен преглед на националниот состав на населението низ сите пописни години:^[11]

Година	Македонци	Албанци	Турци	Роми	Власи	Срби	Бошњаци	Ост.	б.п.	Вкупно
1948	—	—	—	—	—	—	—	—	—	1.551
1953	423	79	952	—	—	3	...	170	—	1.627
1961	706	1	957	...	...	35	...	41	—	1.740
1971	623	2	439	—	...	—	...	417	—	1.481
1981	323	34	174	—	—	2	...	784	—	1.317
1991	176	141	63	—	—	—	—	695	—	1.075
1994	153	228	91	—	—	1	—	607	—	1.080
2002	145	290	20	—	—	3	566	2	—	1.026
2021	76	347	8	—	—	—	603	—	74	1.108

Родови

Панорама на селото

Како едни од најстарите албански родови во селото се споменуваат родовите: Ајдиновци, Цаловци, Мечовци (и некои други). Доселени се од северна Албанија во втората половина на 18. век.^[12]

Албански родови во селото се: Гач (18 куќи), Мечовци (12 куќи), Џаковци (7 куќи), Гоговци (5 куќи), Ајдиновци (3 куќи), Гулевци (1 куќа), Теновци (17 куќи), Барјактаровци (13 куќи), Еминовци (10 куќи), Тавчевци (10 куќи), Иковци (8 куќи), Фератовци (8 куќи), Садиковци (7 куќи), Кадриовци (3 куќи), Шабановци (3 куќи), Бајрамовци (3 куќи), Реџовци (3 куќи), Черговци (5 куќи), Алемовци (4 куќи), Шупевци (4 куќи), Дац (3 куќи), Реберовци (6 куќи), Џингаловци (5 куќи), Оџовци (4 куќи), Беловас (3 куќи), Киковци (2 куќи), Имер Муса (3 куќи), Полико (1 куќа), Мурат-Ќаја (1 куќа), Ајровци (3 куќи), Демирзан (3 куќи), Тетовци (3 куќи) и Вели-Кичевас (3 куќи). Првите шест рода потекнуваат од ист предок, сите овие родови се доселени од разни места во Северна Албанија, кои дошле во Десово преку Тетово, Кичево и Дебар.^[13]

Македонски родови во селото се: Митковци (6 куќи) доселени се 1923 година од Ореов Дол, Велешко; Терзиовци (2 куќи) и Соколовци (2 куќи) доселени се од Габровник, велешко во 1925 година; Милошевци (3 куќи), Велевци (3 куќи), Долни Велевци (3 куќи) и Богоевци (3 куќи) доселени се од Габровник во 1924 и 1925 година; Тошевци (2 куќи) доселени се 1925 година од Дреновци; Ризовци (6 куќи), Стојановци (4 куќи) и Мијовци (3 куќи) и они се доселени од Габровник во три наврати 1924, 1926 и 1928 година; Думбазовци (3 куќи) доселени се 1924 и 1926 година од Мокрени, Велешко; Томевци (1 куќа) доселени се 1928 година од Галичник; Балаловци (3 куќи) доселени се 1928 година од Лактиње, Дебрца; Петковци (2 куќи) доселени се 1925 година од Сливово, Дебрца; Мицковци (1 куќа) доселени се 1933 година од Сливово, Дебрца; Игновци (1 куќа) доселени се 1928 година од Теово, Велешко; Андрејевци (1 куќа) доселени се од Годивје, Дебрца во 1936 година; Стојан (1 куќа) доселен од некое село во Порече 1954 година; Ромбевци (1 куќа) доселени се од Ореов Дол, Велешко во 1924 година; Слободан (1 куќа) доселен 1926 година од Крушје, Порече; Андон (1 куќа) доселен од Црешнево, Порече во 1954 година.^[13]

Бошњачки родови во селото се: Бошњаци (2 куќи) доселени се 1955 година од Нови Пазар. После тоа доселен е поголем број на Бошњаци од Санџак.^[13]

Општествени установи

Во селото работи основното училиште „Пере Тошев“, каде што се изведува настава до деветто одделение.^[14] Освен тоа, во селотом има и земјоделска задруга.^[2]

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Долнени од 1955 година.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од Општина Дупјачани.

Во периодот 1950-1952, селото било седиште на истоимената општина.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1459 според Државната изборна комисија, сместено во просториите на основното училиште.^[15]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 883 гласачи.^[16]

Културни наменитости

Џамијата во селото

Археолошки наоѓалишта^[13][17]

• Брчки — населба од римско време;
• Горно Поле — некропола од доцноантичко време;
• Кале — населба од доцноантичко време и среден век;
• Киш — некропола од доцноантичко време;
• Клетовник — некропола од доцноантичко време и среден век;
• Ламбичица — населба од неолитско време;
• Рамниште — фурна од римско време;
• Селиште — населба од доцноантичко време;
• Цркварско — населба од доцноантичко време;
• Манастириште — црква од непознат период.

Цркви^[18]

• Црква „Св. Троица“.

Џамии^[19]

• Џамија.

Личности

Родени во Десово

• Никола Здравков — македонски револуционер;
• Никола К. Стефанов — македонски партизан.

Луѓе со потекло од Десово

• Сеад Хајровиќ — фудбалер на англискиот прволигаш ФК Арсенал

Иселеништво

После Првата светска војна од албанското население 35 семејства се иселиле во Турција. Во 1954 и 1955 година уште 16 семејства се иселиле во Турција.^[13]

Галерија

• 
  Улица во селото
• 
  Основното училиште
• 
  Игралиште во селото
• 
  Гробишта во селото

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја (PDF). Скопје: Патрија. стр. 95.
3. „Десово“. OldPrilep. 25 октомври 2013.
4. „Македония и Одринско. Статистика на населението от 1873 г.“ Македонски научен институт, София, 1995, стр. 72-73.
5. Кѫнчовъ, Василъ. Македония. Етнография и статистика. София, Българското книжовно дружество, 1900. ISBN 954430424X. стр. 247.
6. Гаджанов, Димитър Г. Мюсюлманското население в Новоосвободените земи, во: Научна експедиция в Македония и Поморавието 1916, Военноиздателски комплекс „Св. Георги Победоносец“, Университетско издателство „Св. Климент Охридски“, София, 1993, стр. 267.
7. Михајловски, Роберт, уред. (2017). Етнографска карта на Битолскиот вилает (PDF). Каламус. стр. 23.
8. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
9. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 10 јули 2020.
10. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
11. Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат Архивирано на 10 декември 2021 г.. Државен завод за статистика.
12. Ивановски, Р. (2014). Албанците во Македонија само од 1780 година. Битола. стр. 9.
13. Трифуноски, Јован (1998). Битољско-прилепска котлина (српски). Београд: Српска академија наука и уметности.
14. „Образование“. Општина Долнени.
15. „Описи на ИМ“ (PDF). Посетено на 10 јули 2020.
16. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
17. Коцо, Димче (1996). Археолошка карта на Република Македонија. II. Скопје: Македонска академија на науките и уметностите. ISBN 9989649286.
18. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. стр. 18. ISBN 978-608-65143-2-7.
19. Јелена Павловска, Наташа Ниќифоровиќ и Огнен Коцевски (2011). Валентина Божиновска (уред.). Карта на верски објекти во Македонија. Менора - Скопје: Комисија за односи во верските заедници и религиозните групи. стр. 83. ISBN 978-608-65143-2-7.

Надворешни врски

• Десово на Ризницата ^?