Бразил

Бразил (португалски: Brasil), официјално Федеративна Република Бразил (португалски: República Federativa do Brasil), е најголема држава во Јужна Америка. Површината и е речиси повеќе од половина на целиот континент. Главен град е Бразилија. Службен јазик е португалскиот. Бразил е обграден од Атлантскиот Океан на исток со брегова линија од 7.491 км. На север се граничи со Венецуела, Суринам, Гвајана и со прекуморскиот департмент Француска Гијана. На северозапад се граничи со Колумбија. На запад со Боливија и Перу. На југозапад со Аргентина и Парагвај и на југ со Уругвај. Бројни архипелази припаѓаат на Бразил, како Фернандо де Нороња, Атолските Карпи, Св. Петар и Павлевите Карпи и Тринидад и Мартин Ваз.

Федеративна Република Бразил República Federativa do Brasil  (португалски)
Знаме Грб
Гесло: Ordem e Progresso  (португалски) „Ред и напредок“
Химна: Бразилска државна химна
Национален печат Selo Nacional do Brasil
Локација на Бразил Локација на Бразил
Главен град		Бразилија 15°47′S 47°52′W
Најголем град		Саун Пауло
Службен јазик		португалски[1]
Демоним		бразилец
Уредување		сојузна претседателска република
•	Претседател	Луис Инасио Лула да Силва
•	Потпретседател	Жералдо Алкмин
Законодавство		Национални конгрес
•	Горен дом	Сојузни сенат
•	Долен дом	Комора на пратеници
Независност		од Португалија
•	Декларирана	7 септември 1822
•	Призната	29 август 1825
•	Република	15 ноември 1889
•	Тековен устав	5 октомври 1988
Површина
•	Вкупна	8.515.767 км2 (5.)
•	Вода (%)	0.65
Население
•	проценка за 2022 г.	214.047.375[2] (7.)
•	Попис 2020	212.270.000
•	Густина	25 жит/км2 (193.)
БДП (ПКМ)		проценка за 2022 г.
•	Вкупен	3,585 трилиони долари[3] (9.)
•	По жител	16,763 долари (90.)
БДП (номинален)		проценка за 2022 г.
•	Вкупно	1,810 трилиони долари[4] (10.)
•	По жител	8464 долари (87.)
Џиниев коеф. (2019)		53.4[5] висок · 10.
ИЧР (2019)		▲ 0.765[6] висок · 84.
Валута		Реал (BRL)
Часовен појас		BRT (UTC-2 до -5)
Датумски формат		дд/мм/гггг
Се вози на		десно
НДД		.br
Повик. бр.		+55

Бразил бил колонија на Португалија сè до 1822-ра. Во почетокот независен како империја, во доследност Бразил е Република од 1889-та, иако бикамералната легислатура сега нарекувана Конгрес датира од 1850-та. Моменталниот устав ја дефинира Бразил како Федерална Држава, составена од федерален округ и 26 држави конституенти.

Бразил е светска десетта економија, новите економски реформи дадоа нови проекции за развојот на Бразил. Бразил е член основач на Обединетите Нации и Сојузот на јужноамериканските нации. Во Бразил предоминира католицизмот, и се говори португалски.

Историја

Главна статија: Домородни Народи во Бразил

Бразилски домородци, од Жан-Батист Дебрет

Денешната територија на Бразил била населена најмалку пред 6000 години. Повеќето домородни народи кои живееле и живеат на територијата на Бразил се верува дека се потомци од првиот бран мигранти од Северна Азија, поточно Сибир, коишто го преминале беринговиот проток кон крајот на ледената епоха околу 9000-та год. п.н.е. Во 1500-та год. од н.е. територијата на модерен Бразил имала население од околу 3 милиони, разделено во над 2000 нации и племиња. Во текот на наредните три века, Бразил бил непрекинато колонизиран од Португалците. Лингвистиката открила над 188 живи домородни јазици со над 150,000 говорници. Во 2007 Националната Индијанска Фондација (Fundação Nacional do Índio) го изнесла податокот за 67 домородни племиња кои сè уште живеат без допир со конвенционалната цивилизација. Педро Алварес Кабрал го открил ова подрачје во 1500 година. Во тоа време домородците биле семи-номади концентрирани околу бреговите најмногу онаму каде што се влеваат поголемите реки во океанот.

Колонизација

политичкото формирање на јужна америка

Главна статија: Колонијален Бразил

Карта на бразил издадена од Португалски експлоратори во 1519-та

Во почетокот, Португалија не гледала со многу интерес кон Бразил, претежно поради профитот што го остварувала при тргување со Индија, Индокина, Кина и Јапонија. Во текот на овој период, дрвото со црвена боја, пау-бразил бил најексплотираниот ресурс од страна на португалските освојувачи. Во 1532 година, Португалија започнала со колонизација на Бразил.^[7] Неколку рани населби биле основани покрај брегот, заедно со колонијалната престолнина Салвадор во 1549 година во Заливот на сите светци, а градот Рио де Жанеиро бил основан во март 1567 година. Во 17 век, приватни експедиции од Капетанијата Саун Пауло, нарекувани „Бандеиранти“ ја истражувале и раширувале територијата на Бразил. Во XVIII век, тие пронашле злато и дијаманти на територијата на денешната држава Минас Жераис. Профитот од Благово е искористен за издржување на Португалската империја. Начинот на владеењето со Бразил и скапиот живот на Португалската монархија довела до движење за независност на Бразил. Производството на злато почнало да стагнира кон крајот на 18 век. За разлика од соседните шпански поседи, Португалската колонија го задржала територијалниот, политичкиот и лингвистичкиот унитаритет.

Империја

Главна статија: Бразилска Империја

Император Дом II Педро од Бразил во 1873

Во 1808 година, кралот Жоао VI од Португалија, бегајќи пред Наполеон, се преселил во Бразил со целото кралско семејство и со владата. Тие пребегале во Рио де Жанеиро, и градот тогаш станал престолнина на Португалската Империја. Рио останал престолнина помеѓу 1808 и 1815 година. Потоа било прогласено Обединетото Кралство на Бразил, Португалија и Алгаверите (1815-1825), со престолнина во Лисабон. Откако во 1821 година, Жоао VI се вратил во Португалија, неговиот син-престолонаслидник станал регент на Бразил. Следејки серија политички инциденти, Бразил станал независен на 7 септември 1822 година. На 12 октомври 1822 година, Дом Педро бил прогласен за прв император на Бразил, под името Педро I, а бил крунисан на 1 декември 1822 година.^[7] Португалија ја признала независноста на Бразил во 1825 година. Во 1824 година, Педро I го распуштил конститутивното собрание со образложение дека ја загрозува слободата, и донел устав по теркот на Португалија и на Франција. Но, владеењто на Педро I било административно неадекватно и политички притисоци го натерале да му ја отстапи власта на својот петгодишен син Педро II, на 7 април 1831 година.^[7] Педро I заминал во Португалија, а Бразил бил управуван од регенти до 1840 година. На 23 јули 1840 година, Педро II бил крунисан за император. Неговото владеење го одбележува бумот на извозот на кафе, војната на тројната алијанса и крајот на тргувањето со робови од Африка во Америка, во 1850 година. Во Бразил, ропството било укинато во 1888 година, по што започнале да доаѓааат многу европски емигранти. Подоцна, во земјата започнало да зема сила републиканското движење и во 1889 година, Педро II абдицирал, а Бразил станал република.^[7]

Република

Крајот на XIX век и почетокот на XX век, Бразил привлекол преку 5 милиони европски и јапонски имигранти. Бразилската демократија трипати била заменувана диктатура: 1930 - 1934 и 1937 - 1945 од страна на Жетулио Варгас и 1964 - 1985 од страна на група генерали. Дури во 1990 година, во земјата биле одржани првите демократски избори.^[7]

Население

Густина на населеност на Бразил по општина

Во Бразил живеат околу 190 милиони жители, но просечната густина на населението е нерамномерна, односно 22,31 жител по квадратен километар или 57,8 / sq mi), со сооднос на мажи со жени од 0,95: 1 и 83,75% од популацијата дефинирана како урбана. Најгусто населени се градовите Рио де Жанеиро и Саун Пауло, а најмала густина на население има во Амазонската Низина. Најголем дел од населението се белците (55%) и тоа најмногу потомците на Португалци, Германци, Италијанци, Шпанци и Полјаци. Понатаму, 38% од населението им припаѓа на Мулатите, кои се двапати побројни од Местиците и сочинуваат главен дел на селското население. Црнците сочинуваат 6% од населението, а останатите 1% им припаѓа на Јапонците, Арапите и на американските Индијанци.^[8].^[9] Населението е силно концентрирано во регионите на југоисточниот регион (79,8 милиони жители) и североисточниот регион (53,5 милиони жители), додека двата најекспонирани региони, Центар-Запад и Север, кои заедно сочинуваат 64,12% од бразилската територија, имаат вкупно само 29,1 милиони жители.

Религија

• Христијани - 183,310,550
• Муслимани - 40,000
• Без Религија - 15,401,050
• Будисти - 194,950
• Народна Религија - 5,458,600
• Евреи - 110,000
• Други - 389,900

Верници во Бразил[10]
Христијани			95,90 %
Муслимани			0,02 %
Без Религија			7,90 %
Будисти			0,10 %
Народна Религија			2,80 %
Евреи			0,06 %
Други			0,20 %

п р у Најголеми cities во Бразил Проценка на Бразилскиот институт за географија и статистика од 2010[11]
	Бр.		Држава	Нас.	Бр.		Држава	Нас.
Саун Пауло Рио де Жанеиро	1	Саун Пауло	Саун Пауло	11.253.503	11	Белем	Пара	1.393.399	Салвадор Бразилија
	2	Рио де Жанеиро	Рио де Жанеиро	6.320.446	12	Гојанија	Гојас	1.302.001
	3	Салвадор	Баија	2.675.656	13	Гуаруљос	Саун Пауло	1.221.979
	4	Бразилија	Федерален округ	2.570.160	14	Кампинас	Саун Пауло	1.080.113
	5	Форталеза	Сеара	2.452.185	15	Сао Луис	Марањао	1.014.837
	6	Бело Хоризонте	Минаш Жераис	2.375.151	16	Сао Гонсало	Рио де Жанеиро	999.728
	7	Манаус	Амазон	1.802.014	17	Масејо	Алагоас	932.748
	8	Куритиба	Парана	1.701.907	18	Дуки ди Кашијас	Рио де Жанеиро	855.048
	9	Ресифе	Пернамбуко	1.537.704	19	Терезина	Пјауи	814.230
	10	Порто Алегре	Јужно Рио Гранде	1.409.351	20	Натал	Северно Рио Гранде	803.739

Потекло на името

Името на Бразил е изведено од бразилерово дрво, тоа е црвеникаво дрво. На Тупи се нарекува "ибирапитанга", што во буквален превод значи црвено дрво. Дрвото е користено за боење алишта. Друга теорија околу етимологијата на Бразил е сврзана со ирскиот мит за Хај-Бразил, фантом остров сличен со островот Свети Брендан, ситуиран југозападно од Ирска. Легендата била толку силна што во XV век многу експедиции трагале по него, најпозната е експедицијата на Џон Кабот. Се претпоставува дека после достигнувањето на бразилските земји од страна на Педро Алварес Кабрал во 1500-та ирскиот мит влијаел врз именувањето на земјата. Дека легендата била популарна меѓу иберските народи може да се потврди преку името на островот Азорејска Терцеира, Регистриран во XIV век во Каталонски Атлас. Првите имиња на земјата биле Ilha de Vera Cruz(Остров Вера Круз) и Terra de Santa Cruz(Земја на Св. Круз).

Географија и клима

Главна статија: Географија на Бразил

Бразил го зафаќа најголемиот дел од источниот брег на Јужна Америка, исто така зафаќа и голем дел од континенталната земја,^[12] делејки земни граници со Уругвај на југ, Аргентина и Парагвај на југозапад, Боливија и Перу на запад, Колумбија на северозапад, Венецуела, Суринам, Гвајана и тпрекуморскиот департмент Француска Гијана на север. Бразил е петта по големина држава во светот по Русија, Канада, Кина и САД и трета по големина во Америка. Бразил се протега низ четири часовни појаси. Бразилската топографија е исто така разнолика, вклучувајќи ридови, планини, котлини, висорамнини. Повеќето Бразил лежи меѓу 200 м и 800 метри нд^[13]. Највисоката точка на Бразил е Врв Неблина со 3014 м, а најниска е Атлантскиот брег со 0 метри нв. Поголеми реки се Амазон Парања Рио Негро, Сао Франциско и др.

Административна поделба

Атлантски океан Тихи Океан Сев. Регион Североист. Регион Цент.-зап. Регион Југоист. Регион Јуж. Регион Акре Амазон Пара Рораима Амапа Рондонија Токантинс Марањао Баија Пјауи Сеара Северно Рио Гранде Параиба Пернамбуко Алагоас Сержипе Мато Гросо Јужно Мато Гросо Федрален округ Гојас Минас Жераис Саун Пауло Рио де Жанеиро Еспирито Санто Парана Санта Катарина Јужно Рио Гранде Аргентина Боливиа Чиле Колумбија Француска Гвајана Гвајана Парагвај Перу Суринам Уругвај Венецуела

Според Бразилскиот устав од 1988 година, Бразил е федерација составена од 26 држави, еден федерален округ, и, исто така, општини. Ниеден од конституентите нема право на оттуѓување. Државите се основани на историски, конвенционални граници создавани низ времето, иако некои граници се обсудливи. Државите можат да бидат делени и соединувани со цел создавање на нови по основа на плебицит. Државите имаат нивна управа, право да собираат свои даноци и данок на ниво на федерацијата. Тие имаат гувернатор и легислативно тело избрани од нивниот народ. Поседуваат исто така и независно судство. Но сепак го немаат правото да создаваат свои закони. Општините можат да бидат делени или спојувани по основа на плебицит, следејки некои правила на федералниот устав и зачувувајки ги внатрешните државни граници, имаат нивна управа, право да собираат свои даноци и данок на ниво на федерацијата и федералната конституентка. Имаат градоначалник и легислативно тело избирани од нивниот народ. Федералниот округ е округ на Бразилската престолнина, Бразилија, како таков тој не е држава, иако има одлики, но има својства и на општина. Не може да биде делена но си има свој судски систем. Бразилскиот устав го дозволува постоењето на инкорпорирани држави.

Региони

Главна статија: Региони на Бразил

Бразилските региони не се политички или административни дивизии. Единствено се создадени со цел за статистичка регулација. Територијата на Бразил во 1968 година е поделена од Бразилскиот Институт за Географија и Статистика (БИГС), со цел демогравска и статистичка регулација на Северна, Североисточна, Централно Западна, Југоисточна и Јужна статистичка дивизија.

Држави

Главна статија: Сојузни држави во Бразил

Бразил се состои од 26 држави и еден федрален округ. Ниеден од конституентите нема право на оттуѓување. Државите се основани на историски, конвенционални граници создавани низ времето, иако некои граници се обсудливи. Државите можат да бидат делени и соединувани со цел создавање на нови по основа на плебицит. Државите имаат нивна управа, право да собираат свои даноци и данок на ниво на федерацијата. Тие имаат гувернатор и легислативно тело избрани од нивниот народ. Поседуваат исто така и независно судство. Но сепак го немаат правото да создаваат свои закони.

ексклузивна економска зона на Бразил

Јазик

Потругалскиот е службен јазик на Бразил, којшто се говори од речиси целото население, и претставува единствен јазик на весниците, радијата, телевизијата и во администрацијата. Единствениот исклучок е Неѐнгату, домороден јужноамерикански јазик што е службен јазик, заедно со португалскиот, во општината Сао Габриел де Какојера. Бразил е единствената земја од Јужна Америка каде што се зборува португалски.

Култура

Главна статија: Културата во Бразил

Бразилски карневал во Рио де Жанеиро, се смета за една од најголемите забави на Земјата.

Доста различни елементи го сочинуваат бразилското општество со својата мултиетничка комплексност.^[14] Бразилската култура во главно била под влијание на европската, африканската, и домородните култури и традиции.^[14] Најголемото влијание доаѓало од Португалската култура, поради силните колонијални врски на Португалската империја. Покрај доста наследеното, од Поругалците е наследен јазикот, католичката вера и колонијалните архитектурни стилови.^[15] Other aspects of Brazilian culture are contributions of Italian, Германци и други Европски имигранти; дошле во голем број и нивното влијание може да се забележи на југ и на југосток во Бразил.^[16] Домородните народи влијаеле на кујната и јазикот на Бразил; додека Африканците, донесени во Бразил како робови, влијаеле на јазикот, кујната, музиката, танцевите и религијата.^[16][17]

Литературата во Бразил датира од 16 век, од пишувањата на првите португалски истражувачи, како Перо Ваз де Камиња, писател на флотата на Педро Алварес Кабрал.^[18] Кујната варира доста од регион до регион. Овој диверзитет го рефлектира миксот на доморидци и емигранти. Така е создадена национална кујна обележена со зачувување на регионалните одлики.^[19] Бразилските културни традиции се доста уникални во однос на музичките стилови, самба, Босанова, Форо, Фрево, Пагоде и многу други.^[20] Бразил исто така придонел и во класичната музика, која може да се забележи во делата на многу композитори.^[20] Во уметноста, значајни модерни уметници Анита Малфати и Тарсила до Амарал се пионери на Бразилската уметност.^[21]

Карневалот (португалски: Carnaval), со спектакуларни улични паради и музика,е една од посилните слики на Бразил;^[19] се одржува секоја година ден предВелигден аи го означува почетокот на великите пости. Карневалот се слави во цел Бразил, секаде обележан со своите регионални одлики, но најспектакуларни славења надвор од Рио де Жанеиро се одржуваат во Салвадор, Ресифе, и Олинда.^[19]

Религија

Главна статија: Религија во Бразил

Христос Искупителот, избрана како едно од " Новите седум светски чуда и симбол на Бразилското христијанство

Религијата е многу разнолика во Бразил, при што уставот дава слобода на вероисповед, а владата генерално го почитува тоа право во практиката.^[22] Римо католичката црква преовладува, правејќи ја Бразил најголема католичка нација во светот.^[23] Формалната врзка меѓу државата и Римо-католицизмот ослабнала кон крајот на 19 век, сепак до определен степен црквата задржала влијание.^[24]

Бројот на протестантите расте. До 1970-та, мнозинството бразилски протестанти биле следбеници на „традиционалните цркви“, повеќето лутеранци, презвитеранци и баптисти. Од тогаш навака, бројот на приврзаниците на пентекостализмот и неопентокосталозмот значајно нараснал.^[24] Традиционалните Африкански верувања, донесени робовите, се имаат смешано со Католицизмот, и така се создале Афро-Бразилските религии Макумба, Кандомбле и Умбанда.^[23] Домородните религии варираат од група до група.^[24]

Според пописот од 2009: 73,89% се католици; 15,41% протестанти; 0,907% други христијански деноминации; 0,309% традиционални христијански религии; 0,010% домородни религии; 7,354% агностицисти, атеисти или нерелигиозни; и 0,806% други религии. Некои од последните се 0,126% будисти; 0,051% јудаисти and 0,016% муслимани.^[25][26]

Спорт

Главна статија: Спорт во Бразил

Маракана, на Бразилското првенство.

Печат за победа на бразилската репрезентација на Светско првенство во фудбал 1970

Сена, едно од најголемите имиња во историјата на Ф1.

Најпопуларниот спорт во Бразил е фудбалот.^[27] Бразилската фудбалска репрезентација е рангиран меѓу најдобрите во светот според ФИФА светски ранг-список и го има освоено ФИФА Светскиот куп рекордни пет пати.^[28][29]

Одбојката, кошарката, авто трките и боречките вештини, исто така привлекуваат голема публика во бразилската спортска јавност. Бразилскиот машки национален одбојкарски тим, моментално ги држи титулите на Светската одбојкарска титула, Светско првенство во машка конкуренција. Некои спортски дисциплини имаат свое потекло од Бразил: фудбал на плажа,^[30] футсал (фудбал во затворен простор)^[31] и футволејот како варијација од фудбалот. Во боречките вештини, Бразилците ја развиле Капуерата,^[32] Валетудо,^[33] и бразилското Џиу Џицу.^[34]

Во автомобилските спортови, тројца бразилски возачи имаат освоено светско првенство во Формула 1 (осум пати).^[35][36][37]

Бразил бил домаќин на неколку меѓународни спортски настани од највисок профил, како Светско Првенство во фудбал 1950 година^[38] и скорешното светско првенство во фудбал во 2014 година.^[39] На патеката Саун Пауло, автодромот Хосе Карлос Пасе, е домаќин на годишната „Големата награда на Бразил“.^[40]

Саун Пауло ги организирал Панамериканските игри во 1963 година, додека, а Рио де Жанеиро бил домаќин на Пан Американските игри во 2007 година.^[41] На 2 октомври 2009 година, Рио де Жанеиро бил избран да биде домаќин на Летни олимписки игри во 2016 година и Параолимпијадата во истата година, што го прави првиот јужноамерикански град да биде домаќин на игрите^[42] како и втор град во Латинска Америка, после Град Мексико. Покрај тоа, земјата била домаќин на ФИБА Светското првенство во кошарка во 1954 година и во 1963 година. На настанот од 1963 година, Бразилската кошаркарска репрезентација ја освоила еден од двете титули во светските натпреварувања.^[43]

Бразил како тема во уметноста и во популарната култура

• „Момчињата од Бразил“ (англиски: The Boys From Brazil ) — американски филм од 1978 година, во режија на Френклин Ј. Шафнер.^[44]
• „Чао Бразил“ (Bye bye Brasil) — филм на режисерот Карлос Диегуес од 1980 година.^[45]
• „Централната станица на Бразил“ (Central do Brasil) — филм на режисерот Валтер Салес од 1998 година.^[46]
• „Бразил“ (англиски: Brazil) — песна на англиската панк-рок група Wire од 1977 година.^[47]
• „Кратово виа Бразил“ — песна на македонската група „Љубојна“ од 2017 година.^[48]
• „Момчињата од Бразил“ (англиски: Boys From Brazil) — песна на британската рок-група „Simple Minds“ од 1981 година.^[49]

Надворешни врски

Викиизвор на англиски јазик содржи текст на тема:

CIA World Fact Book, 2004/Brazil

Влада и Администрација

• Бразилска Федерална Влада
• Пратеничка Комора
• федерален Сенат
• Претседателство на Бразил
• Глава на државата и членови на кабинетот Архивирано на 13 август 2011 г.

Општа информација

• Бразилски институт за географија и статистика
• Институт за Применето Економско Истражување Архивирано на 29 март 2007 г.
• Национална Банка за Социјален и Економски Развој
• Профил на земјата од државната Конгреска Библиотека на САД (1997)

Економија и бизнис

• Бразилска Централна Банка
• Бразилско-Американска трговска комора
• Британска комора во Бразил Архивирано на 14 јуни 2013 г.
• São Paulo трговска берсза Архивирано на 27 септември 2007 г.

Спорт и туризам

• Сместување во Бразил Архивирано на 25 септември 2008 г.
• Спорт во Бразил
• Tourism туризам во Бразил Архивирано на 16 март 2009 г.

Поврзано

• Јужна Америка

Наводи

{{|2}}

1. „Demographics“. Brazilian Government. Архивирано од изворникот на 17 November 2011. Посетено на 8 October 2011.
2. "Brazil". IBGE population estimates.
3. „World Economic Outlook Database“. International Monetary Fund. 19 April 2017.
4. „Report for Selected Countries and Subjects“. Imf.org. 14 September 2006. Посетено на 20 September 2017.
5. „GINI index (World Bank estimate)“. World Bank. Посетено на 9 November 2016.
6. „2016 Human Development Report“ (PDF). United Nations Development Programme. 2016. Посетено на 23 March 2017.
7. Огнена Никуљски, „Вовед“, во: Антологија на бразилскиот расказ. Скопје: Три, 2012, стр. 5-11.
8. 2008 PNAD, IBGE. "População residente por situação, sexo e grupos de idade"
9. 2008 PNAD, IBGE. "População residente por situação, sexo e grupos de idade."
10. Попис 2002, книга 10, 335 стр.
11. „Проценка на Бразилскиот институт за географија и статистика од 2010“. Бразилски институт за географија и статистика. 29 ноември 2011. Посетено на 22 јануари 2011.
12. „Land and Resources“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-06-02. Посетено на 6.11.2008. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate= (help)
13. „Natural Regions“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-06-02. Посетено на 2008-06-11.
14. „People and Society“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-05-07. Посетено на 2008-06-10.
15. „15th-16th Century“. History. Brazilian Government official website. Посетено на 2008-06-08.
16. „Population“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-05-07. Посетено на 2008-06-10.
17. Freyre, Gilberto (1986). „The Afro-Brazilian experiment - African influence on Brazilian culture“. UNESCO. Архивирано од изворникот 2012-05-30. Посетено на 2008-06-08.
18. „Literature“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-04-20. Посетено на 2008-06-08.
19. „Way of Life“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-05-19. Посетено на 2008-06-08.
20. „Music and Dance“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-04-20. Посетено на 2008-06-08.
21. „Art and Architecture“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-04-20. Посетено на 2008-06-08.
22. „Brazilian Federal Constitution“ (португалски). Presidency of the Republic. 1988. Архивирано од изворникот на 2007-12-13. Посетено на 2008-06-03. „Brazilian Federal Constitution“. v-brazil.com. 2007. Посетено на 2008-06-03. Unofficial translate
23. „Brazil“. International Religious Freedom Report. U.S. Department of State. 2005-11-08. Посетено на 2008-06-08.
24. „Religion“. Encarta. MSN. Архивирано од изворникот на 2008-05-19. Посетено на 2008-06-08.
25. „Religion in Brazil“ (PDF). 2000 Demographic Census. Brazilian Institute of Geography and Statistics. 2000. Посетено на 2008-06-08.
26. „People of Brazil“. Central Intelligence Agency. 2008. Архивирано од изворникот на 2015-12-22. Посетено на 2008-06-03.
27. „Futebol, o esporte mais popular do Brasil, é destaque no Via Legal :: Notícias“. Jusbrasil.com.br. Посетено на 16 April 2011.
28. „Football in Brazil“. Goal Programme. International Federation of Association Football. 15 April 2008. Архивирано од изворникот на 2018-12-12. Посетено на 6 June 2008.
29. Zirin, 2014. Chapter 4 "Futebol: The Journey from Daring to Fear"
30. „Beach Soccer“. International Federation of Association Football. Архивирано од изворникот на 2015-02-19. Посетено на 6 June 2008.
31. „Futsal“. International Federation of Association Football. Архивирано од изворникот на 2015-03-06. Посетено на 6 June 2008.
32. „The art of capoeira“. BBC. 20 September 2006. Посетено на 6 June 2008.
33. „Brazilian Vale Tudo“. I.V.C. Архивирано од изворникот на 1998-05-30. Посетено на 6 June 2008.
34. „International Brazilian Jiu-Jitsu Federation“. International Brazilian Jiu-Jitsu Federation. Архивирано од изворникот на 20 April 2008. Посетено на 6 June 2008.
35. Donaldson, Gerald. „Emerson Fittipaldi“. Hall of Fame. The Official Formula 1 Website. Посетено на 6 June 2008.
36. Donaldson, Gerald. „Nelson Piquet“. Hall of Fame. The Official Formula 1 Website. Посетено на 6 June 2008.
37. Donaldson, Gerald. „Ayrton Senna“. Hall of Fame. The Official Formula 1 Website. Посетено на 6 June 2008.
38. „1950 FIFA World Cup Brazil“. Previous FIFA World Cups. International Federation of Association Football. Архивирано од изворникот на 2018-11-12. Посетено на 6 June 2008.
39. „2014 FIFA World Cup Brazil“. International Federation of Association Football. Архивирано од изворникот на 9 June 2008. Посетено на 6 June 2008.
40. „The Official Formula 1 Website“. Formula One Administration. Архивирано од изворникот на 4 June 2008. Посетено на 6 June 2008.
41. Ming Li; Eric W. MacIntosh; Gonzalo A. Bravo (2011). International Sport Management. Human Kinetics – College of Business at Ohio University. стр. 129. ISBN 978-1-4504-2241-3.
42. "Olympics 2016: Tearful Pele and weeping Lula greet historic win for Rio," The Guardian, 2 October 2009.
43. „FIBA World Championship History (pdf)“ (PDF). FIBA. 1 January 2007. Архивирано од изворникот (PDF) на 2011-07-28. Посетено на 24 February 2012.
44. „HRT (пристапено на 3.11.2017)“. Архивирано од изворникот на 2017-11-21. Посетено на 2017-11-16.
45. Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 61.
46. Пази се! Доаѓа Cinedays 13. Скопје: Младински културен центар, 2014, стр. 63.
47. Discogs, Wire – Pink Flag (пристапено на 9.10.2021)
48. Соња Алексоска Неделковска, „Со енергијата ќе ги дигнеме сите на нозе“, Дневник, година XXI, број 6288, понеделник, 13 февруари 2017, стр. 19.
49. Discogs, Simple Minds – Sons And Fascination (пристапено на 15 април 2021)