Litouwe
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Litouwe | |||
| |||
|
| |||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Litouws | ||
| Huidsjtad | Vilnius | ||
| Sjtaotsvörm | Rippebliek | ||
| Sjtaotshoof (lies) | Gitanas Nausėda (sinds 2019) | ||
| Premier | Ingrida Šimonytė | ||
| [[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
| Religie | {{{religie}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
65.200 km² -% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
3,5 miljoen (2014) 53,7/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | euro (EUR) | ||
| Tiedzaone | UTC +2 | ||
| Nationale fiesdaag | 16 februari | ||
| Vouksleed | Tautiska Giesme | ||
| Web | Code | Tel. | .lt | LTU | +370 | ||
Litouwe (Litouws: Lietuva) is e land in Middel-Europa en de zuidelekste vaan de Baltische staote. 't Laand grens aon Letland, Wit-Rusland, Pole en aon de Rössische anclaaf Kaliningrad. 't Land ligk aon de Ooszie. Hoofstad is Vilnius; ander veurnaom stei zien Kaunas, Klaipeda en Panevezys.
Litouwe is ingedeild in 10 apskritys (inkelvoud apskritis), die eder 'n groete stad en hoofplaots höbbe en daonao verneump zien. Dees distrikte zien in meh 56 gemeintes verdeild.
|
|
Officieel taol is 't Litouws. Dao is 'n groete Rössische minderheid, die sinds de ónafhaankelekheid gedwonge is Litouws te liere. Evels zien de probleme in Litouwe neet zoe groet wie in naoberland Letland.
In 1996 weurt Litouwe veur 't iers geneump. In 1253 laot hertog Mindaugas ziech officieel tot keuning kroene. Daonao greujde 't tot in de vieftiende iew hel door, vaanaof 1385 in personeel unie mèt Pole. In 1569 vörmde dees twie len officieel 't Pools-Litauws Gemenebes. Dit bleef bestoon tot de drei Poolse deilinge eind achtiende iew 't land gans opdeilde en Litouwe in 1795 oonder Rössisch bestuur kaom.
Nao d'n Ierste Wereldoorlog en de Oktoberrevolutie verklaorde 't land ziech in 1918 ónafhaankelek; in 1940 woort 't land weer door Stalin veroverd. In 1990 stapde 't land weer oet de USSR. De lèste troepe verlaote Litouwe in 1993. In 2004 trooj 't tow tot de NATO en de EU.
De Litouwse nationaole polletiek bevint ziech in de Seimas. Zie is 't parlemint meh ouch 't senaot vaan Litouwe. 't Gief in Litouwe dus gei versjèl tösse, beveurbeeld, 'nen Ierste en Twiede Kamer. Parlemintariërs vaan de Seimas zien tegeliekertied Senaotäörs: zie reprizzentiere allemaol e bepaold distrik vaan Litouwe. Dèks zien dat ganse gemeintes. Sommmege distrikte zien zelfs groeter es gemeintes, zoewie in zier landelek en dunbevolk gebeed. Veur 't diechbevolk Vilnius gief 't evels distrikte veur edere wiek.
In contras tot de premiers vaan Belsj en Nederland, maag de Litouwse premier oetsletend spreke naomes 't parlemint - en mèt naome de käözes gemaak door de mierderheid vaan 't parlemint. Staotsköndeg gezeen is de prizzedent vaan Litouwe, in tegedeil vaan beveurbeeld de Duitse prizzedent en de Belsje en Nederlandse keuninge, gaaroet neet allein meh 'ne reprizzentatieve polletieker. Väöl mie is de prizzedent de Boeteminister (minister vaan Boetelandse Affaires) vaan 't land. 't Is daan ouch de prizzedent vaan Litouwe dee 't land reprizzentiert in d'n Europese Raod vaan de Europese Unie. Meh e bepaold aontal lidstaote vaan de Europese Unie sjikke hu staotshoof, in plaots vaan hu regeringshoof, nao Breusel. Litouwe zit daomèt bij de oetzoonderleke len vaan de Raod, zjus wie Fraankriek.
Sinds 2019 is Gitanas Nausėda de prizzedent vaan Litouwe en Ingrida Šimonytė de premier vaan Litouwe. Šimonytė is d'n twiede vrouweleke premier vaan 't land.
| Lenj in Europa |
|---|
| Albanië · Andorra · Armenië¹ · Azerbeidzjan¹ · Belsj · Bosnië en Herzegovina · Bulgarieë · Cyprus¹ · Daenemarke · Duutsjlandj · Eslandj · Finlandj · Frankriek · Georgië¹ · Griekelandj · Hongarieë · Ierlandj · Ieslandj · Italië · Kroatië · Letlandj · Liechtenstein · Litouwe · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederlandj · Noord-Macedonië · Noorwege · Oekraïne · Oesteriek · Pole · Portugal · Roemenië · Ruslandj¹ · San Marino · Servië · Sjlovenië · Sjlowakieë · Sjpanje · Turkieë¹ · Tsjechië · Vaticaansjtad · Vereineg Keuninkriek · Wit-Ruslandj · Zjwaede · Zjwitserland |
| Betwis of neet-erkèndj: Abchazië¹ · Hoeg-Karabach¹ · Kosovo · Naord-Cyprus¹ · Transnistrië · Zuud-Ossetië¹ |
| Aafhenkelike gebejer: Akrotiri en Dhekelia¹ · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Eilandj Man · Sjpitsberge |
| 1. Dit landj lik gedeiltelik of gans in Azië meh weurt óm cultureel en historische raejes bie Europa ingedeild. |
