From Wikipedia, the free encyclopedia
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Angola | |||
| |||
|
| |||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Portugees | ||
| Huidsjtad | Luanda | ||
| Sjtaotsvörm | Rippubliek | ||
| Sjtaotshoof (lies) | João Lourenço (sinds 2017) | ||
| vicepresident | Bornito de Sousa | ||
| [[{{{titelhoofregering1}}}]] | {{{naomhoofregering1}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
| Religie | {{{religie}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
1.246.700 km² -% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
25.789.024 (2014) 20,7/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Kwanza (AOA) | ||
| Tiedzaone | UTC +1 | ||
| Nationale fiesdaag | 11 november | ||
| Vouksleed | Angola Avante | ||
| Web | Code | Tel. | .ao | AGO | +244 | ||
Angola is e land in Afrika, aon de Atlantischen Oceaan, grenzend aon Kongo-Kinshasa, Zambia en Namibië, en mèt 'n exclave, Cabinda, tösse Kongo-Kinshasa en Kongo-Brazzaville in. Hoofstad is Luanda, ander stei zien Huambo en Lobito. Angola heet 'n rieke fauna in de natuur, die veurnaomelek e savanne-karakter heet. Angola woort jaorelaank versjäörd door 'ne börgeroorlog, mèt de regering in 't noordweste (en controle euver de olie-industrie) en de rebelle in 't zuidooste (mèt grip op de diamantindustrie). De lèste jaore is 't relatief rösteg in 't laand.
Angola is verdeild in 18 provincies:
|
|
|
De Angolese bevolking besteit veurnaomelek oet drei groete Bantoegrope: de Ovimbundu (37%), de Kimbundu (25%) en de Bakongo (13%). Ander volker/rasse zien de Chokwe's, de Herero's, de kleurlinge (2%) en de blanke (1%). De volksidentiteit is euverigens relatief: de meiste bevolkingsgrópe zien christelek en nao sjatting twie daarde vaan de bevolking sprik 't Portugees al es ierste taol. Dit massaol aofdaanke vaan de inheimse volkstaol ten gunste vaan de cultuurtaol is vrij uniek in Afrika.
D'n oontwikkelingsindex in Angola is nog ummer lieg, en is door de börgeroorlog zeker neet veuroet gegaange.
De ierste bewoeners waore Khoisanstamme, die door de expansie vaan de Bantoes nao 't zuie, Namibië, gedreve woorte. Bij de aonkoms vaan de Portugeze in 1483 (in dat jaor vestegde ze ziech aon de Kongorevier) waor 't groondgebeed gooddeils bezat door drei keuninkrieke: Kongo, Ndongo en Lunda. In 1575 riechde ze bij 't huieg Luanda 'n handelspos veur slaove in; in de koumenden tied zouwe de Portugeze de ganse kös kolonisere. Tösse 1641 en 1648 heelte de Hollenders Luanda bezat. In 1671 had Portugal 't gans gebeed vaan de rieke Kongo en Ndongo vereuverd, al zouw 't tot in de twintegsten iew dore ietot 't gans binneland oonder controle stoont vaan de koloniste.
In 1951 woort Angola hervörmp tot 'n euverziese provincie. Wie in Portugal 't fascistisch bewind aontrooj woort de dekolonisatie gehinderd, wat tot greujend protes bij de intellectuele en lankzaamaon de ganse bevolking leide. Vaan 1961 tot 1975 veurde Portugal en versjèllende vrijheidsgróperinge 'nen oorlog mèt e sterk guerilla-karakter. Op 11 november 1975 woort 't land oonaofhenkelek. Bekans metein braoke versjèllende conflicte oet tösse de bevolkingsgrópe, die in drei bestande, 1991, 1994 en 2002, tijdelek opgelos woorte. Sins 't lèste bestand liek Angola get te normalisere.
| Lenj in Afrika |
|---|
| Algerieë · Angola · Benin · Botswana · Burkina Faso · Burundi · Centraal-Afrikaanse Repebliek · Comore · Congo-Brazzaville · Congo-Kinshasa · Djibouti · Egypte · Equatoriaal Guinee · Eritrea · Ethiopië · Gabon · Gambia · Ghana · Guinee · Guinee-Bissau · Ivoorkös · Kaapverdië · Kameroen · Kenia · Lesotho · Liberia · Libië · Madagaskar · Malawi · Mali · Marokko · Mauritanië · Mauritius · Mozambique · Namibië · Niger · Nigeria · Oeganda · Rwanda · São Tomé en Príncipe · Senegal · Seychelle · Sierra Leone · (Noord-)Soedan · Somalië · Swazilandj · Tanzania · Togo · Tsjaad · Tunesië · Zambia · Zimbabwe · Zuud-Afrika · Zuud-Soedan |
| Betwis en neet-erkèndj: Somalilandj · Westelike Sahara |
| Aafhenkelike gebejer: Azore · Canarische eilenj · Ceuta · Madeira · Mayotte · Melilla · Réunion · Sint-Helena |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
