From Wikipedia, the free encyclopedia
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Saint Lucia | |||
| |||
|
| |||
| Basisgegaevens | |||
| Officieel taal | Ingels | ||
| Huidsjtad | Castries | ||
| Sjtaotsvörm | monarchie (Gemeinebèsriek) | ||
| Sjtaotshoof (lies) | Sjarel III (sinds 2022) | ||
| gouvernäör-generaal | Neville Cenac | ||
| premier | Philip Pierre | ||
| [[{{{titelhoofregering2}}}]] | {{{naomhoofregering2}}} | ||
| [[{{{titelhoofregering3}}}]] | {{{naomhoofregering3}}} | ||
| Religie | {{{religie}}} | ||
| Opperflaakde – % water |
616 km² 1,6% | ||
| Inwoeners – Deechde: |
184.401 (2021) 299/km² | ||
| Biekómmende gegaeves | |||
| Munteinheid | Oos-Caribischen dollar (XCD) | ||
| Tiedzaone | UTC -4 | ||
| Nationale fiesdaag | 13 december | ||
| Vouksleed | Sons and Daughters of Saint Lucia, | ||
| Web | Code | Tel. | .lc | LCA | +1[1] | ||
Saint Lucia is 'n eilandnatie in 't Caribisch gebeed, zuielek vaan Martinique en noordelek vaan Saint Vincent en de Grenadines. Bij 't land, wat 'n Frans-Creoolse cultuur en 'n Britse affiliatie heet, hure gein aander eilen.
Saint Lucia is verdeild in zoegenaomde kertere (quarters), in tegestèlling tot de parochies (parishes) die op aander eilen gebrukelek zien.
|
|
Saint Lucia is e klei land; nao oppervlaakde is 't 't 180e zelfstendeg land op de wereld, get kleinder es Singapore meh nog wel geveuleg groeter es Andorra. 't Eiland is völkanisch vaan oersprunk en ouch veur Caribische begrippe bergechteg. Hoegste berg is Mount Gimie aon 950 meter; twie bekinder berg zien evels de bei Pitons (Gros Piton, 771 meter, en Petit Piton, 743 meter; zuug de foto), die sinds 2004 Werelderfgood zien. 't Eiland heet e mèld tropisch zieklimaot mèt 'n gemiddelde maximumtemperatuur vaan 29°C en väöl neerslaag: jaorleks 1300 mm aon de kös en 3810 tege de bergwand. In 't midde vaan 't eiland is nog väöl vaan de aw natuur bewoerd gebleve.
Op Saint Lucia leefde tot in de negentienden iew nog 'n inheims (en endemisch) zoogdier, de zoegenaomde Saint Luciareuzerat (Megalomys luciae), 'n riesrat mèt de gruutde vaan 'n klein kat. Allewijl leve oonder mie verwèlderde goudhaoze (Dasyprocta leporina), katte en verkes op 't eiland. Op 't eiland koume 177 vogelsoorte veur, daovaan 107 es zeldzaam breujveugel of daolgaste, ein ingeveurd (de wèl douf) en 7 endemisch (ouch regionaol endemisch). Oonder de endemische soorte zien de Saint Luciapappegej (Amazona versicolor), de Saint Luciazenger (Dendroica delicata) en de Semperzenger (Leucopeza semperi), dee mesjiens al is oetgestorve. 't Gief drei soorte amfibieë (oetheimse mètgetèld) en twinteg soorte reptiele (ziesjèldpadde en oetheimse soorte mètgetèld), boevaan de Saint Lucia-anolis (Anolis luciae), de Saint Luciahazelwörm (Leptotyphlops breuili), de Liophis ornatus en de Saint Lucialanspuntslang (Bothrops caribbaeus) endemisch zien. Ouch endemisch is de plaotseleke oondersoort vaan Boa constrictor, B.c. orophias.
Veur Saint Lucia gief me 'n bevolkinssamestèlling op vaan 82,5% negers, 11,9% mulatte, 2,4% Indiërs, 1,0% blaanke en 3,1% aandere.
De volkstaol vaan Saint Lucia is 't Saint Lucia-Creoolfrans, wat 'n oonderdeil vörmp vaan 't Antilliaons Creool en oonder aander naome ouch weurt gesproke op Dominica en Carriacou zoewie in enclaves op Grenada en Trinidad.[2] Veur 't Ingels, de officieel taol, weure zoe'n 1600 sprekers opgegeve.[3] Um zien volkstaol is Saint Lucia lid vaan La Francophonie.
Door 't Frans verleie is nog ummertouw 70% vaan de bevolking katheliek. 't Bèste deil vaan de res weurt oetgemaak door versjèllende protestantse gemeinsjappe: de zevendendaagsadventiste (7%), pinkstergemeintes (6%), 't anglicanisme (2%), 't evangelisch christendóm (2%) en de baptiste. Wijer hingk zoe'n 2% de Rastafari-religie aon.
De oersprunkeleke bewoeners vaan Saint Lucia waore de Arowakke, die zoe tösse 200 en 400 n.Chr. 't eiland opkaome, en later wie euveral in 't Caribisch gebeed woorte oonderworpe door de Caribe. Dit volk neumde 't eiland Hewanarau (later Hewanorra); me meint dit te kinne aofleie vaan 't Arowaks Iouanalao, in welk geval 't 'land vaan de leguaone' zouw beteikene. 't Eiland woort oontdèk op ein vaan de campagnes vaan Columbus, mesjiens al in 1492, aanders in 1502. De diechte bewoening vaan de oorlogszöchetege en doelmaoteg vechtende Caribe maakde 't lesteg veur 't eiland te kolonisere. D'n iersten Europeaon dee get in die riechting deeg waor de Franse zieruiver François el Clerc (ouch bekind es Jambe de Bois) roond 1550. roond 1600 kaom veur 't iers e land ziech demèt meuje: de Hollenders vestegde e kaamp op de plaots vaan 't modern Vieux Fort. 'n Poging vaan de Ingelse ziech dao blievend te vestege mislökde tot twie kier door verzat vaan de Caribe. In 1635 claimde de Fransoze 't eiland, veurluipeg nog zoonder 't serieus te kolonisere, wat ze pas vaanaof 1643 begóste te doen. Toch blaove de Britte ziech veur 't eiland intrèssere. Bij versjèllende oorloge in d'n achtienden iew wisselde 't eiland vaan hier, wat 't de bijnaom Helena vaan Wes-Indië oplieverde. Pas in 1814 slote de bei len 'n akkoord boe-in 't Brits gezag woort bevesteg. In 1838 woort de slavernij aofgesjaf en woort ouch Saint Lucia es zelfstendege kolonie opgeheve en oonder jurisdictie vaan Barbados gezat. Nao d'n Twiede Wereldoorlog begós 't Vereineg Keuninkriek de koloniaole status aof te bouwe en 't eiland mie vrijheid te geve. Vaan 1958 tot 1962 waor 't deil vaan de Wes-Indische Federatie. In 1967 kraog 't de status vaan 'geassocieerde staot', in 1979 woort 't land tot slot e gans oonaofhenkelek dominion.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
