From Wikipedia, the free encyclopedia
Foedus apud Trianonium sanctum seu Foedus Trianoniense fuit pactum quod bellum mundanum primum composuerat, quodque potestates foederatae Hungariam subscribere iusserunt, Imperii Austro-Hungarici dissolvendae causa fines Hungariae, Austriae, Dacoromaniae, illius temporis Bohemoslovaciae atque Regni Serbi, Croati, et Slovenae constituit. (De Austriae finibus etiam Foedus apud Sanctum Germanum in Laya factum agitur).
| “ | CLXI. Commentarius. Foederata et Consociantia Gubernia ostendunt et Hungaria fatetur Hungariam eiusque socios, clades damnaque inferentes, eos clades damnaque praestare, quos Foederata et Consociantia Gubernia, suique cives Austriae-Hungariae suorumque sociorum impetu ad eos vi coacti belli consequentia pertulerunt. | ” |
—Foedus apud Trianon sanctum | ||
Foedus ipsum Alexandro Simonyi-Semadam ducente (anno 1920) subscriptum est, sc. a duobus sociis minima auctoritate praeditis. Quo facto, locus eorum a primo constitutionalis Hungariae praesidenti Pauli Teleki eiusdem anni Iulii 19 susceptus est.
Conventus praeter novos Hungariae (Regni Hungariae) fines determinatos numerum copiarum Hungaricarum in 35 000 hominum minuere, prohibueruntque quominus arma gravia aeriamque classem haberent. Complectitur etiam eo tempore confictas Societatis Civitatum tabulas initiales. Die 5 Iunii 1920, tempore Budapestiniensi, hora sedecima postmeridiana secundo et tricesimo minuto, foedus subscriptum est in campo Versaliarum castelli Trianon maioris, qui a Francogallicis Galerie des Cotelles appellatus est.
Civitates Foederatae Americae haud subscripserunt, potestas foederata in bello mundano, quae Societati Civitatum non interfuerunt.
Civitates Foederatae et Hungaria postea Vasingtoniae pacem composuit: textus foederis consentit formula Trianonensi, nisi parte commentariorum Societatem Civitatum pertinentium.
Foedus Trianonense saepe dictatum nominatum est (et hucusque nominatur), et a subscriptoribus et a sub legis vincula subicientibus, quippe quod idcirco subscripsissent, ut victi superati esse a vincentibus demonstrarentur.
Bello mundano primo in pacto Londinii composito (1915) potestates foederatae Serbiae terras promiserunt. Anno 1916 clam Transsilvania et Hungaria occidentalis usque ad limitem Vásárosnamény-Debrecini-Csongrádi-Tisiae Dacoromaniae promissae sunt, si Austrohungariae bellum denuntiet. Dacoromania fere statim superata pacem privatam Imperio Austro-Hungarico composuit, sola verum in diebus ultimis belli mundani rursus bellum gessit. Potestates Foederatae principio recusarunt fateri, quod postulatio Dacoromaniae iusta esset.
Monarchiae civilitate nationalitatum non contenti principes, exempli gratia Eduardus Beneš, a minuto initii belli apud duces terrarum occidentalium vim exercuerunt Monarchiae comminuendarum civitatumque nationalium conficiendarum gratia. Foederatae potestates primo multinationalem, confoederativam monarchiam effinxerunt, sed postea videbatur Austrohungaria e Germania separare nequire, itaque sententiam Eduardi acceperunt.
Classis regens civilitatis Hungarica adhuc anni 1916 aestate graviter rationem non habuerunt cum stragis possibilitate. Mense Septempri exeunte Germania detrimentum apud aciem occidentalem accepit, mensi Octobri Monarchiae exercitu in Italia quoque devicto. Fastidium in seditionem versum est. Croatiam-Slavoniam a Regno Hungariae distraxerunt. Michaelis Károlyi gubernium copias dissolvit. Solus exercitus Siculus potentia gravis millitaris mansit. Bellum minore clade humana evadens Dacoromania, Serbia, Bohemoslovacia, quae adhuc non exsistat, cum potestatum foederatorum copiis et politica munitione ingressae sunt sine gravi resistentia in terras, quae a suis nationalitatibus incolebantur.
Romaniae, Serbiae, Bohemoslovaciae opus fuit ante foedus subscriptum, quae conficturae civitates finibus rem perfectam queant assequi. Veri enim simile fuit duces potestatum foederatorum copiis multae gravitatis eodem modo facturum fuisse.
Introitus pacto Belgradiensi effecit, quod ab Adalberto Linder, reipublicae administrationis Hungaricae procuratore anno 1913 Idibus Novembribus, hora tertia et vicesima post meridiem minuto quindecimo, subscriberetur. Quo Hungaria ad invadendas potestatum foederatarum lineas demarcativas zonasque evacuandas confert. Dacoromanicae copiae iam Idibus Decembribus commotae sunt, (hoc tempore adhuc potestates foederatas simulantes [1], ad summam exercitu 5000–6000 principum invaserunt Transsilvaniam, continui ad solem occidentem profecti sunt.
Michael Károlyi anno 1918 secundo Nonas Ianuarias ad Hungaricum populum, tribunoque millitum, Fernando Vix, post postulationes principis Missionis Millitaris Foederatae Budapestiniensis edictum instituebat:
| “ | Hungari!
Vix, in nomine copiarum foederatarum orientalium poposcit, ut manus Hungaricae a tota terra Slovacica detinerentur, quod gubernium Bohemoslovacicum potestas se interponendae manui Bohemico data est. Eodem tempore copiis Dacromanicis Transsilvaniae invasa, reipublicae administratio tradita est. Offendit in pacto, administratio verum non potest has postulationes et haec facta mutare. Administratio in nomine Rei Publicae Populi Hungarici sollemnis ostendit Hungariam necessitate nulla iura territorialia renuntiare. In iure iustitiaque permanebit. Obsequimini necessitati, quoniam nil nisi corrumperet omnes vires condicionem nostram ante consilium foederis collaturum. Integritati Hungaricarum terrarum saepe exitio minabatur. Attamen reunita est. Desideramus, ut in futuro non solum natura nullius vitae, sed caritas fraterna cives Hungarice loquentes coniungat. Etiam hodie parati sumus sui iuris civitatem dare nobiscum viventibus nationibus. Liberam, democraticam orientalemque Helvetiam nobis factura est de Hungaria vetere. Cum populis ultra fines nostras viventibus constitutum amicitiae et pacis quaeremus speramusque. Administratio elaborat in mutatione democratica. Haec est etiam dominii reformatio. Hae erunt potestates nostra in futuro, et in saeculis futuris. Populorum concordia futura est. Stamus futurum ante orbem terrarum, qui ad futurum huius temporis magnopere contulerunt: in nomine rei publicae Hungarici populi: Michael Károlyi |
” |
—Michaelis Károlyi proclamatio ad populum Hungaricum anno 1918. secundo Nonas Decembres [2] | ||
Philippus Berthelot octavo Kalendas Ianuarias refert ad Michaelem Károlyi: Dacoromanicis copiis veniam accepit, ut lineas demarcationis, quae Idibus Novembribus praecepta sunt, transirent. Regnum Dacoromaniae iam Idibus Decembribus proclamavit ut Transsilvania Romaniam adiungeretur.
Administratio Hungarica mense Decembri dieque 20, demisit Exercitum Siculum a Claudiopoli, sic Dacoromanis Claudiopolis sine repugnatione occupatum est. Hungari comperierunt copias Dacoromanicas vix e 5000–6000 hominibus consistere, eiusque partem maiorem invalidam, moribusque eorum labiles esse. Secundum nuntiationem nonnullis cohortibus mutatis exercitum Dacoromanicum Charpatinum repugnare. Praeterea Michael Károlyi usque ad Ianuarium mensem anno 1919 statim se recipienda decrevit.
Potestates ducentes termanatis lineis demarcationis semper maiores terras ad illis tribuendum depoposcerunt. Anno 1919, mense Ianuario dieque 18 conferentia pacis componendae incepta est.
Eo tempore solis participibus civitatibus vicentibus, ibique praecipue (pertinens Hungariam), aguntur, quas terras Dacoromania, Serbia, Bohemoslovacia vindicat.
Consequens negatarum litterarum a Fernando Vix 20 Martii 1919 creatarum, in cuius ratione paene usque ad Tisiam pareret Hungaria terram suam Romaniae, administratio Berinkey se abdicavit, cum errans cognosceretur Michaelis Károlyi praesidentis contentionem, quae ad creatam administrationem "socialisticam" tendebatur, prospere cedisse. Attamen ad vesperum natum est consilium de unione factionum democratatrum socialisticarum et communiscticarum, itaque de introductione dictaturae proletariae. Administrationis magistratum a Alexandro Garbai ductum Consilium Administrativum Rerum Novarum inierunt, de facto autem legatus rerum exterarum, qui vocatur Adalbertus Kun, habet imperium. Simul Aradini, tunc Szegedini Franciis occupanti administratio rerum novarum retrogardarum duce comitis Iulii Károlyi constituta suusque minister rerum millitarum Nicolaus Horthy creatus est. In omni secessu constituitur disciplina nova rei publicae, quam sola Sovietica Russia probavit, Millitia Rubra ordinata, bellumque gerere terris regni integritatem territorialem in periculum adducentibus temptata est. (vide Borealem expeditionem, et Hungaro-Romanicum bellum anno 1919). Atque contrariorum politicorum causa Exercitu Siculo res frumentarias telaque non firmavit, quod ad extremum ante Romaniae exercitum ad arma deponenda ducebatur, itaque sub Romaniae occupatione omnis terra Transtisiae. Hungarica Rubra Millitia Aurelio Stromfeld duce contigit orientalem partem Felvidék recapere, atque Zólyom et Érsekújvár a Bohemoslovacia.
Georgius Clemenceau litteras misit ad Consilium Administrativum, in quibus fassus est fines occidentales et orientales Hungariae, deposcitque ut Millitia Rubra de parte occidentali revocaretur, in permutatione verum Romani abirent de Transtisia, Hungaria invitatur ad Consilium Pacis. Duces proletariae dictaturae post longam disputationem consilium acceperunt.
Foederatarum potestatum postulationis satisficans incipitur recedere de Felvidék. Stromfeld renuntiavit, ad locum suum Franciscus Julier pervenit. Romanae turbae tamen non moventur de Tisia. Tum Respublica Hungariae Consiliorum cum Tisiae impetu armis voluit potestatem habere litteris, quae ob pretium autem invalidum turbarum diebus paucis corruit. Adalbertu Kun suique socii in tramine apagunt de regno.
Consequens Iulius Peidl creavit administrationem socalistarum democratarum communisticarumque, turbae verum Romanae Budapestinum invaserunt, Jaurinum et Vesprimia. Stephanus Friedrich - Iosephi principis iussu - milites a publica tutela auxilium habentes dimisit administrationem Hungaricam, tunc ipse novam constituit, quam verum foederetae potestates non probarunt.
Romania anno 1919 secundo Idibus Augustis ultimamtum instituit Iosepho principe. Secundum ultimatum Hungariae faciendum est quod Romania deposcit, amisit omnem materiam militarem et instrumenta militaria, Romania protegenda est apud habendam terram Bánát, ad unionem politicam constituendam in qua similiter ac Austrohungaria rex Romanus esset regnans Hungariae quoque.
Harrius Hill Bandholtz, illo die adveniens commissarius Americanus Iosepho principi hoc fassus est: "Animadvertendum est factum, quia non Vlachus commissarius liberii arbitrii tradidit (id est ultimatum), quiete mittere potest ei qui hoc misit, ut infernos adeat".
Nicolaus Horthy quinto Kalendas Septembres ante vitam politicam viribus suis millitaribus ordinem in regno facere prodiit. "Hodie in conventu Horthy, princeps nautarum Austrohungariae declaravit paratum esse qui exercitum reordinaret posteaquam vim millitarem potitus erit."
Ille copias de militibus qui taedia communismi senserunt conquiserat, deinde suis cum gregibus millitum cum licentia habita in Transdanubium profectus est, praetorium autem in Siofok ordinavit. Georgius Russel Clerc magistratus Britannicus ad extremum convenit in eo, ut Budapestini post egressum Dacoromanorum Exercitus Militaris tradat inspectionem.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
