Occasus Imperii Romani Occidentalis

Occasus Imperii Romani Occidentalis, etiam Occasus Imperii Romani et Occasus Romanus appellatus, fuit ratio declinationis in Imperio Romano Occidentali praecipue saeculis quarto et quinto, qua imperium suum regimen non iam bene exercebat, et eius fines in complures reipublicae formas sequentis dividebantur. Imperium Romanum vires amittebat quae siverant ut suas provincias occidentales efficienter imperaret; rerum gestarum scriptores mentionem nonnullarum causarum faciunt, inter quas magnitudo et efficacitas exercitus, salus et magnitudo multitudinis Romanae, vires oeconomiae, facultas imperatorum, intestinae potestatis luctationes, mutationes religiosae, atque efficientia civilis reipublicae procurationis. Provocationes crescentes barbarorum invadentium culturaque Romana carentium contentiones amplificabant. Causae ruinae socialis politicaeque sunt maiores res historiographiae mundi antiqui, et quidem multum collocutionis hodiernae de defectione civitatum ad summum informant.^[1][2]

Animata Rei publicae Romanae et Imperii Romani ab anno 510 a.C.n. ad annum 530 p.C.n. tabula geographica.      Res publica Romana      Imperium Romanum      Imperium Byzantinum      Imperium Occidentale

Casus Imperii Romani. Pictura Thomae Cole (1836).

Inter tempora ad hanc rationem historicam attinentia sunt annum 117, cum imperium ad suos fines maximos perveniret, atque annum 284, cum Diocletianus regnum exciperet. Amissio autem terrarum magni momenti quae inverti non poterat anno 376 coepit, cum Gothi aliique bellum Romanis intulerunt. Anno 395, Theodosius I mortuus est postquam dua perniciosa bella civilia vicerat, exercitu in campo collabiensi imperioque, iam a Gothis vexato, inter aemulos binorum filiorum incapacium administros diviso. . . . Evenit cum Odoacer Romulum Augustum deposuit.

De causis

De causis externis: Invasiones barbaricae

Saeculo quarrto, Hunni in Europam venerunt et alii populi barbari invaserunt Imperium. Gothi vicerunt Romanos in Proelio Hadrianopolitano (378), ubi imperator Romanus Valens mortuus est.

De causis internis

Romani Imperio decadente. Pictura Thomae Couture.

a) Divisio Imperii, bella civilia et barbarii in exercitum: Propter suam magnitudinem Imperium Romanum non potuit in uno loco administrari. Sua divisio internalis acceleravit ruinam et favit invasoribus barbaricis. Propositum a Eduardo Gibbon, fuerunt filii Theodosii causa ruina ultima Imperii quia reliquerunt gubernum ad eunuchos, Ecclesiam ad episcopos et Imperium ad barbaros.
b) Discrimen oeconomicum et sociale: Discrimen tertio saeculo portavit ad occasum productionis agricolarum, ad occasum commercii et urbium, et ad inaequalitatem socialem. Hoc perdidit opulentiam et adhaesionem internam, maxime in parte occidentali, usque ad occasum finalem saeculo V. Fuit discrimen oeconomicus et socialis causa principalis discriminis politici Imperii Romani occidentalis.
c) Separatismus provincialis: Propositum a Sancto Mazzarino et Georgio Ruffolo^[3] sub superficie eadem natura culturae humanis cultis romanis, emerserunt nationes antiquas. Effecti huius impulsus aperuerunt saeculo V in occidente et saeculo VII in oriente. Hoc explicat cur populos miscuerint cum invasoribus Germanicis in occidente et cum invasoribus arabicis in oriente.
d) Christianismus: Propositum a aliquibus historicis, Christianismus fuit causa principalis occasus Imperii Romani.
e) Occasus moris maiorum et tyrannis: Etiam corruptiones et renuntiationes moris maiorum, qui causa maiestatis Romae fuit, et tyrannis imperatorum, causae graves fuerunt in occasu et lapsu Romae.

De consequentiis

Europa tempore Imperii Romani occasi, anno 476.

Regna romana-barbarica

Postquam depositionem ultimi imperatoris (Romulus Augustus), regna nova (Romana-Barbarica) stabiliverunt.

Regnum fuit sola institutio nova elaborata a populis invasoribus, quamquam exsistebant differentiae inter populos Germanicos. In regno barbarico, potestas erat in rege. Monarchia erat nationalis et non territorialis.

Multa regna erat parva et cecidit contra Byzantium in recuperatione imperii (Vandali et Ostrogothi) aut contra alios populos (Suebi et Burgundi). Alia, sicut Visigothi et Franci, supervixerunt.

Notae

1. Ward-Perkins 2005: 1.
2. Acemoglu et Robinson 2012: 166–175.
3. Santo Mazzarino, Fine del mondo antico, Rizzoli, 1988 e Giorgio Ruffolo, Quando l'Italia era una superpotenza, Einaudi, 2004

Bibliographia

• Acemoglu, D., et J. A. Robinson. 2012. Why Nations Fail. Novi Eboraci: Profile Books (Random House). ISBN 978-1-84668-429-6.
• (Anglice) Burns, Thomas S. 1995. Barbarians Within the Gates of Rome: A Study of Roman Military Policy and the Barbarians, ca. 375–425 A. D. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-31288-4.
• (Theodisce) Börm, Henning. 2013. Westrom: Von Honorius bis Justinian. Kohlhammer. ISBN 978-3-17-023276-1.
• Demandt, Alexander. 1984. Der Fall Roms: Die Auflösung des römischen Reiches im Urteil der Nachwelt. ISBN 3-406-09598-4.
• (Anglice) Gaddis, Michael. 2005. There Is No Crime for Those Who Have Christ: Religious violence in the Christian Roman Empire. Berkeleiae: University of California Press. ISBN 978-0-520-24104-6.
• (Anglice) Galinsky, Karl. 1992. Classical and Modern Interactions.
• (Anglice) Gibbon, Edward. History of the Decline and Fall of the Roman Empire. With notes by the Rev. H. H. Milman. 1782 (Written), 1845 (Revised) https://www.gutenberg.org/files/25717/25717-h/25717-h.htm.
• (Anglice) Goldsworthy, Adrian. 2010. The Fall of the West: The Slow Death of the Roman Superpower. ISBN 978-0-7538-2692-8. Phoenix (Orion Books).
• (Anglice) Heather, Peter. 2006. The fall of the Roman Empire. A new history. Pan Books. ISBN 978-0-330-49136-5.
• (Anglice) Halsall, Guy. Barbarian Migrations and the Roman West, 376–568. Cambridge Medieval Textbooks. Cantabrigiae.
• (Anglice) Jones, A. H. M. 1964. The Later Roman Empire, 284–602: A Social, Economic, and Administrative Survey. Vol. 1. Oxoniae: Basil Blackwell. ISBN 0-8018-3353-1.
• (Anglice) MacMullen, Ramsay. 1988. Corruption and the decline of Rome. Portu Novo: Yale University Press. ISBN 0-300-04799-1.
• MacMullen, Ramsay. Le Déclin de Rome et la corruption du pouvoir. Les Belles Lettres.
• (Anglice) Matthews, John. 1975. Western aristocracies and Imperial court AD 364–425. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 0-19-814817-8.
• (Italice) Momigliano, Arnaldo. 1973. "La caduta senza rumore di un impero nel 476 d.C." Rivista storica italiana 85: 5–21.
• (Italice) Ruffolo, Giorgio. 2004. Quando l'Italia era una superpotenza. Torino: Einaudi. ISBN 88-06-16804-5.
• (Anglice) Ward-Perkins Bryan. 2005. The fall of Rome and the end of civilization. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280728-1.