Lavinium

Lavinium sive Lavinum^[1] (Italice Pratica di Mare) est oppidum in Latio prope Pometiam situm, ab Aenea conditum et a nomine uxoris eius ita appellatum.^[2] Velut metropolis religiosa Romanorum habebatur et quotannis praeter Aeneae herois cultum summi magistratus (praetores, consules, dictatores) Lavinium veniebant ut Vestae Penatibusque populi Romani ibi sacrificarent.

Secunda vicesimi saeculi parte Lavinii antiqui notitia per archaeologorum inventa omnino renovata est. Situs iam palaeolithico aevo incolebatur, ad culmen vero prosperitatis sexto saeculo a.C.n. pervenit. Tum tredecim arae erectae sunt et multa templa ibi fuisse videntur. Exempli gratia Minervae statua fictilis in templo inventa est. Item inscriptio dedicationis ad Dioscuros anno 1959 reperta ad primam quinti saeculi partem refertur (Romae templum Dioscurum anno 484 a.C.n. dicatum est post votum a dictatore Aulo Postumio pugna Regillensi anno 496 nuncupatum). Inscriptio archaeva Lavinia, a dextra ad sinistram legenda ita nuncupabatː CASTOREI PODLOVQVEIQVE QVROIS^[4]. E quibus omnibus apparet circa 500 a.C.n. Lavinienses iam satis hellenizatos fuisse.

Tertii saeculi a.C.n. alia inscriptio archaea ibidem reperta ita nuncupaturː CERERE AVLIQVOQVIBUS VESPERNAM PORO^[5]. Praeterea scimus Liberalia Lavinii maximas ferias fuisse quae totum mensem durabant^[6] et templum Romanum triadis Cereris, Liberi, Liberae anno 493 a.C.n. dicatum e voto dictatoris Auli Postumii aedificatum esse. Quam ob rem et quia pugna Regillensi anno 496 a.C.n. commissa Romani cum Latinis confligebant doctus vir Francogallicus Raymundus Bloch coniecturam proposuit^[7] Postumium dictatorem triadi ritu evocationis persuasisse ut Lavinium desereret atque Romae consideret. Certe non dubium est quin Lavinia sacra magnum momentum habeant ad fontes religionis Romanae cognoscendos.

• Sanctus Augustinus, De civitate Dei VII.3.
• Dionysius Halicarnasseus, Antiquitates Romanae I.52-69.
• Origo gentis Romanae 1-17
• Varro, de Lingua Latina V.144ː "oppidum quod primum conditum in Latio stirpis Romanae"

• Eduardus Jon. Guil. a Brunér, De penatibus Laviniensibus ac Jove indigete, Helsingforsiae : ex officina typographica Frenckelliana, 1848
• Ferdinando Castagnoli (cur.), Lavinium. I, Topografia generale, fonti e storia delle ricerche, Romae, 1972
  • Lavinium. II, Le Tredici are, Romae, 1975
  • "Les sanctuaires du Latium archaïque", Comptes rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 1977ː 460-476
• Annie Dubourdieu, "Denys d'Halicarnasse et Lavinium", Pallas. Revue d'études antiques, 1993ː 71-82
• Alexandre Grandazzi, "Lavinium, Alba Longa, Roma : à quoi sert un paysage religieux ?", Revue de l'histoire des religions, 2010ː 573-590
• Geneviève Moyaers, "Énée et Lavinium. A la lumière des découvertes archéologiques récentes", Revue belge de Philologie et d'Histoire, 1977ː 21-50
  • Énée et Lavinium. A propos des découvertes archéologiques récentes, Bruxellis, Latomus, 1981 Recensio critica
• Jacques Poucet, "Énée et Lavinium. À propos d'un livre récent", Revue belge de Philologie et d'Histoire, 1983ː 144-159
  • "Troie, Lavinium, Rome et les Pénates", L'Antiquité Classique, 1992ː 260-267
• Mario Torelli, Lavinio e Roma. Riti iniziatici e matrimonio tra archeologia e storia, Romae, 1984 Recensio critica
• Robert Turcan, "Enée, Lavinium et les treize autels. En marge d’un livre récent", Revue de l'histoire des religions, 1983ː 41-66

• Laurentum