derbend

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /dɛɾˈbɛnd/
• Kîtekirin: der·bend

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	derbend	derbend
Îzafe	derbenda	derbendên
Çemandî	derbendê	derbendan
Nîşandera çemandî	wê derbendê	wan derbendan
Bangkirin	derbendê	derbendino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	derbendek	derbendin
Îzafe	derbendeke	derbendine
Çemandî	derbendekê	derbendinan

derbend mê

1. (erdnîgarî) newal, nihal, kend, dol, gelî, teht, lat, talde, kanyon, zinar, rizde, gêdûk, gewer, neqeb, zûr, zûrik, zeqir, ziqre, zixur, xirînc
   • Xasê teşrîfa te bin derya û derbendê Ecem. / Da xelatên her seher sed zerkeş û mexmuri bî. — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)
2. derbasgeh û bora çiyê^[1]
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. keştîgeh, bender, lîman
   • Şikanî Evdulrehman paşay babanî; ji derbendi Bazyan be karî Xalid paşay birayewe bû — (Havindê Sorî, “Hawarî bêganeyek,” Hej. 17.)
4. asteng, rêgirî, rênedan:
   • Em kurd ketine nav lafawê (lehî, lêmişt) û derketin ji nav ritamên wê ji me re pirseke heyînê ye. Bi her awayekî be, divê em xwe rizarbikin. Çiqas em liser wê rêyê ne, me çiqas derbend liber lehîlafawên wan girtine, ew pirseke din e. Lê bersiva serekîn ew e, ku em hîn binavnebûne, em liser her tengekê têdikoşin. — (Rukiye Ozmen: Hevpeyvîn ligel nûser Dr. Husên Hebeş, 2010,(www.mediakurd.com))

Etîmolojî

der (derî, dergeh) + bend, hevreha farisî دربند‎ (derbend) ku wek derbent ketiye tirkî jî, ji zimanên îranî.

Jê

• Derbendîxan
• (Lêker) derbend kirin
• (Navdêr) derbendkirin
• (Navdêr) derbendî

Werger

• Almanî: Schlucht → de m, Felsschlucht → de
• Erebî: السد‎ → ar
• Farisî: دربند‎ → fa, فاصله بین دوکوه همجوار‎ → fa, ایستگاه کشتی‎ → fa
• Îngilîzî: passage → en, mountain pass → en, strait → en
• Tirkî: argıt → tr, belen → tr, dağ geçidi → tr, darboğaz → tr, derbent → tr, geçit → tr, kanyon → tr, boğaz → tr

Rengdêr

Çavkaniya vê peyvê tune ye û ji ber wê peyitandina agahiyan ne mimkin e. Ji bo başkirina vê peyvê ji kerema xwe re çavkaniyan pê ve bike. Herwiha binêre gotûbêja li Wîkîferheng:Daxwazên peyitandinê. (+) Li çavkaniyê bigere: "derbend" – nûçe · kitêb · zanyar · wêne

derbend

1. memnû, heram, neqanûnî, qaçax, ne meşrû,
   tişta/ê ku nabe bêt kirin (bi taybetî li gor qanûnê)
   • Leşker girt ser gund û ketina malan derbend kir. — (Abdullah Kiran, Ne ‘qedexe' ye, ya rast ‘derbend’ e)

Etîmolojî

Li jortir binêrin.

Werger

Çavkanî

1. Reşo Zîlan û Behroz Şucaî, Peyvên kurdî-îranî di zimanên cîran de -II- Di Tirkî da, hej. 27, 2000