Қазақстан басшыларының тізімі

Тізімде Қазақстанның ұлттық-әкімшілік Алаш Орда , Кеңестік Қазақстан () және тәуелсіз мемлекеттің () басшыларын қоса алғанда, ұлттық мемлекеттілігін даму процесінде өкілеттіктерін жүзеге асырған мемлекеттік билік басшылары келтірілген.

Қазіргі уақытта Мемлекет басшысы Қазақстан Республикасының Президенті болып табылады.

Алаш автономиясы (1917—1920)

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
1		Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейханов	13 желтоқсан 1917	5 наурыз 1920	Алаш	Алашорда автономиялы үкіметінің төрағасы	[1][2][3]

Кеңестік Қазақстан

Төменде Кеңестік Қазақстанды де-юре және де-факто басқарған басшыларының – мемлекет және партия жетекшілерінің тізімі берілген.

Іс жүзіндегі басшылар

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
1		Станислав Станиславович Пестковский (1882—1937)	30 сәуір 1920	қыркүйек 1920	Ресей коммунистік партиясы (большевиктер)	РК(б)П ОК Қырғыз (Қазақ) облыстық бюросының хатшысы
2		Иван Алексеевич Акулов	қыркүйек 1920	қаңтар 1921
3		Мұхамед-Хафиз Мырзағалиев	27 қаңтар 1921	маусым 1921
			маусым 1921	шілде 1921		РК(б)П Қазақ облыстық комитеттінің жауапты хатшысы
4		Мария Михайловна Костеловская	шілде 1921	тамыз 1921
5		Георгий Алексеевич Коростелев	қыркүйек 1921	4 қазан 1924
6		Виктор Иванович Нанейшвили	қазан 1924	19 ақпан 1925
			19 ақпан 1925	маусым 1925		БК(б)П Қазақстан ӨК бірінші хатшысы
7		Филипп Исаевич Голощёкин	маусым 1925	қаңтар 1933	Бүкілодақтық Коммунистік партия (большевиктер)
8		Левон Исаевич Мирзоян	қаңтар 1933	сәуір 1937
			9 маусым 1937	15 мамыр 1938		Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы
9		Николай Александрович Скворцов	15 мамыр 1938	шілде 1945
10		Геннадий Андреевич Борков	13 шілде 1945	22 маусым 1946
11		Жұмабай Шаяхметов	22 маусым 1946	6 ақпан 1954
12		Пантелеймон Кондратьевич Пономаренко	6 ақпан 1954	тамыз 1955	Кеңес Одағы Коммунистік Партиясы Қазақстан Коммунистік партиясы
13		Леонид Ильич Брежнев	6 тамыз 1955	6 наурыз 1956
14		Иван Дмитриевич Яковлев	6 наурыз 1956	26 желтоқсан 1957
15		Николай Ильич Беляев	26 желтоқсан 1957	19 қаңтар 1960
16		Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев	19 қаңтар 1960	26 желтоқсан 1962
17		Ысмайыл Әбдірасулұлы Юсупов	26 желтоқсан 1962	7 желтоқсан 1964
18		Дінмұхамед Ахметұлы Қонаев	7 желтоқсан 1964	16 желтоқсан 1986
19		Геннадий Васильевич Колбин	16 желтоқсан 1986	22 маусым 1989
20		Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев	22 маусым 1989	28 тамыз 1991

Формалды басшылар

Қырғыз өлкесі (1919—1920)

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
1		Станислав Станиславович Пестковский (1882—1937)	10 шілде 1919	26 тамыз 1920[4]	Ресей коммунистік партиясы (большевиктер)	Қырғыз өлкесінің революциялық комитетінің төрағасы	[5]
Міндетін атқарушы		Сақыпкерей Жармаұлы Арғыншиев (1887—1938)	тамыз 1920	26 тамыз 1920			[6]

Қырғыз АСКР (1920—1925)

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
(1)[7]		Станислав Станиславович Пестковский (1882—1937) пол. Stanisław Pestkowski	26 тамыз 1920	15 қыркүйек 1920	Ресей коммунистік партиясы (большевиктер)	Қырғыз өлкесінің революциялық комитетінің төрағасы	[5]
Міндетін атқарушы		Сақыпкерей Жармаұлы Арғыншиев	26 тамыз 1920'	қыркүйек 1920			[6]
2		Виктор Алексеевич Радус-Зенькович (1878—1967)	15 қыркүйек 1920	13 қазан 1920			[8][9]
3		Сейітқали Меңдешұлы Меңдешев	13 қазан 1920	19 сәуір 1925		Қырғыз Орталық Атқару Комитетінің Төрағасы	[10][11]
4		Жалау Мыңбаев (1892—1929)	19 сәуір 1925	15 маусым 1925			[12]

Қазақ АКСР (1925—1936)

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
(4)		Жалау Мыңбаев (1892—1929)	15 маусым 1925	3 сәуір 1927	Ресей коммунистік партиясы (большевиктер)	Қазақ Орталық Атқару Комитетінің Төрағасы
					Бүкілодақтық Коммунистік партия (большевиктер)
5		Елтай Ерназаров (1887—1945)	3 сәуір 1927	9 қаңтар 1935			[13]
6		Ұзақбай Желдірбайұлы Құлымбетов (1891—1938)	9 қаңтар 1935	5 желтоқсан 1936			[14][15]

Қазақ КСР (1936—1991)

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
(6)		Ұзақбай Желдірбайұлы Құлымбетов	5 желтоқсан 1936	22 маусым 1937	Бүкілодақтық Коммунистік партия (большевиктер)	Қазақтың Советтік Социалистік Республикасының Орталық Атқару Комитетінің Төрағасы
					Қазақстан Коммунистік партиясы (большевиктер)
Міндетін атқарушы		Андрей Михайлович Заворитько (1893—1955)	22 маусым 1937	28 қазан 1937			[16]
		Әліби Тоқжанұлы Жангелдин					[17]
7		Нұрбапа Өмірзақов	28 қазан 1937	15 шілде 1938			[18]
8		Сәлкен Дәуленұлы Дәуленов (1907—1984)	15 шілде 1938	16 шілде 1938		Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Жоғарғы Советінің Төрағасы	[19]
9		Әбдісәмет Қазақбаев (1898—1959)	16 шілде 1938	20 наурыз 1947		Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы Жоғарғы Кеңесі Президиумының Төрағасы	[20]
10		Даниял Керімбаев (1909—1982)	20 наурыз 1947	23 наурыз 1954			[21][22]
					Қазақстан Коммунистік партиясы
11		Нұртас Дәндібайұлы Оңдасынов (1904—1989)	23 наурыз 1954	31 наурыз 1955			[23][24]
12		Жұмабек Ахметұлы Тәшенов (1915—1986)	31 наурыз 1955	20 қаңтар 1960			[25][26]
13		Фазыл Кәрімұлы Кәрібжанов (1912—1960)	20 қаңтар 1960	25 тамыз 1960			[27][28]
Міндетін атқарушы		Капитолина Николаевна Крюкова (1914—2002)	25 тамыз 1960	3 қаңтар 1961
14		Исағали Шәріпұлы Шәріпов (1906—1976)	3 қаңтар 1961	5 сәуір 1965			[29]
15		Сабыр Біләлұлы Ниязбеков (1912—1989)	5 сәуір 1965	19 желтоқсан 1978			[30][31]
16		Исатай Әбдікәрімұлы Әбдікәрімов (1923—2001)	19 желтоқсан 1978	14 желтоқсан 1979			[32][33]
17		Саттар Нұрмашұлы Имашев (1925—1984)	14 желтоқсан 1979	22 ақпан 1984			[34]
Міндетін атқарушы		Андрей Павлович Плотников (1912—1991)	22 ақпан 1984	22 наурыз 1984
18		Бәйкен Әшімұлы Әшімов (1917—2010)	22 наурыз 1984	27 қыркүйек 1985			[35][36]
19		Саламат Мұқашұлы Мұқашев (1927—2004)	27 қыркүйек 1985	9 ақпан 1988			[37]
20		Зақаш Қамалиденұлы Қамалидиенов (1936—2017)	9 ақпан 1988	6 желтоқсан 1988			[38][39]
Міндетін атқарушы		Вера Васильевна Сидорова (1934—)	6 желтоқсан 1988	10 наурыз 1989			[40][41]
21		Мақтай Рамазанұлы Сағдиев (1928—2012)	10 наурыз 1989	22 ақпан 1990			[42]
22 (I—II)		Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев (1940—)	22 ақпан 1990	24 сәуір 1990		Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Жоғарғы Советінің Төрағасы	[43]
			24 сәуір 1990	16 желтоқсан 1991		Қазақ Советтік Социалистік Республикасының Президенті
					тәуелсіз[44]

Қазақстан Республикасының Президенттері

	Портрет	Аты (өмір жылдары)	Өкілеттік мерзімі		Партиясы	Сайлау	Лауазымы	Ес.
			Басталуы	Аяқталуы
22 (III—VII)		Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев (1940—)	16 желтоқсан 1991	20 наурыз 2019	тәуелсіз	1991	Қазақстан Республикасының Президенті
						реф. 1995
						2005
					«Нұр Отан» Халықтық-демократиялық партиясы
						2011
					Нұр Отан
						2015
2 (I—II)		Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев (1953—)	20 наурыз 2019	Қазіргі				[45][46]
						2019
					Аманат	2022		[47]
					тәуелсіз			[48]

Тағы қараңыз

• Қазақ хандары
• Қазақстан Республикасының Президенті
• Қазақстан үкімет басшыларының тізімі

Дереккөздер

1. Аккулы, Султан-Хан Жизнь и смерть лидера Алаш-орды. Северо-Казахстанская областная библиотека им. С. Муканова. Басты дереккөзінен мұрағатталған 16 қараша 2008.(қолжетпейтін сілтеме)
2. Койгельдиев, Мамбет Алихан всего алаша. Байтерек. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 желтоқсан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
3. Аккулы, Султан-Хан Алихану Букейхану, лидеру движения «Алаш», исполнилось 145 лет. Радио Азаттык. Басты дереккөзінен мұрағатталған 5 желтоқсан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
4. Қырғыз АКСР құрылуы.
5. Kochański, Aleksander Stanisław Pestkowski. Wydawcą Polskiego Słownika Biograficznego jest Instytut Historii PAN. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме) (поляк)
6. Аргыншиев Сакыпкерей (1887—1938). Восточно-Казахстанская областная универсальная библиотека имени Абая. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
7. Пестяковскийдің өкілеттіктерін жалғастыру.
8. Радус-Зенькович Виктор Алексеевич. Большая Медицинская Энциклопедия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
9. Радус-Зенькович Виктор Алексеевич. Большая Саратовская Энциклопедия. Басты дереккөзінен мұрағатталған 9 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
10. Мендешев Саиткали. Казинформ. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
11. Даулетбаева, Алтынзер Долгая борьба Сейткали Мендешева. Qazaqstan Tarihy. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
12. Жолмухамбетова, Венера Жалау Мыңбайұлының өмірі мен қызметі. Бiлiм айнасы газетi. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме) (қаз.)
13. Жүсіп, Сағат Елтай Ерназаров кім?. Qazaqstan Tarihy. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме) (қаз.)
14. Кулумбетов Узакбай Джельдирбаевич. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
15. Утемис, Индира Вклад Узакбая Кулымбетова в становление государственности Казахстана. Актюбинский Вестник. Басты дереккөзінен мұрағатталған 3 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
16. Заваритько (Заворитько), Андрей Михайлович. CentrAsia. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 тамыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
17. Джангильдин Алиби Тогжанович. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
18. Умурзаков Нурбапа. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
19. Дауленов Салькен. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
20. Казакпаев Абдисамет. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 22 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
21. Керимбаев Даниял. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 20 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
22. Грибанова, Елена Во главе «коллегиального президента». Nomad. Басты дереккөзінен мұрағатталған 8 сәуір 2016.(қолжетпейтін сілтеме)
23. Ундасынов Нуртас Дандибаевич. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 28 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
24. Аден, Аян Нуртас Ондасынов. Начальник Кунаева. Qazaqstan tarihy. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
25. Аяган, Б. Г. Государственный деятель Жумабек Ташенов. Qazaqstan tarihy. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
26. Коркитова, Жанна В Астане видные деятели культуры Казахстан вспоминают Жумабека Ташенева. Казинформ. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
27. Карибжанов Фазыл. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
28. Салыков, Какимбек Славный сын земли казахской. Nomad. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
29. Шарипов Исагали. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 19 қыркүйек 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
30. Ниязбеков Сабир Билялович. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
31. Шулембаева, Раушан Патриарх казахстанского парламентаризма. Nomad. Басты дереккөзінен мұрағатталған 8 сәуір 2016.(қолжетпейтін сілтеме)
32. Абдукаримов Исатай Абдукаримович. Герой Социалистического труда. Герои страны. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 қараша 2019.(қолжетпейтін сілтеме)
33. Абдукаримов Исатай Абдукаримович. Бессмертный полк. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
34. Имашев Саттар Нурмашевич. Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—1991. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме)
35. Ашимов Байкен Ашимович. Герой Социалистического труда. Герои страны. Басты дереккөзінен мұрағатталған 11 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
36. К 100-летию Байкена Ашимова: Доброй памятью сердце согрето…. Акмолинская правда. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
37. Саламат Мұқашев. Qamba. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме) (қаз.)
38. Камалиденов Закаш Камалиденович. Shieldandsword. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
39. Умер бывший председатель КГБ Казахской ССР Закаш Камалиденов. Tengri News. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
40. Сидорова Вера Васильевна. Герой Социалистического труда. Герои страны. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 қараша 2019.(қолжетпейтін сілтеме)
41. Сидорова Вера Васильевна. Историко-краеведческий музей им. Б. Майлина. Басты дереккөзінен мұрағатталған 4 сәуір 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
42. Махтай Рамазанович Сагдиев. Казахстанская правда. Басты дереккөзінен мұрағатталған 21 ақпан 2013.(қолжетпейтін сілтеме)
43. Nursultán Nazarbáyev. CIDOB. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме) (исп.)
44. «Назарбаев вышел из партии» // «Независимая газета», 29 августа 1991 г., № 101.(қолжетпейтін сілтеме)
45. Биография Касым-Жомарта Токаева. РИА Новости. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме)
46. Kasym-Zhomart Tokáyev. CIDOB. Басты дереккөзінен мұрағатталған 10 наурыз 2021.(қолжетпейтін сілтеме) (исп.)
47. Объявлены итоги выборов президента в Казахстане (22 қараша 2022). Тексерілді 22 қарашаның 2022.
48. Токаев вышел из правящей партии Казахстана (26 сәуір 2022).