Қазақ хандары

Қазақ хандығының ханы — Қазақ Хандығының басшысы, қазақ әскерінің бас қолбасшысы.

Қазақ хандығының ханы
Жүгіну формасы	Ұлы мәртебелім
Алғашқы ханы	Керей хан (1465-1474)
Соңғы ханы	Кенесары хан (1841-1847)
Лауазым пайда болды	1465 жыл
Лауазым ыдыратылды	1847 жыл
Резиденциялар	Қожа Ахмет Ясауи кесенесі (1599-1729) Абылай хан резиденциясы

Қазақ хандарының барлығы Шыңғыс ханның ұрпақтары, яғни Шыңғыс хан әулетіне жатады. Қазақ Хандығы өз заманындағы ең қуатты елдерінің бірі болатын. Қасым хан тұсында қазақ әскерінде жауынгерлер саны 300 мыңға жетті, ал Есім хан тұсында олардың саны 400 мыңнан асты. Осы хандар тек саясатпен ғана емес, соғыс ісімен, заңнамамен де айналысқан.

Қасым хан дәуірінде "Қасқа жол", Есім хан тұсында "Ескі жол" және Тәуке хан заманында "Жеті жарғы" атты заңдар жинақтары жарық көрді.

Қазақ хандарының резиденциялары әртүрлі замандарда әртүрлі жерлерде болды. Қасым хан тұсында резиденция жуырда жаулап алынған Сарайшық қаласында болды. 1599 жылы Есім хан резиденцияны Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің Үлкен Ақсарай және Кіші Ақсарай атты бөлмелеріне көшірді.

Сол кесенеде бірнеше қазақ хандары жерленді. Ал Есім ханның өзінде Түркістан қаласында жеке кесенесі бар. Қасым ханда Сарайшықтағы кесенесі бар.

Қазақ хандығы хандарының тізімі

№	Есімі	Бетсуреті	Таққа отырған жылы	Тақтан кеткен жылы	Билік еткен уақыты
Құрылу дәуірі (1465 жыл — 1533 жыл)
1	Керей хан		1465 жыл	1473 жыл	8
2	I Жәнібек хан		1473 жыл	1480 жыл	7
3	Бұрындық хан	–	1480 жыл	1511 жыл	31
4	Қасым хан		1511 жыл	1521 жыл	10
5	Мамаш хан	—	1521 жыл	1523 жыл	2
6	Тахир хан	—	1523 жыл	1533 жыл	10
Ханаралық дәуірі (1533 жыл — 1538 жыл)
—	Бауыш хан Шығыс және Оңтүстік өңір сұлтаны	—	1529 жыл	1533 жыл	4
—	Ахмет хан Сырдария сұлтаны	—	1533 жыл	1535 жыл	2
—	Тоғым хан Түркістан сұлтаны	—	1533 жыл	27 шілде 1537 жыл	4
—	Бұйдаш хан Жетісу сұлтаны	–	1533 жыл	1538 жыл	5
—	Қожа Махмұт хан	–	1534 жыл	1535 жыл	1
—	Азиз сұлтан	–	1535 жыл	1536 жыл	1
Өркендеу дәуірі (1538 жыл — 1643 жыл)
7	Хақназар хан	–	1538 жыл	1580 жыл	42
8	Шығай хан	–	1580 жыл	1582 жыл	2
9	Тәуекел хан	–	1582 жыл	1598 жыл	16
10	Есім хан	–	1598 жыл	1628 жыл	30
11	ІІ Жәнібек хан	—	1628 жыл	1643 жыл	15
Жоңғар шапқыншылығының дәуірі (1643 жыл — 1718 жыл)
12	Жәңгір хан	–	1643 жыл	1652 жыл	9
13	Батыр хан	–	1652 жыл	1680 жыл	28
14	Тәуке хан	–	1680 жыл	1715 жыл	35
15	Қайып хан	—	1715 жыл	1718 жыл	3
Ыдырау дәуірі (1718 жыл — 1847 жыл)
16	Болат хан	—	1718 жыл	1729 жыл	11
17	Әбілмәмбет хан	—	1740 жыл	1771 жыл	31
18	Абылай хан		1771 жыл	1781 жыл	10
19	Кенесары хан		1841 жыл	1847 жыл	6