Remove ads
Германия (нем. Deutschland ХФӘ: [ˈdɔʏtʃlant]), ресми атауы – Германия Федеративтік Республикасы (нем. Bundesrepublik Deutschland), ГФР (нем. BRD) — Орталық Eуропада 16 жеке не жартылай тәуелсіз федералдық жерлерден тұратын ел.[6]
| Германия Федеративтік Республикасы нем. Bundesrepublik Deutschland | |||||
| |||||
| Ұран: «Einigkeit und Recht und Freiheit» «Бірлік пен әділдік және бостандық» | |||||
| Әнұран: «Немістердің өлеңі[1]» (тыңдау ) | |||||
| |||||
| Тарихы | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Құрылды | 3 қазан 1990 жыл | ||||
| Мемлекеттік құрылымы | |||||
| Ресми тілі | Неміс тілі | ||||
| Елорда | Берлин | ||||
| Ірі қалалары | Берлин, Гамбург, Мюнхен, Кёльн, Майндағы Франкфурт, Дюссельдорф, Штутгарт, Дортмунд, Эссен, Лейпциг[2] | ||||
| Үкімет түрі | Федеративті парламенттік республика | ||||
| Федералды президент Федералды канцлер |
Франк-Вальтер Штайнмайер Олаф Шольц | ||||
| Географиясы | |||||
| Жер аумағы • Барлығы • % су беті |
Әлем бойынша 62-ші орын 357 386 км² 2,42 % | ||||
| Жұрты • Сарап (2021) • Тығыздығы |
▲ 83 129 285[3] адам (17-ші) 232 адам/км² (58-ші) | ||||
| Экономикасы | |||||
| ЖІӨ (АҚТ) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда |
▲ 4,444 трлн.[4] $ (5-ші) ▲ 53,566[4] $ (18-ші) | ||||
| ЖІӨ (номинал) • Қорытынды (2019) • Жан басына шаққанда |
▼ 3,863 трлн.[4] $ (4-ші) ▼ 46,564[4] $ (17-ші) | ||||
| АДИ (2017) | ▲ 0,936[5] (өте жоғары) (5-ші) | ||||
| Этнохороним | Немістер | ||||
| Валютасы | Еуро | ||||
| Қосымша мәліметтер | |||||
| Интернет үйшігі | .de | ||||
| ISO коды | DE | ||||
| ХОК коды | GER | ||||
| Телефон коды | +49 | ||||
| Уақыт белдеулері | +1 (+2 жазда) | ||||
Германия Федеративтік Республикасы - орталық Еуропада орналасқан мемлекет. Кейбір түркі тілдерінде Алмания болып та аталады. Жер аум. 356,96 мың квадраттық км. 2023 жылғы қаңтардағы халық саны: 84,4 млн адам. Астанасы 1991 жылдан Берлин қаласы (3,46 млн.). Халқының 94%-і немістер (1998). Ресми тілі - неміс тілі. Халқының көпшілігі христиан дінінің протестант және католик тармағын ұстанады.
Халық саны бойынша дүние жүзінде 19-шы орында (ЕО-да 1-орын, Ресей мен Түркияны есепке алғанда Еуропада 3-ші орын) және территориясы бойынша дүние жүзінде 62-ші орында (Еуропада 8-ші).
Германия 16 аймақтан (жерден) құралған федеративті республика. Әр аймақтың өз конституциясы, парламенты және үкіметі бар. Федеральдік президент арнайы шақырылған, бундестаг және ландтагтар (әр аймақтың парламенттері) мүшелерінің бірде санынан құралған федеральдік жиналыста 5 жыл мерзімге сайланып отырады.
Президент мемлекет басшысы ретінде халықар. жиындарға қатысады, шет елдермен келісімшарттарға қол қояды, елшілерді, федеральдік соттарды тағайындайды, т.б. Елдегі атқарушы билікті федеральдік канцлер жүргізеді. Жоғарғы заң шығарушы органы бундестаг.
Remove ads
Ежелгі германлар туралы алғашқы ескертулер ежелгі гректер мен римдіктердің еңбектерінде пайда болды. Германлар туралы алғашқы ескертулердің бірі 98 жылдан басталады. Оны римдік жылнамашы Тацит (лат. Tacitus) жасаған. Эльбаның шығысындағы қазіргі Германияның бүкіл территориясын Х ғасырға дейін славян тайпалары мекендеген. XII-XIV ғасырларға қарай бұл жерлер бірте-бірте «Қасиетті Рим Империясы» деп аталатын неміс мемлекетінің бір бөлігі болды. Бұл аумақтар бірнеше ғасырлар бойы неміс мемлекеттерінің құрамында болғандықтан, жергілікті славяндарды немістер бірте-бірте толығымен дерлік ассимиляцияға алды. Бұл процесс орта ғасырдың соңы мен жаңа заманның басына дейін, ал кейбір жерлерде соңғысымен бірге созылды.
Рим империясы ыдырағаннан кейін Батыс Еуропада Франк мемлекеті құрылды, ол үш ғасырдан кейін Ұлы Карлдың тұсында империяға айналды (800). Карл империясы бірқатар қазіргі мемлекеттердің, атап айтқанда Германияның аумақтарын қамтыды. Алайда Ұлы Карл империясы ұзақ өмір сүрмеді - бұл императордың немерелері оны өзара бөлісті, нәтижесінде үш патшалық құрылды - Батыс Франк (кейінгі Франция), Шығыс Франк (кейінгі Германия) және Орта Патшалық (жақында Италияға, Провансқа және Лотарингияға ыдырап кетті).
Дәстүр бойынша неміс мемлекетінің құрылған күні 962 жылдың 2 ақпаны болып есептеледі: бұл күні Шығыс Франк королі Отто I Римде тәж киіп, Қасиетті Рим императоры болды; Бұл империя алғашында феодалдық мемлекет болса, кейін ол тәуелсіз мемлекеттердің конфедерациясына айналды, олардың әрқайсысының өз әскері бар және өз теңгелері болды. XIV-XV ғасырларға қарай. бұрынғы тайпалық Франкония және Швабия герцогтігі көптеген уездерге, прелазияларға және т.б., Бавария мен Саксонияда ыдырап кетті, керісінше герцогтардың күшті билігі қайтадан қалпына келтірілді. Қасиетті Рим империясының басында сайлаушылар кеңесі сайлайтын император тұрды, жерлерді білдіретін орган – Рейхстаг (нем. Reichstag) болды. Көптеген елдер таптық монархиялар болды.
Бұл жағдай 1806 жылға дейін, Наполеон I қысымымен Қасиетті Рим империясының өмір сүруі тоқтатылып, оның императоры Аустрия императоры атағын ғана ала бастағанға дейін сақталды. Неміс мемлекеттерінің саны едәуір қысқарып, Рейн Одағы құрылды, ол да тәуелсіз мемлекеттерден тұратын конфедерация болды. Рейнландтың басында федералды президент болды, ол француздардың императоры болды, жеке мемлекеттерді білдіретін орган - Бундестаг (нем. Bundestag).
Вена конгресі неміс мемлекеттерінің одан әрі бірігуіне ықпал етті, нәтижесінде 38 неміс мемлекетінен Германия конфедерациясы құрылды, ол да тәуелсіз мемлекеттер конфедерациясы болып қалды. Неміс одағын Габсбургтер әулетінен шыққан Аустрия империясының Кайзері болған федералды президент басқарды, жерлерді білдіретін орган Бундестаг болды. Монархиялық неміс мемлекеттерінің абсолюттік монархиядан конституциялық мемлекеттерге айналуы басталды – ландтагтардың өкілдерінің тұрақты емес жиналыстарынан тұрақты білікті парламенттерге айналуы.
Remove ads
1848 жылғы революциядан кейін ықпалы күшейіп келе жатқан Пруссия мен Аустрия империясы арасында қақтығыс басталды. Бұл 1866 жылғы соғысқа әкелді, онда Пруссия жеңіп, бірқатар неміс княздіктерін аннексиялады. Неміс конфедерациясы ыдырады.
1866 жылы 10 тамызда Солтүстік Германия Конфедерациясы құрылды – конституциялық монархия, біртұтас армия және біртұтас ақша жүйесі түріндегі басқару нысаны бар федеративтік мемлекет құрылды. 1867 жылы Солтүстік Германия Конфедирациясы конституциясы қабылданып, онда мемлекет басшыларынан құралған Федералдық кеңес және мажоритарлық жүйе бойынша 2 турда 3 жыл мерзімге халық сайлаған Рейхстаг құрылды. , заң шығарушы органдар ретінде және Пруссия королі мемлекет басшысы ретінде пайда болған Мемлекеттік Президент (нем. Reichspräsident) лауазымы. 2 турдағы мажоритарлық сайлау жүйесі көппартиялық жүйенің пайда болуына ықпал етті, ең ықпалды партия бірінші болып Пруссияның солтүстік-батыс провинцияларындағы Ұлттық-либералдық партия, солтүстік-шығыс провинциялардағы Германияның консервативтік партиясы және Германияның орталық партиясы болды. одақтың оңтүстік штаттары. 1870 жылы 10 желтоқсанда Рейхстаг Солтүстік Германия Конфедерациясын Германия империясы (нем. Deutsches Reich) және Солтүстік Германия Конфедерациясының президентін Германия императоры (нем. Deutscher Kaiser) деп атады.
Remove ads
Немістердің ұлттық өзіндік санасының өсуі неміс мәдениетінің, ғылымының және философиясының гүлденуіне әкелді. 19 ғасырда Германияда композитор Рихард Вагнер, философ Фридрих Ницше, жазушы Генрих Гейне, физиктер Генрих Герц пен Макс Планк және тағы басқалар сияқты атақты тұлғалар өмір сүрді. Немістер Карл Бенц пен Готтлиб Даймлер автомобильді ойлап тапты. Зигмунд Фрейд психоанализдің негізін қалады.
1914 жылы Германия Бірінші дүниежүзілік соғысқа кірді. 1918 жылы 4-9 қарашада Германияда антимонархиялық көтеріліс болды, көтерілісшілер кәсіпорын деңгейінде жұмысшылар кеңестерін құра бастады. 9 қарашада Кайзер Нидерландыға қашып кетті, онда ол көп ұзамай тақтан бас тартты, Германия империясы Германия Социалистік Республикасы болып жарияланды, 10 қарашада Берлин жұмысшы және солдат кеңестерінің жалпы жиналысы, сайланбалы уақытша мемлекеттік органдар – Үлкен Берлин жұмысшылары мен солдаттарының Атқарушы кеңесі және Халық Өкілдері Кеңесі, ГСПД және одан жақында бөлінген солшыл Германияның Тәуелсіз социал-демократиялық партиясы, халық өкілдері кеңесінің төрағалары социал-демократтар Фридрих Эберт, Филипп Шейдеман және тәуелсіз социал-демократтар Уго Газе болды. 1918 жылы 16-21 желтоқсанда конституцияны қабылдау үшін жұмысшылар және солдат кеңестерінің соңғы императорлық съезінде Германияның екінші ұлттық жиналысын, Германия Социалистік Республикасының Орталық Кеңесін шақыру туралы шешім қабылданды. уақытша парламент болып сайланды және халық өкілдері кеңесінің құрамы бекітілді. 1919 жылы 19 қаңтарда Германияның екінші ұлттық жиналысына сайлау өтті, онда ГСДП бірінші орын алды, ал 1919 жылы 10 ақпанда Уақытша императорлық билік туралы заң қабылданды, оған сәйкес Мемлекеттер комитеті (Штатенаусшусс) , жер үкіметтері сайлайды, ал Ұлттық жиналыс халық сайлайтын заң шығарушы органдарға айналды, мемлекет басшысы - Ұлттық жиналыс сайлайтын императорлық президент, атқарушы орган - императорлық министрлік тағайындалады. Император премьер-министрі және император министрлерінен тұратын император президенті. 1919 жылы 28 маусымда Версальда бір жағынан Франция, Ұлыбритания және Америка Құрама Штаттары және екінші жағынан Германия арасында бейбітшілік келісіміне қол қойылды, оған сәйкес соңғысының жеңілгені нақты айтылды. Батыс Пруссия мен Познань Польшаға, Эльзас Францияға, Эупен Бельгияға кетті, Саар жері Ұлттар Лигасының қарауына берілді, неміс әскери құрамалары Рейн провинциясынан шығарылды, нәтижесінде толығымен жою әрекеті жасалды. оны Германиядан бөліңіз.
1919 жылы 30 маусымда Германияның екінші Құрылтай жиналысы орталықтандырылмаған демократиялық республиканы құру туралы Конституцияны қабылдады. Монархия жойылды, мемлекет басшысы қайта сайлану мүмкіндігімен 7 жыл мерзімге 2 турда халық сайлаған президент болды. Атқарушы билікті жүзеге асырған үкімет канцлер мен министрлер 4 жыл мерзімге пропорционалдық жүйе бойынша халық сайлаған парламенттің төменгі палатасы – Рейхстаг алдында саяси жауапты болды (жоғарғы палата рейхсрат деп аталды. пропорционалды сайлау жүйесі көппартиялық жүйенің сақталуына ықпал етті.
1920 жылдардың аяғы – 1930 жылдардың басында. Адольф Гитлердің жетекшілігімен Ұлттық социалистік неміс жұмысшы партиясы (ҰСНЖП) ықпалға ие болды; 1933 жылы 14 шілдеде Германияда бірпартиялық жүйе құрылды - ҰСНЖП-тан басқа барлық партиялар (сол кезде канцлер оған кіретін) тыйым салынды.
1945 жылы Екінші дүниежүзілік соғыста Германия жеңілгеннен кейін ел оккупацияланды: кеңес әскері шығыс жерлер мен провинцияларда, ағылшындар солтүстік-батыста, француздар оңтүстік-батыста, американдықтар оңтүстікте, ал Шығыс Пруссияның аз бөлігі және Польша - Силезияның барлығы дерлік, Батыс Померания және Шығыс Пруссияның көп бөлігі. ҰСНЖП-қа тыйым салынды, оның үкіметі жойылды, бірақ жаңа жалпыгермандық үкімет ұзақ уақыт бойы құрылмады. 1949 жылы 8 мамырда Ландтагтар құрған Парламенттік Кеңес (Parlamentarischer Rat) Батыс оккупация аймақтарындағы мемлекеттер деп танылған Германия Федеративтік Республикасының (ГФР) Негізгі Заңын қабылдап, 23 мамырда күшіне енді. Демократия қалпына келтірілді. Мемлекет басшысы штаттардың депутаттары мен делегаттарынан тұратын сайлаушылар алқасымен сайланған президент болып қала берді. Президент тағайындаған үкімет аралас жүйе бойынша халық сайлаған Бундестаг алдында жауапты болды (жоғарғы палата Бундесрат деп аталды). Жерлер де үлкен билікке ие болды. Аралас сайлау жүйесі екі партиялық жүйеге қарай жекелеген тенденциялардың пайда болуына әкелді.
Бұл конституцияны 5 шығыс штатының ландтагтары мен Германияның Социалистік Бірлік партиясы (ГСБП, бірігуі нәтижесінде пайда болған) өкілдері басым болған Берлиннің шығыс облыстары өкілдерінің округтік ассамблеялары мойындамады. Коммунистік және социал-демократиялық партиялар), олардың өкілдері Парламенттік Кеңеске шақырылмаған. Оның орнына 1949 жылы 7 қазанда өз конституциясы күшіне еніп, өз президенті сайланды, келесі жылы өзінің екі палаталы парламенті құрылды, өз үкіметі құрылды, ол басқа неміс мемлекетінің негізін қалады - Германия Демократиялық Республикасы (ГДР). Сол 1949 жылы ГСБП басшылығын маркстік-лениндік топ өз қолына алды, даусыз сайлаулар енгізілді (ГСБПжәне басқа партиялар – Христиандық-демократиялық одақ, Либералдық-демократиялық партия, Ұлттық-демократиялық партия және Демократиялық шаруалар партиясы). Партия бірыңғай және жалғыз сайлау тізімін ұсынды), 1952 жылы ел кеңестендірілді (жер бөлінісі жойылды, өнеркәсіп ұлттандырылды), 1956 жылы ГДР кеңесшіл әскери Варшава келісімі ұйымына қосылды.
Тек 1989 жылы ГСБП басшылығынан маркстік-лениндік топты алып тастау нәтижесінде даусыз сайлау балама сайлаумен ауыстырылды, ал 1990 жылы 3 қазанда Германия Федеративтік Республикасының Негізгі Заңы ұзартылды. шығыс жерлері мен ГДР өмір сүруін тоқтатты.
Remove ads
Германияның солтүстік бөлігі - мұз дәуірінде қалыптасқан аласа жазық (Солтүстік Германия жазығы, ең төменгі нүктесі - Вильстермарштағы Вильстермарше Нойендорф-Заксенбанд, теңіз деңгейінен 3,54 м төмен). Солтүстік Германия жазығының бетінде ежелгі мұз басудың іздері - төменгі мореналық жоталар мен төбелердің тізбектері сақталған. Ойпаттың батыс бөлігін батпақты ойпаттар - батпақтар алып жатыр, олардың пайда болуы платформаның төмендеуімен байланысты. Елдің орталық бөлігінде орманды тау бөктері оңтүстіктен ойпаттарға іргелес, ал Альпі оңтүстікте басталады. Германиядағы ең биік нүкте - Цугшпитце тауы, 2962 м.
Remove ads
Германия арқылы көптеген өзендер ағып өтеді, олардың ең ірілері:
- Рейн;
- Дунай;
- Эльба;
- Везер;
- Одер, өзендер каналдармен байланысты, ең атақты канал - Балтық пен Солтүстік теңіздерді байланыстыратын Киль каналы. Киль каналы Киль шығанағынан басталып, Эльба өзенінің сағасында аяқталады. Германиядағы ең үлкен көл - Констанс, оның ауданы 540 км² және тереңдігі 250 м.
Германия қоңыржай климаттық белдеуде орналасқан, солтүстігінде теңіз климаты, оңтүстігінде қоңыржай континенталды. Бұл ауа райының жиі құбылмалы болатындығымен байланысты. Жаздың ортасында жылы және шуақты болуы мүмкін, бірақ келесі күні суық түсіп, жаңбыр жаууы мүмкін. Шынында да экстремалды табиғи құбылыстар (қатты құрғақшылық, торнадо, дауыл, қатты аяз немесе ыстық) салыстырмалы түрде сирек кездеседі.
Шілденің орташа температурасы тауларда +14-тен алқаптарда +22°C-қа дейін. Қаңтардың орташа температурасы алқаптарда +4 бастап таулы жерлерде -5°C дейін. Жылдық орташа температура +5-+10°C құрайды. Германияда ең төменгі температура -46°C болды, мұндай көрсеткіш XX ғасырда елдің оңтүстігінде, оның таулы бөлігінде теңіз деңгейінен 1601 м биіктікте координаттары шамамен ауданда тіркелді. 47ºс. е. және 12ºш. б. Фунтензе көлінің жанында.
Remove ads
Германияда 14 ұлттық парк, 19 биосфералық қорық, 95 табиғат паркі және көптеген басқа қорғалатын табиғи аумақтар мен табиғат ескерткіштері бар.
Германияда денсаулық сақтау ісін 1949 жылы құрылған Денсаулық сақтау минитірлігі басқарды. Онда барлық еңбекшілер мен олардың отбасына тегін медициналық көмек көрсетіледі. 1970 жылы Германияда 190 мың төсектік 626 аурухана, 452 поликлиника, 828 амбулатория, 192 әйелдер консультациясы жұмыс істейді. Тұрақты және маусымдық яслилердегі орының саны 175 мың ға жетеді. 18 мың орында 178 санаторийлер мен курорттар және демалыс орындары жұмыс істейді. 1970 жылы 27,3 мың дәрігер, 7,3 мың тіс дәрігері, 2,9 мың фармацевттер мен 245 мың орта білімді медициналық қызметкер болды.
Осының барлығы халықтың медициналық жағдайын жақсартты. 1970 жылы әр мың адамға шаққанда баланың тууы 19,3, адамның өлімі, 14,1. Әрбір ірі туған баладан өлгені 18,8 болды. Орта есеппен мемлекеттегі адамдардың өмір ұзақтығы - ерлерде 67,8, әйелдерде 73,1 жас. Аурулардың ішінде ең көп кездесетіні жүрек-қан тамыр сырқаты мен қатерлі ісіктер.
Германия – федеративті мемлекет болып табылады. Әкімшілік-аумақтық бөлінісіне қарай 16 жерден тұрады. Негізгі заңы – конституциясы 1949 жылғы 23 мамырда қабылданған. Елдің федералдық президенті Федералдық жиналыста бес жыл мерзімге сайланады. Қазіргі Федералдық президенті Кристиан Вульф, ол 2010 жылдың 2 шілдесінде сайланған.
.svg)
| Жер | Астанасы | Жердің немісше атауы | Астананың немісше атауы |
|---|---|---|---|
| 1. Баден-Вюртемберг | Штутгарт | Baden-Württemberg | Stuttgart |
| 2. Баварияның еркін мемлекеті | Мюнхен | Freistaat Bayern | München |
| 3. Берлин | Берлин | Berlin | Berlin |
| 4. Бранденбург | Потсдам | Brandenburg | Potsdam |
| 5. Бремен еркін және Ганзалық қаласы | Бремен | Freie Hansestadt Bremen | Bremen |
| 6. Гамбург еркін және Ганзалық қаласы | Гамбург | Freie und Hansestadt Hamburg | Hamburg |
| 7. Гессен | Висбаден | Hessen | Wiesbaden |
| 8. Мекленбург-Алдыңғы Померания | Шверин | Mecklenburg-Vorpommern | Schwerin |
| 9. Төменгі Саксония | Ганновер | Niedersachsen | Hannover |
| 10. Солтүстік Рейн-Вестфалия | Дюссельдорф | Nordrhein-Westfalen | Düsseldorf |
| 11. Рейнланд-Пфальц | Майнц | Rheinland-Pfalz | Mainz |
| 12. Саар | Саарбрюккен | Saarland | Saarbrücken |
| 13. Саксония еркін мемлекеті | Дрезден | Freistaat Sachsen | Dresden |
| 14. Саксония-Анхальт | Магдебург | Sachsen-Anhalt | Magdeburg |
| 15. Шлезвиг-Гольштейн | Киль | Schleswig-Holstein | Kiel |
| 16. Тюрингияның еркін мемлекеті | Эрфурт | Freistaat Thüringen | Erfurt |
Жер аудандарға (нем. Kreis) және ауданға жатпайтын қалаларға (нем. Kreisfreie Stadt), Гамбург пен Берлин жерлері — қалалық округтерге (нем. Bezirk), аудандар қалалар (нем. Stadt) мен қауымдастықтарға (нем. Gemeinde), ауданнан тыс қалалар — қалалық аудандарға (нем. Ortschaft), Гамбург пен Берлин жерлерінің аудандары кварталдарға (нем. Ortsteil), қалалар, қауымдастықтар, округтер және кварталдар тұрғын аумақтарға (нем. Wohngebiet) бөлінеді. Баварияның жер мен аудан арасындағы аралық байланысқа ие — әкімшілік округ (нем. Bezirk).
Германия Федеративті Республикасы аумағы бойынша көршілес Польшадан сәл ғана үлкен, бірақ оның халқы екі есе көп. 2015 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Германияның тұрғындары 82 175 684 тұрғынды құрады.
Әлемдегі көптеген дамыған елдердегідей, Германияда туу коэффициенті төмен деңгейден төмен. 1972 жылдан бастап Германияда туу коэффициенті өлім деңгейінен төмендеді.
2015 жылы демографиялық даму келесідей болды. Туу коэффициенті - 8,98 ‰, өлім - 11,26 ‰, табиғи өсім (төмендеу) - -2,28 ‰, көші-қон балансы - 14,19 ‰.[7]
Ауыл тұрғындары 10% -дан аз, Германия халқының 90% -ы қалаларда және оған жақын орналасқан урбанизацияланған аймақтарда тұрады.
Қала тұрғындарының үлесі 73,12% құрайды.[8].
Ірі қалалардың халқы (31.12.2018[9]).
| Қалалар | 31.12.2010[8] | 31.12.2018[9] | |
|---|---|---|---|
| 1 | Берлин (Berlin) | 3 460 725 | 3 644 826 |
| 2 | Гамбург (Hamburg) | 1 786 448 | 1 841 179 |
| 3 | Мюнхен (München) | 1 353 186 | 1 471 508 |
| 4 | Кёльн (Köln) | 1 007 119 | 1 085 664 |
| 5 | Майндағы Франкфурт (Frankfurt am Main) | 679 664 | 753 056 |
| 6 | Штутгарт (Stuttgart) | 606 588 | 634 830 |
| 7 | Дюссельдорф (Düsseldorf) | 588 735 | 619 294 |
| 8 | Лейпциг (Leipzig) | 522 883 | 587 857 |
| 9 | Дортмунд (Dortmund) | 580 444 | 587 010 |
| 10 | Эссен (Essen) | 574 635 | 583 109 |
| 11 | Бремен (Bremen) | 547 340 | 569 352 |
| 12 | Дрезден (Dresden) | 523 058 | 554 649 |
| 13 | Ганновер (Hannover) | 522 686 | 538 068 |
| 14 | Нюрнберг (Nürnberg) | 505 664 | 518 365 |
Германия парламенті екі палатадан – Бундесрат (жоғарғы) және Бундестагтан (төменгі) тұрады. Бундесратты жер үкіметі өкілдерінің 68 мүшесі құрайды. Егер федералдық президент болмаған немесе ол өзінің міндетін атқаруды мерзімінен бұрын тоқтатқан жағдайда мемлекет басшысының міндеті Бундесрат төрағасына көшеді. Ал Бундестаг төрт жыл мерзімге жасырын дауыс беру арқылы сайланған 736 депутаттан тұрады. Атқарушы билік – Федералдық үкіметтің құрамына германдық Бундестагта сайланған федералдық канцлер мен федералдық министрлер кіреді. Федералдық канцлер мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының негізгі бағыттарын айқындайды. Алманияның қазіргі федералдық канцлері – Олаф Шольц.
Олаф Шольц
Германия Федеративті Республикасында бірқатар саяси партиялар қызмет етеді.
2021 жылы 26 қыркүйекте өткен Бундестаг сайлауында тиісті 736 орынның 206-ін Германияның Социал-демократиялық партиясы, 197-ін Христиан демократиялық одағы мен Христиан әлеуметтік одағы, 118-ін Жасыл партия, 92-сін Германияның еркін демократиялық партиясы, 83-ін Германия үшін балама, ал 39 орынды Солшыл партия алды.
Германиядағы табысты саяси партиялар мемлекеттік қаржыландыруды алады. 12 жыл бойы Бундестагқа қатысқан әр партияның арнайы қоры бар, оны толығымен мемлекет қаржыландырады. Мысал ретінде Германия социал-демократиялық партиясының Фридрих Эберт қорын айтуға болады.
- Солшыл социалистік партия — солшыл социалистік партия
- Одақ 90/Жасылдар — экологиялық партия
- Германияның социал-демократиялық партиясы — социал-демократиялық партия
- Германияның еркін демократиялық партиясы — либералды партия
- ХДО/ХӘО: Германияның христиан-демократиялық одағы — консервативті партия (Бавария жер бірлестігі — Христиан әлеуметтік одағы)
- Еркін сайлаушылар — орталық-оңшыл партия
- Германия үшін балама — еуроскептикалық оң консервативтік партия
Германия экономикасы дамыған елдердің алдыңғы қатарынан орын алады. Негізгі салалары машина жасау, электр техникасы, металлургия, химия және фармацевтика өнеркәсібі, тағы басқа салалар ел экономикасының өркендеуіне қомақты үлес қосып келеді. Сонымен қатар, көлік инфрақұрылымы ерекше маңызға ие. Ірі 13 әуежай, 6,8 мың шақырымнан асатын ішкі су жолдары күндіз-түні жұмыс істейді. Бұған Солтүстік теңіздегі Гамбург пен Бремен, Балтық теңізіндегі Киль, Любек және Росток теңіз порттары қосылады.
Германияның сыртқы саудадағы әріптестеріне келсек, ең алдында Франция тұр. Одан соң импорт бойынша Нидерланд, Италия, Ұлыбритания, АҚШ, ал экспорт бойынша Ұлыбритания, Италия, АҚШ және Нидерланд келеді.
Германия БҰҰ мен ЕҚЫҰ-ның жұмыстарына белсенді түрде қатысып жүр. Өз тараптарынан беделді бұл халықаралық ұйымдарға айтарлықтай қаржы және кадр ресурстарын бөліп отырады. Сондай-ақ, Германияның алдына қойған басым бағыттарының бірі – БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне мүше болу. Ал Германияның Орталық Азия елдеріне байланысты ұстанған саясаты айқын, ол – экономикалық салаларда мүмкіндігіне қарай ынтымақтастық жасау.
Германия сыртқа өнімдер шығару жөнінен дүние жүзінде 2-орын алады. Қазіргі заманғы Германияның экономикалық қуаты мен байлығының негізін өңдеуші өнеркәсіп құрайды. Оның көпшілік кәсіпорындары еуропалық ауыр индустрия орталықтарының бірі, елдің батысындағы Рурға шоғырланған. Тұрмыстық техникадан бастап зауыттық құрал- жабдықтарға дейінгі әр түрлі тауарлар өндіретін өңдеуші өнеркәсіп саласына елдегі жұмыс күшінің 25%-ы қамтылған.
Германия өнеркәсібінің жетекші салаларына қара және түсті металлургия, машина жасау, электрондық, химиялық және мұнай-химия кәсіпорындары жатады. Бұл өнеркәсіптік ел қоршаған ортаның ластануынан қатты зардап шегеді. Мысалы, Шварцвальдтағы бүкіл ормандардың жартысы дерлік қышқыл жауындармен зақымданған. Германия табиғатты қорғаумен байыпты түрде айналыса бастаған алғашқы батыс елдерінің бірі. Қазір "жасылдар" партиясының өкілдері герман парламенті — бундестагтегі көпшілік орынды иемденіп отыр. "Жасылдар" партиясы мен табиғат қорғау ұйымдарының қысымымен Германия қоршаған ортаның жағдайына бақылауды қатал қолға алып, атом электр станцияларын жаба бастады.
Германия құрғақтағы, су және әуе көлігінің тамаша жүйесіне ие. Тауарлар мен жолаушылардың көпшілігі автожолдар арқылы тасылады.
Германиядағы жолдардың жалпы ұзындыгы 650 000 км- ден астам (оның ішінде автострада жолдарының ұзындығы 11 400 км). Елдің көптеген ірі қалалары бір-бірімен 280 км \ caғ жылдамдықпен жүретін ICE ("Интерсити — Экспресс") пойыздары қатынайтын ұшқыр темір жолдар арқылы байланысқан. Ірі қалалардың арасындағы тұрақты авиарейстер бір сағаттан сәл астам уақытты алады.
Германияның ірі теңіз-сауда флоты бар. Бұл флоттың кемелері Бремен және елдің төртінші ірі қалалық агломерациясы әрі негізгі теңіз және өзен порты — Гамбург сияқты порттардан әр түрлі бағыттарға аттанады.[10]
Күнкөріс минимумы жылына - 9168 еуроны құрайды. Тұрғын үй үшін ең төменгі стандарттар: бір адамға - 45 м², екі адамға - 60 м², үш адамға - 75 м² және т.б.
Еліміздегі еңбекке қабілетті халықтың 95% медициналық қызмет көрсету және дәрі-дәрмек сатып алу үшін сақтандырылған.
2019 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша Германиядағы ең төменгі жалақы айына 1 557,00 евроны және сағатына 9,19 евроны (cалмағы) құрайды. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап ең төменгі жалақы айына 1 584 еуро және сағатына 9,35 еуро (cалмағы) құрайды. 2017 жылдың төртінші тоқсанындағы жағдай бойынша Германиядағы орташа жалақы айына 3 771 еуро (cалмағы) және 2 315 еуро (таза) құрайды.
_underway_on_4_May_2009_(090504-N-1644C-357).jpg)
Германия НАТО-ға мүше ел болып табылады, ол өз персоналының едәуір бөлігімен Ауғанстан, Сербия, Македония, Косово, Сомали және т.б. елдерге бітімгершілік операцияларын жіберді. Неміс әскерлері Орталық және Батыс Африкадағы БҰҰ-ның көпұлтты күштерінің бір бөлігі болды.
2000 жылдан бері Бундесвердің сыртқы операциялары ел бюджетіне жыл сайын шамамен 1,5 миллиард еуроны түсіріп отыр.
2004 жылғы 10 қарашада Германияның қорғаныс министрі Питер Штрук қарулы күштерді реформалау жоспарларын жариялады, оған сәйкес бундесвердің қызмет көрсету бөлімшелерінде жұмыс істейтін әскери қызметкерлер мен азаматтық тұлғалардың саны үштен біріне (35 мың әскери қызметкер және 49 мың) қысқартылады. бейбіт тұрғындар жұмыстан шығарылады), Германия территориясындағы 105 тұрақты әскери гарнизон таратылады.
Қысқартумен қатар әскерге шақыру жүйесінде және оны пайдаланудың негізгі принциптерінде реформалар жүргізілді. 2011 жылдың 1 шілдесінен бастап неміс армиясына міндетті түрде шақыру тоқтатылды. Осылайша бундесвер толық кәсіби армияға көшті.
Әскерді пайдалану принциптерін реформалау бундесвер бекіністерінің жалпы саны 600-ден 400-ге дейін қысқаруын білдіреді. Бұл, ең алдымен, елдегі құрлықтағы күштердің базаларына әсер етеді. Қорғаныс министрлігі ауыр қаруланған жасақтарды Германия шекарасында ұстаудың мәнін көрмейді. Бүкіл әлем қазір мүмкін болатын Бундесвер операцияларының аймағы болып саналғандықтан, әскери базаларды Германиядан тыс жерде, НАТО-ның негізгі соққы күштері орналасқан Шығыс Еуропадағы НАТО елдерінің аумағында сақтау дұрысырақ болады деп шешілді. жақын арада қайта орналастырылады.
Реформа барысында 2010 жылға қарай неміс әскерлері 3 түрге бөлінді:
Германияда орналасқан және командалық-басқару бөлімшелерінен, материалдық-техникалық қамтамасыз ету және қолдау қызметтерінен тұратын базалық күштер (170 мың);
әлемнің кез келген жерінде ұрыс қимылдарын жүргізуге арналған жедел әрекет ету күштері (55 мың адам);
бітімгершілік контингент (90 мың).
Тағы 10 мың әскери қызметкер Бундесвердің бас инспекторының тікелей бақылауында төтенше жағдай резервтерін жасақтайды. Үш корпустың әрқайсысында құрлық, әуе күштері, теңіз күштері, бірлескен қолдау күштері және медициналық қызмет бөлімшелері болады.
Жоғарыда айтылғандарға байланысты енді әскерге ауыр броньды машиналар мен артиллериялық жүйелер сатып алынбайды. Бұл жылдам әрекет ету күштеріне қойылған ұтқырлық талаптарының артуына байланысты. Бұл ретте Германия 180 Eurofighter Typhoon көп мақсатты жауынгерлік ұшағын сатып алады.
Қауіпсіздік күштерінің үйлестіруші органы Федералдық қауіпсіздік кеңесі (Bundessicherheitsrat) болып табылады, оның құрамына канцлер, канцлер кеңсесінің бастығы, сыртқы істер, ішкі істер, қорғаныс, қаржы, экономика және әділет министрлері кіреді.
- Германия әкімшілік бөлінісі
- www.deutschland.de - Заманауи Германия туралы көп тілді портал
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads