![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Johnofgaunt.jpg/640px-Johnofgaunt.jpg&w=640&q=50)
ჯონ გენტელი
From Wikipedia, the free encyclopedia
ჯონ გენტელი ან ჯონ გონტი[1] (ინგლ. John of Gaunt, ფრანგ. Jean de Gand, ესპ. Juan de Gante; დ. 6 მარტი, 1340, გენტი, ფლანდრია — გ. 3 თებერვალი, 1399, ლეიცესტერშირი, ინგლისი) — პლანტაგენეტთა დინასტიის წარმომადგენელი და ლანკასტერების დინასტიის დამაარსებელი. ლანკასტერის, ლეიცესტერისა და დერბის ჰერცოგი 1362-1399 წლებში, აკვიტანიის ჰერცოგი 1390-1399 წლებში და კასტილიისა და ლეონის ტახტების მოსარჩელე მეფე 1372-1388 წლებში როგორც პედრო I-ის ასულ კონსტანსია კასტილიელის მეუღლე. ინგლისის მეფე ედუარდ III-ისა და დედოფალ ფილიპა ენოელის შუათანა ძე, რომელსაც დაბადების ადგილის გამო ხალხმა „გენტელი“ უწოდა (იმხანად ქალაქს ეწოდებოდა გონტი [Gaunt]).
ჯონ გენტელი | |
---|---|
![]() | |
ლანკასტერის, ლეიცესტერისა და დერბის ჰერცოგი | |
მმართ. დასაწყისი: | 13 ნოემბერი, 1362 |
მმართ. დასასრული: | 3 თებერვალი, 1399 |
წინამორბედი: | ჰენრი |
მემკვიდრე: | ჰენრი |
აკვიტანიის ჰერცოგი | |
მმართ. დასაწყისი: | 2 მარტი, 1390 |
მმართ. დასასრული: | 3 თებერვალი, 1399 |
წინამორბედი: | რიჩარდ II |
მემკვიდრე: | რიჩარდ II |
კასტილიისა და ლეონის მეფე (მოსარჩელე) | |
მმართ. დასაწყისი: | 29 იანვარი, 1372 |
მმართ. დასასრული: | 8 ივლისი, 1388 |
წინამორბედი: | ენრიკე II (ნამდვილი მეფე) |
მემკვიდრე: | ხუან I (ნამდვილი მეფე) |
პირადი ცხოვრება | |
დაბ. თარიღი: | 6 მარტი, 1340 |
დაბ. ადგილი: | გენტი, ფლანდრია (დღევანდელი ბელგია) |
გარდ. თარიღი: | 3 თებერვალი, 1399, (58 წლის) |
გარდ. ადგილი: | ლეიცესტერშირი, ინგლისის სამეფო |
მეუღლე: |
ბლანკა ლანკასტერელი (ქ. 1359 - გარდ. 1368) კონსტანსია კასტილიელი (ქ. 1371 - გარდ. 1394) კათრინ სუინფორდი (ქ. 1396) |
შვილები: |
ფილიპა, პორტუგალიის დედოფალი ელიზაბეთი, ექსტერის ჰერცოგინია ჰენრი IV, ინგლისის მეფე ჯონი, სომერსეტის ერლი კათრინი, კასტილიის დედოფალი ჰენრი, ვინჩესტერის ეპისკოპოსი თომასი, ექსტერის ჰერცოგი ჯოანი, უესტმორლენდის გრაფინია |
დინასტია: |
პლანტაგენეტები (დაბადებით) ლანკასტერები (დამაარსებელი) |
მამა: | ედუარდ III, ინგლისის მეფე |
დედა: | ფილიპა ენოელი |
რელიგია: | კათოლიციზმი |
მისი სამხედრო კარიერა ასწლიანი ომის დროს დაიწყო და კასტილიის სამოქალაქო ომში გაგრძელდა. მეორე ცოლის მემკვიდრულ უფლებებზე დაყრდნობით იგი წლები თავს კასტილიის მეფედ აცხადებდა, თუმცა საბოლოოდ ესპანელებს დაუზავდა და თავისი ქალიშვილი კათრინი კასტილიის მეფეს მიათხოვა. თავისი უფროსი ძმის, ედუარდ შავი პრინცისა და მამის დაღუპვის, შემდეგ კი ძმისწული რიჩარდ II-ის გამეფების გამო, ჯონმა ინგლისის სამეფო კარზე დიდი ძალაუფლება მოიპოვა და ახლა უკვე მას ედავებოდა ინგლისის ტახტზე. ჯონის გარდაცვალებიდან მალევე მისმა ვაჟმა, ჰენრი IV-მ მოკლა უნაყოფო მეფე რიჩარდი და ტახტი მიისაკუთრა, რითაც გამეფდა ლანკასტერების დინასტია, რომელიც 1461 წელს ჯონის ძმის, იორკის ჰერცოგის შთამომავლებმა დაამხეს.
მიუხედავად ლანკასტერთა დინასტიის შეწყდომისა, ჯონის შთამომავალი იყო ტიუდორთა დინასტიის დამაარსებელ ჰენრი VII-ის დედა, დედოფალი მარგარეტ ბეფორტი, რითაც ჯონი დიდი ბრიტანეთისა და არა მხოლოდ მისი, ასევე მრავალი ევროპული ქვეყნის მონარქის წინაპარია, მათ შორის დედოფალ ელისაბედ II-ის, მეფე კარლ XVI-ის, დედოფალ მარგრეტე II-ის, მეფე ფილიპე VI-ის, მეფე ჰარალდ V-ისა და ა.შ.