გურჯაანი (სოფელი)

გურჯაანი — სოფელი საქართველოში, გურჯაანის მუნიციპალიტეტში, ადმინისტრაციული ერთეულის ცენტრი (სოფელი გურჯაანი).

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ გურჯაანი (მრავალმნიშვნელოვანი).

სოფელი
გურჯაანი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	კახეთის მხარეკახეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	გურჯაანის მუნიციპალიტეტი
თემი	გურჯაანი
კოორდინატები	41°43′55″ ჩ. გ. 45°48′30″ ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	440 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	3738[1] კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,1 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საქართველო კახეთის მხარე გურჯაანის მუნიციპალიტეტი
გურჯაანი ვიკისაწყობში

მდებარეობს ალაზნის ვაკეზე, გომბორის ქედის ჩრდილო-აღმოსავლეთ მთისწინეთში, ზღვის დონიდან 440 მ-ზე, ქალაქ გურჯაანიდან დაშორებულია 2 კმ-ით. 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 3 738 ადამიანი.

ისტორია

„გურჯაანის“ სახელის წარმოშობასთან დაკავშირებით ხალხურ გადმოცემებში მრავალი ვერსია არსებობს. ერთ-ერთი ისტორიულად დასაბუთებული ვერსიის თანახმად ამ სახელს თურქული წარმოშობა აქვს: სიტყვა „გურჯ“ თურქულია და ქართველს ნიშნავს, ხოლო „გურჯაანი“ — ქართველთა სადგომს.

სოფელი გურჯაანი წერილობით წყაროებში პირველად იხსენიება კახეთის მეფის ალექსანდრე I-ის (1476-1511) გუჯარში, რომლის მიხედვით კახთუბანი-გურჯაანი მეფეს გადასახადისაგან გაუთავისუფლებია (კახთუბანი ამჟამად ქალაქ გურჯაანის ერთ-ერთი უბანია). გურჯაანი მოხსენიებულია ასევე ვახუშტი ბატონიშვილის და იოანე ბატონიშვილის შრომებში. ამ პერიოდში ის ვაჩნაძეებისა და ანდრონიკაშვილების სოფელია. იოჰან გიულდენშტედტის მიხედვით XVIII ს-ის 70-იან წლებში გურჯაანი გაპარტახებული ყოფილა.

სოფელი დაყოფილი იყო: კოტეხის, ნათლისმცემლის, კალოუბნის, ხევის, სახასოს და ზემო უბნებად. 1927 წელს გაერთიანდა თელავის და სიღნაღის მაზრები და შეიქმნა კახეთის ოლქი, რომლის მთავარი ცენტრი გახდა სოფელი გურჯაანი. 1934 წელს, კახეთის ოლქის დაშლის შემდეგ, სოფელ გურჯაანს გამოეყო ქალაქი გურჯაანი, რომელიც რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი გახდა. სოფელ გურჯაანის ცენტრი იყო ხევისუბანი, სადაც ბაზრობები იმართებოდა ხოლმე და თავს იყრიდნენ ვაჭრები კახეთის ყველა კუთხიდან.

კულტურული მემკვიდრეობა

სოფელში არის გვიანი შუასაუკუნეების იოანე მახარებლის, კვირაცხოვლის და ღვთისმშობლის ეკლესიები, ასევე XVIII საუკუნის მიწურულის ქაშვეთისა და მიქაელ მთავარანგელოზის ეკლესიები. სოფლის მახლობლად მდებარეობს ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლი გურჯაანის ყველაწმინდა. სოფელში მოქმედებს ნატო ვაჩნაძის სახლ-მუზეუმი, რომელიც განთავსებულია ანდრონიკაშვილების საგვარეულო სასახლეში.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 3 738 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002[2]	5 213	2 393	2 820
2014[1]	3 738	1 832	1 906

გალერეა

• 
  სოფელ გურჯაანის ნათლისმცემლის ეკლესია
• 
  სოფელ გურჯაანის ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია

იხილეთ აგრეთვე

• გურჯაანის კვირაცხოვლის ეკლესია
• გურჯაანის მეორე ეკლესია
• გურჯაანის მეორე სამარხი
• გურჯაანის მესამე ეკლესია
• გურჯაანის მიქელ მთავარანგელოზის ეკლესია
• გურჯაანის ნათლისცემის ეკლესია
• გურჯაანის პირველი ეკლესია
• გურჯაანის სადგომი
• გურჯაანის სამების ეკლესია
• გურჯაანის საწნახელი
• გურჯაანის ქვაშვეთის ეკლესია
• გურჯაანის ყოვლადწმინდის ეკლესიის სადგომი

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 317.
• ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი, გვ. 170-171, თბ., 2013 წელი.

სქოლიო

1. მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). ციტირების თარიღი: 26 ივლისი 2016.
2. საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II