არაგვი

არაგვი^[1] — მდინარე აღმოსავლეთ საქართველოში, ყაზბეგის, დუშეთისა და მცხეთის მუნიციპალიტეტებში. სიგრძე 112 კმ, აუზის ფართობი 2740 კმ²^[2]. არაგვის სისტემას ქმნის მდინარეები მთიულეთის (თეთრი) არაგვი, გუდამაყრის (შავი) არაგვი, ხევსურეთის არაგვი და ფშავის არაგვი. მთავარია არაგვი, რომელიც იწყება ყელის ვულკანური მთიანეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში. არაგვი ზემო და შუა დინებაში მთის მდინარეა, ქვემო დინებით მუხრან-საგურამოს ვაკეზე იშლება. შესართავთან კვეთს სხალტბისა და საგურამოს ქედებს. ქ. მცხეთასთან ერთვის მტკვარს მარცხენა მხრიდან.

არაგვი
მტკვრისა და არაგვის შესართავი
ქვეყანა	საქართველო
ტერიტორიული ერთეულები	მცხეთა-მთიანეთის მხარე
ქალაქები	მცხეთა
სათავე	42°33′03″ ჩ. გ. 44°22′44″ ა. გ.
შესართავი	მტკვარი 41°50′24″ ჩ. გ. 44°43′34″ ა. გ.
სიგრძე	112 კმ
აუზის ფართობი	2740 კმ²
— სათავე, — შესართავი
არაგვი ვიკისაწყობში

არაგვი საზრდოობს წვიმის, თოვლის, მიწისქვეშა და აგრეთვე მყივნარებისა და მარადიული თოვლის წყლით. მიწისქვეშა წყალი მდინარის სხვადასხვა ნაწილში წლიური ჩამონადენის 40-70 %-ს შეადგენს, წვიმისა და თოვლის წყალი კი ცალ-ცალკე 16-იდან 30 %-მდე აღწევს. წყალდიდობა იწყება გაზაფხულზე და შუა აგვისტომდე გრძელდება. შემოდგომაზე ხშირია წყალმოვარდნა. ზამთარში წყალმცირეა. გაზაფხულზე არაგვის ნადენი 39,3 %-ს შეადგენს, ზაფხულში 30,8 %-ს, შემოდგომაზე 19,5 %-ს, ზამთარში 10,4 %-ს. არ იყინება.

არაგვს მტკვარში წლიურად 1,5 მლრდ.მ³ წყალი შეაქვს. იყენებენ მუხრან-საგურამოს ვაკის სარწყავად. არაგვის ქვემო დინების ფარგლებში გამოედინება ბულაჩაურის, ნატახტრისა და საგურამოს წყაროები, რომლებიც ქ. თბილისს სასმელი წყლით ამარაგებს. არაგვის ხეობაში გადის საქართველოს სამხედრო გზა.

მდინარე არაგვის სავარაუდო უცხოური სახელწოდებაა პელორი: მომდინარეობს ბერძნული ზმნისგან pelo „ვმოძრაობ, მივისწრაფი“. მოიხსენიებს II-III საუკუნეების ბერძენი ისტორიკოსი დიონ კასიუსი ძვ. წ. 65 იბერიაში რომაელთა ლაშქრობასთან დაკავშირებით (იხილეთ პომპეუსის ლაშქრობა საქართველოში).

ლიტერატურა

• აფხაზავა ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 532.

სქოლიო

1. საქართველოს სსრ გეოგრაფიული სახელების ორთოგრაფიული ლექსიკონი, თბ., 1987. — გვ. 17.
2. საქართველოს სტატისტიკური წელიწდეული 2020, საქსტატი, თბ., 2020, გვ. 12.