From Wikipedia, the free encyclopedia
Bordeaux (pocaping cara Prancis: [bɔʁ.do]) inggih punika salah satunggalipun kitha ingkang wonten ing Prancis.[3] Bordeaux dipunsebat kitha plabuhan ingkang mapan ing kidul-kilèn Prancis.[3] Bordeaux punika kutha krajanipun wewengkon administratif Aquitaine, lan mlebet Dhépartemèn Gironde.[4] Kitha Bordeaux dados kitha paling ageng urutan kaping gangsal ing Prancis, sasampunipun Paris, Lyon, Marseille lan Lille.[5] Taun 2007 Kitha Bordeaux dipunresmékaken minangka situs warisan donya UNESCO.[5]
| |||
| Lambang Kitha Bordeaux | |||
 | |||
| Nagara | Prancis | ||
| Wewengkon Administratif | Aquitaine[1] | ||
| Dhépartemèn | Gironde[1] | ||
| Gubernur | Alain Juppé (2008–2014) | ||
| Wewengkon -Wiyaripun: |
49.36 km² | ||
| Padunung -Total (2008): -Kapadhetan: |
213.000 (2008) 4 921,9 jiwa/km²[2] | ||
| Tetenger Wébsite | www | ||
Bordeaux misuwur minangka Kitha Anggur.[3] Bordeaux sampun mrodhuksi anggur awit abad angka 8.[3] Kitha punika dados panyelenggara adicara pamèran indhustri anggur Vinexpo.[3] Bordeaux ugi dados kitha kanggé panalitén babagan militèr.[3]
Bordeaux kalebet punjering sajarah nagara Prancis ingkang gadhah manéka warni wangunan kanthi arsitèktur ingkang saé, dipundamel ing jaman kapengker, ingkang ngantos kawitanipun abad kalih dasa taksih dipunjagi.[6] Sasampunipun wangunan Kitha Paris, wangunan ing Kitha Bordeaux punika wangunan ingkang dipunreksa déning pamaréntah Prancis.[6] Bordeaux dipunakeni gadhah jasa minangka punjering sajarah Prancis awit abad kalih welas.[6]
Sajarah Bordeaux dipunwiwiti ing wekdal Paléolitik.[7] Bordeaux ing jaman rumiyin dipundunungi tiyang Neanderthal watawis 20.000 ngantos 30.000 taun kapengker.[7] Fosil-fosil tiyang Neanderthal sampun kapanggih ing guwa-guwa ing wewengkon Bordeaux punika.[7] Ing salah satunggalipun guwa kapanggih fosil ingkang dipunsebat Pair non Pair, guwa punika dumunung ing sisih lèr Bordeaux.[7]
Taun 300 SM, wewengkon Bordeaux dipundhominasi déning pamukiman Suku Celtic.[7] Bituriges Vivisci punika salah satunggalipun suku ingkang paling ageng ing wewengkon punika.[7] Tembung "Bordeaux" dipundamel saking nama "Bourde", satunggalipun lèpèn ing sakiduling kutha punika.[7] Bordeaux kalebet wewengkon ingkang wigati tumraping perékonomian Romawi minangka pengasil logam, mliginipun logam timah.[7] Bordeaux ugi naté dipundadosaken kutha krajan Romawi Aquitania utawi Aquitania Gallia, ingkang kalebet provinsi Romawi ing sakiduling Prancis.[7]
Kitha Bordeaux dipunjumenengakaken ing abad kapisan déning suku lokal ingkang dipuntepangi minangka tiyang-tiyang Vivisques Biturgies, kanthi nama asli "Kitha Burdigala".[8] Ing mangsa salajengipun wewengkon punika tambah grengseng, makmur lan dados tujuwan ékonomi.[8] Wewengkon Bordeaux naté dipunkuwaosi Kakaisaran Romawi ing taun 56 SM.[9] Bangsa Romawi nguwaosi Bordeaux lan damel rencana yasa Kitha Bordeaux.[10] Romawi yasa kalih margi utami: lèr-kidul Cardo lan wétan-kilèn.[10] Wekdal samanten wewengkon Bordeaux dipunsebat Roma alit.[10]
Salajengipun Bordeaux dipunkuwaosi Inggris sadangunipun tigang taun sasampunipun palakrami Eleanor saking Aquitaine kaliyan Henry II saking Inggris ing taun 1152.[8] Sadangunipun paprangan 100 taun 1337-1453 raja-raja Prancis tansah mbudidaya kanggé ngrebat malih wewengkon ingkang dipunkuwaosi Inggris.[8] Wekdal paprangan punika ingkang ndadosaken tuwuhing raos manunggal kawarganagaraan Prancis.[8] Pungkasanipun Inggris kawon lan sadaya wewengkon Prancis ingkang dipunkuwaosi Inggris dipunwangsulaken malih dhateng Prancis.[8] Bordeaux saged dipunrebat malih saking Inggris ing taun 1451.[8] Wekdal taksih dipunkuwaosi Inggris, Bordeaux dados punjering niyaga ingkang ageng lan ugi dados sumber daya ékonomi ingkang ageng.[8] Sasampunipun wangsul malih dhateng panguwaosanipun Prancis, Bordeaux teras tuwuh ngrembaka, nanging ing wekdal paprangan Révolusi Prancis ékonomi Bordeaux mandhap lan rugi ngantos tengahing abad angka 19.[8] Ing wekdal salajengipun ékonomi Bordeaux saged tuwuh ngrembaka malih.[8]
Bordeaux punika satunggaling kitha ingkang wonten ing Dhépartemèn Girondé (wewengkon Aquitaine).[11] Tiyang ingkang pidalem ing Bordeaux dipunsebat Bordelais lan gunggungipun kang ndunungi sénsus taun 1999 watawis 215.363.[12] Wewengkon punika gadhah wiyar 49,5 km ² kanthi kepadhetan 4 921,9 jiwa/km² lan wonten ing kainggilan 16 mèter.[2][12] Bordeaux punika dumunung ing sacaketipun Samodra Atlantika, ing kidul-kilèn Prancis.[11] Iklim Bordeaux sedhengan kanthi mangsa asrep ingkang langkung rikat lan kalembaban ingkang inggil amargi caket kaliyan Samodra Atlantika.[11] Ing Kitha Bordeaux wit anggur saged tuwuh kanthi subur.[11] Kebon-kebon kanggé nanem anggur manggén 80 kilomèter tebihipun saking punjeripun Kitha Bordeaux.[11]
Bordeaux mujudaken wewengkon ingkang wujud paredèn kanthi kainggilan rata-rata endhèp.[13] Dhataran ing Bordeaux kawujud saking sedhimén lan ugi watu krikil.[13] Ing sisih kilén wujud dhataran ingkang ngandhut wedhi.[13] Siti ingkang kados makaten pas kanggé tetanen anggur.[13] Kitha Bordeaux dumunung ing antawisipun wewengkon Médoc (downstream) lan Graves ingkang mémper ing sipat géologinipun.[13] Sawetawis 20 kilomèter tebihipun saking Bordeaux, wonten wewengkon ingkang sitinipun ngandhut kapur lan inggilipun 90 mèter.[13] Ing wewengkon punika kathah kebon anggur kados Saint-Emilion, Pomerol lan Fronsac ingkang kuncara amargi anggur ingkang dipunasilaken kalebet anggur ingkang paling awis ing donya.[13]
Iklim Bordeaux punika iklim sagara, dipuntengeri kanthi mangsa asrep lan mangsa bentèr.[14] Mangsa jawah kanthi intensitas 150 dinten saben taun, ingkang ndadosaken lingkungan Bordeaux saya ijem.[14] Suhu rata-rata 6,4 °C ing wulan Januari lan 20,9 °C ing wulan Agustus kanthi rata-rata 13,3 °C.[14] Bordeaux gadhah watawis 15-20 dinten mangsa jawah nalika suhu langkung saking 30 °C.[14] Éwadéné suhu ingkang paling èkstrim punika nalika mangsa bentèr taun 2003 kanthi suhu 41 °C.[14] Bilih tingkat cahya srengéngé ingkang nyinari Kutha Bordeaux punika langkung saking 2000 jam saben taunipun.[14] Bordeaux kirang pas kanggé ulah raga ski amargi ing wewengkon punika jawah salju rata-rata namung 4 dinten ing saben taunipun.[14] Manawi dipunbandhingaken kaliyan kitha-kitha sanès ing sisih kidul, Bordeaux gadhah kauntungan inggih punika caket kaliyan sagara.[14] Caket kaliyan sagara punika ndadosaken hawanipun adhem lan boten patosa bentèr, lan kwalitasipun hawa ingkang saé.[14]
| Jan | Féb | Mar | Apr | Méi | Jun | Jul | Agu | Sép | Okt | Nov | Dés | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Suhu maksimum (°C)  |
9 | 11 | 15 | 17 | 20 | 24 | 25 | 26 | 23 | 18 | 13 | 9 |
| Suhu minimum (°C) |
2 | 2 | 4 | 6 | 9 | 12 | 14 | 14 | 12 | 8 | 5 | 3 |
| Curah jawah (mm) |
90 | 75 | 63 | 48 | 61 | 65 | 56 | 70 | 84 | 83 | 96 | 109 |
| Cacahipun dinten jawah bén-wulan |
16 | 13 | 13 | 13 | 14 | 11 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 17 |
Jam sumunaré srengéngé  |
81 | 103 | 174 | 210 | 229 | 253 | 262 | 243 | 195 | 158 | 84 | 60 |
Bordeaux dados satunggalipun wewengkon ingkang ngasilaken anggur paling ageng sadonya kanthi watawis 117.000 hèktar kebon anggur, 9.000 pengasil anggur châteaux, 13.000 wong tani anggur, 400 tiyang sadé anggur kanthi transaksi anggur 14,5 milyar euro saben taunipun.[16] Kanthi prodhuksi taunan langkung saking 700 yuta botol, Bordeaux ngasilaken anggur ingkang kathah lan ugi awis reginipun.[16] Anggur abrit lan pethak ugi dipuntanem ing Bordeaux.[16] Wewengkon tetanén anggur Bordeaux dipunpérang dados subregional Saint-Émilion, Pomerol, Médoc, lan Graves.[16]
Kajawi ékonomi tradhisional laladan (kados anggur, agribisnis, indhustri kayu, lan dluwang (kertas)), kagiyatan ékonomi Bordeaux ugi tuwuh ing babagan indhustri lan jasa tèknologi énggal, kados: kadirgantaraan (montor miber), indhustri otomotif, èlèktronika, télékomunikasi, lan indhustri jasa.[17] Bordeaux kalebet wewengkon Prancis ingkang makmur ékonominipun.[17] Kitha punika ugi majeng ing bab tèknologi, saéngga ndadosaken tuwuhing ékonomi Bordeaux.[17]
Tuwuhipun ékonomi Kitha Bordeaux ing wekdal samangke ugi dipuntandhani ing babagan ilmiyah, ngèlmu pagesangan, piranti-pirati énggal lan prodhuksi laser.[17] Bordeaux mrodhuksi Rokèt, piranti bedhah kanggé opérasi, plasma, lan sanès-sanèsipun.[17] Kanggé ngatur ékonominipun, Bordeaux mérang wewengkonipun dados sekawan, inggih punika:
Anggaran dana taun 2013 minggah dados 2,6%.[18] Pamaréntah Bordeaux mutusaken minggahaken tingkat tarif pajeg Bordeaux ing wulan Maret 2013.[18] Ngéngingi sadaya pajeg ingkang dipunkempalaken sampun nyumbang 50% kanggé pangembangan Kitha Bordeaux.[18]
Bordeaux kalebet salah satunggaling Kitha Budaya ing Prancis.[19] Wonten ing kitha punika kathah wangunan artistik lan kabudayan kang ndunungi ingkang inovatif.[19] Padunung Bordeaux ngembangaken budaya tepaselira, budaya sinau, lan dhémokratis.[19] Fasilitas budaya ing Bordeaux sampun sumebar ing sadaya wewengkon.[20] Wangunan kanggé pagelaran budaya dipunyasa lan dipunrénovasi, kados wangunan Musiyum Natural History, wangunan Municipal Archives, aula Grand Park, tlaga, musiyum, téater, pabukon lan adicara pagelaran budaya.[20] Kabudayan dados satunggaling bab minangka fondhasi kasugihan lan kwalitas pagesangan Kitha Bordeaux.[20]
Tanggal 28 Juni 2007, Badhan PBB kanggé Pendidikan, Ilmu Pengetahuan lan Kabudayan PBB (UNESCO) nglebetaken Bordeaux ing Pratélan Situs Warisan Donya.[21] Bordeaux gadhah manéka wewangunan kanthi arsitèktur klasik lan néoklasik.[22] Kitha Bordeaux mlebet ing dhaftar punika sesarengan kaliyan 800 dhaftar sanèsipun saking saindhenging donya.[21]
Cacahipun wonten 61 anggota dhéwan Kitha Bordeaux, kapérang saking 30 èstri lan 31 kakung ingkang dipunpandhégani déning walikutha.[23] Majelis dhéwan kitha punika ngawontenaken pepanggihan musyawarah sataun ngantos 11 pepanggihan kanggé ngrembag manéka warni agéndha Kitha Bordeaux kados ékonomi lan pambangunan.[23] Pepanggihan dhéwan kitha dipunbiwaraken ing websité Kitha Bordeaux saéngga kang ndunungi saged mangertosi prosésipun.[23]
Walikutha Bordeaux dipunpilih déning Dhéwan Kitha Bordeaux.[24] Walikutha gadhah rencana pambangunan Bordeaux kados: pangembangan lingkungan, kwalitas pagesangan kang ndunungi, proyék sosial, proyék perkithaan, lan agendha abad XXI.[24] Walikutha minangka pangarsaning pamaréntah kitha, gadhah tanggel jawab mandhégani sadaya program ingkang sampun dipunrantam déning kaputusan Dhéwan Kitha Bordeaux, manajemen pambangunan, lan ndamel jadwal.[24] Walikutha dados wakilipun kuthamadya ing nagara.[24] Walikutha gadhah tanggel jawab ngamanaken kitha, lan minangka simbol kang ndunungi Bordeaux.[24]
Dhéwan Kitha Bordeaux gadhah tanggel jawab mendhet kaputusan ageng lan alit kanggé kamajengan Kitha Bordeaux.[23] Pepanggihan dhéwan salebetipun satunggal taun inggih punika sedasa pepanggihan, ingkang dipunpandhegani walikutha.[23] Pamilian anggota dhéwan dipuntindakaken enem taun sapisan kanthi cara pamilian umum langsung kalih puteran.[25] Sasampunipun puteran kapisan, manawi calon anggota kapilih mayoritas swanten (swanten 50% + satunggal swanten), pikantuk 50% kursi.[25] Kursi turahan dipunbagékaken dhateng sadaya dhaftar (kalebet dhaftar mayoritas) ingkang pikantuk 5% swanten.[25] Manawi sadaya punika boten katindakaken, badhé dipunlajengaken pamilian puteran kaping kalihipun.[25] Kanggé puteran ingkang kaping kalih, namung dhaftar calon ingkang ing puteran kapisan pikantuk swanten 10% ingkang saged ndhèrèk.[25] Pratélan calon ingkang pikantuk swanten 5%-10% saged nggabung kaliyan dhaftar calon ingkang pikantuk langkung saking 10%.[25] Pratélan calon ingkang menang ing puteran kaping kalih pikantuk kursi 50%, lan kursi turahan dipunbagekaken dhateng dhaftar sanèsipun.[25]
Tabel ing ngandhap nedahaken cacahing kang ndunungi Kitha Bordeaux taun 1968-2007.[26]
Kitha Bordeaux dados salah satunggalipun kitha ing Prancis ingkang ngrembaka bab indhustrinipun.[17] Indhustri ing Bordeaux saged dipunpérang dados manéka indhustri:
Bordeaux mrodhuksi laser Megajoule ingkang dados laser ingkang paling kiyat ing donya.[16] Tèknologi punika ugi saya majeng kanthi wontenipun tèknologi plasma.[16] Bordeaux ngembangaken prakawis parencanaan regional kanggé indhustri optik lan laser.[16]
Wonten 20 000 cacahipun tiyang ingkang nyambut damel ing indhusri aéronautika ing Bordeaux.[16] Kitha punika gadhah manéka perusahaan ageng kados perusahaan Dassault, Sogerma, Snecma, Thales, lan SNPE.[16] Parusahaan kalawau ngasilaken montor miber / pesawat jèt, pesawat militèr Rafale lan Mirage 2000, kokpit A380, Ariane 5 lan rudal M51 SLBM.[16]
Indhustri pariwisata kalebet indhustri ingkang tuwuh ngrembaka ing Bordeaux.[16] Pamandangan Bordeaux ingkang éndah saéngga saged narik kawigaten para wisatawan saking manca supados tindak dhateng Bordeaux.[16]
Kitha Bordeaux gadhah sistem transportasi umum ingkang modérn, kados transportasi bis, trèm, ing pujering kitha wonten bis listrik gratis.[27] Sistem transportasi Bordeaux dipuntandhangi satunggaling perusahaan transportasi internasional ingkang namanipun Connex.[27] Transportasi trèm ing Bordeaux dipunwiwiti taun 2003 kanthi sistem tèknologi APS ingkang namung wonten ing Bordeaux.[27]
Jaringan transportasi bis lan trèm ing Bordeaux nglayani kabetahan transportasi ing sadaya wewengkon ing Bordeaux.[27] Sedaya informasi ingkang dipunbetahaken kalebet péta saged dipundownload lan jadwal transportasi saged dipuntingali ing website.[27] Transportasi bis ingkang limrah ing Bordeaux aktif ngantos tabuh setengah sedasa dalu, sasampunipun punika wonten bis 'Reseau Bus Soir' (jaringan bis dalu).[27] Transportasi bis lan trèm ugi gadhah ruté dhateng Stasiun Sepur Saint Jean ing Bordeaux lan Papan Anggegana Bordeaux–Mérignac.[28]
Papan Anggegana Bordeaux–Mérignac tebihipun 10 kilomèter (watawis 6 mil) saking punjering kitha.[29] Papan Anggegana punika ugi saged nyambungaken papan anggegana dhateng Stasiun Saint Jean Bordeaux.[27] Papan Anggegana Bordeaux-Merignac nyumadyaaken langkung saking 140 jadwal penerbangan saben dintenipun saking Prancis dhateng mancanegari.[30]
Pamaréntah Bordeaux wiwit Juni 2011 ngawiti ngginakaken transportasi pit.[31] Sampun dipunsumadyakaken 1.545 pit ingkang wonten ing 139 manéka panggénan ing Bordeaux, saking 139 panggénan punika 99 manggén ing jantung Kitha Bordeaux.[31] Bordeaux sampun netepaken dinten minggu kapisan saben wulanipun minangka dinten bébas mobil.[31]
Wewengkon Kitha Bordeaux dipundunungi 235.891 kang ndunungi (sénsus 2008), 239.157 kang ndunungi (sénsus 2010) kanthi kepadhetan 4.845 saben Kilomèter pesagi.[32] Manawi dipun-gabungaken kaliyan kang ndunungi sadaya wewengkon Bordeaux cacahipun langkung saking satunggal yuta kang ndunungi.[33] Bordeaux dados kitha nomer sanga ing Prancis ing babagan populasi kang ndunungi.[33] Kitha punika ugi misuwur amargi kebon-kebon anggur, mliginipun awit abad angka 18 ingkang dados wekdal kaemasan.[33]
Kitha Bordeaux dipunpérang dados wolung wengkon, inggih punika:
Kitha Bordeaux saged dipunpérang dados tigang wewengkon utami: jantung kitha kina, pinggir kitha kina lan wewengkon njawi kitha.[35] Kitha kina Bordeaux punika tilaranipun abad parotengah.[35] Kitha kina Bordeaux dipunwatesi Lèpèn Garonne, lan ing sisih kilèn dipunwatesi témbok kina.[35]
Kitha kina (utawi kitha tuwa (sepuh)) wonten kathah sumebar ing Bordeaux.[36] Ingkang kalebet kitha kina ing Bordeaux inggih punika: Verdum, Gambetta, Albert, Aristide Briand, Victory Square, lan Marne.[36] Ing sisih wétan kutha kina dipunwatesi Lèpèn Garonne.[36] Wonten kalih margi utami ingkang wonten ing kitha kina punika; margi St Catherine ingkang rutenipun saking lèr dhateng kidul, ugi wonten brug ingkang medhot kitha kina saking kilèn dhateng wétan.[36] Margi Saint Catherine ingkang panjangipun langkung saking 1300 mèter, gadhah rute Place de la Comedie (Grand Theatre) lan gedhong Victory Square, ugi dhateng Universitas Bordeaux.[36]
Ing babagan parencanaan kitha, Bordeaux ugi nandhangi lan ngatur pinggiring kitha kina Bordeaux.[37] Ing sisih lèr, lèpèn Garrone, kalebet wewengkon Grand Park lan Chartons ingkang dados papan sadéan anggur.[37] Wewengkon Chartrons jumeneng taun 1381, kitha punika sampun kasambungaken dhateng kitha kanthi margi Xavier Arnozan (mligi kanggé tiyang mlampah) lan margi ageng Cours de Verdun.[37] Ing Chartrons kathah wangunan lan taman kitha tilaran Louis XV lan Louis XVI.[37] Wewengkon punika dipunrénovasi déning pamaréntahan Bordeaux kanthi yasa plabuhan lan dipuntambahi ril trèm.[37]
Wewengkon Parc Grand, lèripun Saint-Seurin dipunyasa kanthi proyék griya-griya real estate.[37] Wewengkon Saint-Seurin gadhah wangunan Basilika Saint-Seurin, dumunung ing Northwest Gallien dipunyasa ing sacaketing pura.[37] Wewengkon Saint-Seurin lan Chartrons dipundunungi kathah konsulat utawi utusan saking mancanegari.[37] Ing wewengkon kilèn wonten wewengkon Mériadeck.[37] Wewengkon punika ugi dipunnamini déning Pangéran Rohan, Ferdinand Maximilian Mériadec, Biskop Agung Bordeaux ingkang yasa wewengkon punika taun 1771 (ingkang ing 1835 dados balai kitha).[37]
Kitha Bordeaux dipunrencanakaken dados salah satunggaling kitha ageng Éropa ing abad XXI.[38] Rencananipun badhé dipundamel margi TGV rute Paris-Bordeaux saéngga langkung rikat jarak tempuhipun.[38] Wonten malih satunggaling prakawis kanggé ngatur wewengkon Saint John ing punjering Kitha Bordeaux.[38] Perkawis proyék kasebat dipunsebat 'Bordeaux Euratlantique.[38] Rencana sanès kados yasa malih stasiun sepur, damel kitha énggal ing salebetipun Bordeaux, ingkang wiyaripun 738 hèktar, ingkang kapérang saking 386 hèktar ing Bordeaux, Begles (217 hèktar), lan Floirac (135 hèktar).[38] Pangembangan proyek kanggé ngembangaken Bordeaux mbetahaken investasi ingkang kathah, saéngga proyek punika kalebet kapentingan nasional nagara Prancis sesarengan kaliyan pamaréntah laladan Bordeaux.[38] Rencananipun ing taun 2030, Kitha Bordeaux badhé dipunrantam minangka kitha bisnis internasional.[38]
Kitha Bordeaux dipunrencanakaken dados kitha digital ing taun 2030, ingkang ancasipun supados sadaya wargi ngginakaken tèknologi digital.[39] Tèknologi digital punika kanggé nggampilaken manéka aktivitas wargi Bordeaux, kados ing babagan: panyebaran pawartos/info saking pamaréntah, nepangaken e-goverment, budaya, pendidikan, kaamanan, kasarasan, lan layanan masarakat sanèsipun.[39] Strategi kitha digital punika gadhah ancas mromosikaken lan minggahaken pangembangan bisnis digital, panyebaran pawartos pambangunan Bordeaux kanthi médhia digital.[39]
Kitha Bordeaux gadhah agedha kanggé ngembangaken wewengkon Lèpèn Garonne.[40] Lèpèn Garrone punika salah satunggalipun lèpèn ingkang mili ing Bordeaux.[40] Rencananipun lèpèn kasebat badhé dipunkembangaken supados saged dipun-ginakaken kanggé manéka kegiyatan ékonomi, budaya, festival, lan acara sanès saéngga saged majengaken ékonomi Bordeaux.[40] Rencana pangembangan punika dipuntepangaken déning walikutha Bordeaux dhateng pers tanggal 11 Maret 2013.[40]
Bordeaux gadhah Stadion Chaban Delmas ingkang dipunyasa taun 1938.[41] Rencananipun stadhion punika badhé dipunyasa malih amargi badhé dipun-ginakaken ing Piala Éropa 2016.[41] Proyek pambangunan punika dipunpandhegani arsitèk Herzog De Meuron, dipunrancang awujud prisma kados piramida lan dipunjangkepi nganggé piranti canggih sanèsipun.[41] Pambangunan stadhion punika sampun njangkepi prasyaratan kaamanan, aksés warga dhateng stadhion, kanyamanan pamirsa, juru main bal, lan médhia massa.[41] Kanthi 43.000 kursi, stadion énggal punika dipunrantam saged paring raos mbetahaken kanggé pamirsa, pemain, kalebet pamirsa ingkang cacat.[41] Stadion Chaban Delmas ugi dipunjangkepi 3000 kursi klas bisnis.[41]
Pangembangan Bordeaux minangka kitha anggur gadhah ancas tujuan ndadosaken Bordeaux minangka simbol pengasil anggur.[42] Awit saking ancas tujuan kasebat Kitha Bordeaux damel wangunan pusat anggur.[42] Wangunan punika dipunyasa kanthi arsitèktur modhèren lan manggén ing sapinggiring Lèpèn Garrone.[42] Pambangunan lan pangembangan Bordeaux minangka kitha anggur ugi gadhah ancas majengaken ékonomi Bordeaux.[42]
Kangge ngadhepi manéka masalah transportasi, Bordeaux badhé yasa stasiun énggal.[43] Rencananipun ing taun 2017, lalu lintas Stasiun Saint Jean Bordeaux saya padhet, kanthi 11-18 yuta pelancong.[43] Awit saking punika Bordeaux badhé yasa Stasiun Saint Jean punika supados saged ngamot para panumpang.[43] Proyék pambangunan stasiun punika kapérang saking tigang wangunan lan lapangan énggal.[43] Wangunan utami kapérang saking gedhong énggal kanthi layanan bisnis kanggé para wisatawan, sarta dipunjangkepi panggénan parkir lan taman pit.[43] Proyék pambangunan stasiun punika ugi nyumadyakaken sumber énergi énggal, kados énergi srengéngé, panas bumi, lan toya.[43]
Ing Bordeaux wonten kalih tim ulah raga profésional, ingih punika The Girondins de Bordeaux, satunggalipun tim bal-balan ingkang mlebet ing kompetisi Ligue 1 Prancis.[44] Girondins de Bordeaux pungkasan mimpang Liga Prancis ing mangsa 2009-10 nalika dipandhégani déning juru latih Laurent Blanc. Wonten ugi tim ulah raga rugbi Bordelais Stade lan Union Bordeaux Bègles ingkang mlebet ing Kompetisi Kajuwaran Rugbi Prancis Ligue 2.[44][45] Tim ulah raga rugbi The Girodins de Bordeaux gadhah sajarah ingkang panjang ing wewengkon Bordeaux.[44] Tim punika dipundamel ing taun 1881 lan sampun naté menang ing Ligue Prancis.[44] Tim bal-balan punika ugi gadhah stadhion ingkang dipunsebat Stade Chaban Delmas ingkang kamot 30.000 tiyang.[44] Éwadéné tim ulah raga rugbi Bordeaux Bordelais Stade ugi sampun naté menang ing kompetisi rugbi ing Éropa lan Kanadha.[44]
Kanggé ngembangaken ulah raga, Kitha Bordeaux kanthi pambiyantunipun klub lan asosiasi ulah raga gadhah kabijakan kados:
Kanggé ngadhepi Kajuwaraan Éropa Piala Éropa 2016, ing Kitha Bordeaux dipunyasa stadhion bal kanthi kapasitas 43.500 papan palenggahan lan dipunrancang déning arsitèk Herzog lan de Meuron.[47] Pambangunan stadhion punika gadhah pikajeng kanggé kamajenganipun ulah raga Bordeaux.[47]
Ing Kitha Bordeaux wonten Universitas Bordeaux sampun wonten ing Kitha Bordeaux wiwit taun 1441.[48] Kitha Bordeaux ugi gadhah manéka institusi pendidikan / pawiyatan luhur lan sekolah bisnis, basa, lan ngèlmu babagan anggur.[48] Bordeaux narik kawigaten tiyang Éropa lan para winasis (ahli) internasional ingkang badhé nyinaoni basa lan budaya Prancis.[48]
Ing Kitha Bordeaux jumeneng manéka universitas kados:
Ing Kitha Bordeaux jumeneng manéka sekolah kados:
.JPG)
Kitha Bordeaux sampun dipunmangertosi minangka kitha kanthi piranti-piranti awis lan kathah wangunan toko.[81] Ing Bordeaux wonten wewengkon blanja ingkang sinebat "Golden Triangle" utawi tigang emas, ingkang kapérang saking wewengon de l'intendance, cours Georges Clemenceau lan allées de Tourny.[81] Manéka toko saking mérek kawentar wonten ing Bordeaux, kados: Hugo, Boss, Hermes, lan Rolex.[81] Toko-toko ing Bordeaux limrahipun nganggé basa Prancis lan Inggris.[81] Sanèsipun toko, wonten réstoran lan tiyang sadéan anggur.[81] Ing punjering Kitha Bordeaux madeg manéka toko lan mal ageng ingkang nyumadyaaken piranti mérek Prancis lan internasional ingkang sampun misuwur.[82] Kados kitha-kitha sanès ing Prancis, toko-toko alit ing Bordeaux awit enjing ngantos dalu.[82] Manawi mal lan supermarkèt dipunbikak 24 jam.[82] Toko Le Marche des Grands Hommes dipunbikak Senin ngantos Setu tabuh 10.00-20.00.[82] Dinten Minggu sapérangan ageng toko ing kitha punika dipuntutup.[82]
Amargi manggén ing sapinggiripun sagara, kulinér utawi dhaharan kas Bordeaux kathah ingkang kadamel saking kerang, tiram, ulam, lobster, lan kéwan sagara sanèsipun.[83] Dhaharan Bordeaux Lamproie a la Bordelaise, satunggaling kulinér klasik wiwit jaman Romawi, dipundamel saking welut laut, anggur, lan bumbu.[84]
Kulinér Bordeaux ingkang kadamel saking daging menda namanipun agneau de Pauillac.[83] Wonten ugi dhaharan ingkang kadamel saking bekicot ingkang dipunmasak campur kaliyan anggur, tomat, lan bahan sanèsipun.[83]
Kulinér Bordeaux ingkang awujud roti kados marrons Glaces, noisettines du Medoc, lan hazelnut panggang.[83] Roti tradhisional Bordeaux namanipun roti Canneles Baillardan ingkang raosipun manis.[83]
Kulinér saking Bordeaux sanèsipun kados Saus Bordelaise, ingkang dipundamel saking anggur abrit, coklat, brambang abrit, lan bumbu.[85] Manawi dhahar Saus Bordelaise limrahipun dipuntambahi stik panggang.[85]
Bordeaux gadhah kitha kembar kaliyan:
 |
Bordeaux |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
