From Wikipedia, the free encyclopedia
Grýlukvæði eru kvæði flokkuð með barnagælum, þótt þau hafi einkum verið notuð til þess að hrella og/eða aga börn fyrr á öldum. Grýlukvæðin gátu þannig falið í sér ákveðið uppeldisgildi, þótt þau hafi eflaust einnig falið í sér skemmtanagildi.[1] Í kvæðunum er jólavætturin Grýla fyrirferðamest allra persóna ásamt Leppalúða, eiginmanni hennar, og jólasveinunum.
Einnig hafa varðveist kvæði um Skrögg og Dúðadurt en þeir eru taldir vera bræður jólasveinanna. Samkvæmt heimildum er Dúðadurtur albróðir þeirra en Skröggur hálfbróðir og „holukrakki" Leppalúða og Lúpu. Segir sagan að á meðan Grýla lá karlæg í veikindum í heilt ár hafi Leppalúði haldið framhjá henni með Lúpu og eignuðust þau saman soninn Skrögg.
Elstu heimildir þar sem Grýlu ber á góma eru íslensk skinnhandrit frá 13. öld og má helst nefna nafnaþulu í Eddu Snorra Sturlusonar en þar bregður Grýlunafninu fyrir sem eitt af tröllkvennaheitum.[2] Þá má nefna Grýluvísu sem sem varðveitt er í Íslendingasögu Sturlu Þórðarsonar en þá vísu kvað Oddaverjinn Loftur Pálsson rétt fyrir Breiðabólstaðarbardaga í Fljótshlíð gagnvart Birni Þorvaldssyni(hálfbróður Gissurar jarls) árið 1221. Vísa Lofts hljóðar svo:
Grýlukvæði eftir óþekkta höfunda (Íslensk þjóðkvæði)
Grýlukvæði eftir þekkta höfunda
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.