Baybay Mediteraneo
baybay a naikapet ti Taaw Atlantiko a napalikmutan babaen ti rehion ti Mediteraneo / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ti Baybay Mediteraneo ket maysa a baybay a naikapet idiay Taaw Atlantiko a napalikmutan babaen ti rehion ti Mediteraneo ket gangani a napalikmutan babaen ti daga: iti amianan babaen ti Europa ken Anatolia, iti abagatan babaen ti Amianan nga Aprika, ken iti daya babaen ti Lebante. Ti baybay ket sagpaminsan a naipanpanunotan a kas paset ti Taaw, ngem daytoy ket kankanayon a nailaslasin a kas maysa kompleto a nailasin a bagi ti danum.
Baybay Mediteraneo | |
---|---|
Nagsasabtan | 35°N 18°E |
Kita | Baybay |
Kangrunaan a sumrekan | Taaw Atlantiko, Baybay ti Marmara, Nilo, Ebro, Rhône, Chelif, Po |
Pagpagilian ti labneng | agarup a 60
|
Kalawa ti rabaw | 2,500,000 km2 (970,000 sq mi) |
Agpakatengnga a kaadalem | 1,500 m (4,900 ft) |
Kaadaleman | 5,267 m (17,280 ft) |
Tomo ti danum | 3,750,000 km3 (900,000 cu mi) |
Panagnaed a panawen | 80–100 a tawtawen[2] |
Is-isla | 3300+ |
Dagiti pagtaengan | Alehandria, Arhel, Atenas, Barcelona, Beirut, Carthage, Dubrovnik, İzmir, Roma, Split, Tangier, Tel Aviv, Tripoli, Tunis (napno a listaan) |
Ti nagan a Mediteraneo ket naala manipud iti Latin a mediterraneus, a kayatna a sawen ket "akin-uneg a daga" wenno "iti tengnga ti daga" (manipud iti medius, "tengnga" ken terra, "daga"). Daytoy ket sakupenna ti agarup a kalawa ti 2.5 a riwriw km² (965,000 sq mi), ngem ti pannakaikapetna ti Atlantiko (ti Ilet ti Gibraltar) ket 14 km (8.7 mi) laeng a kalawa. Iti oseanograpia, daytoy ket sagpaminsan a tinawtawagan ti Baybay Euraprikano Mediteraneo wenno ti Europeano a Baybay Mediteraneo tapno mailasin daytoy manipud kadagiti sabsabali a lugar ti baybay mediteraneo.[3][4]
Ti Baybay Mediteraneo ket addaani ti natimbeng a kaadalem ti 1,500 m (4,900 ft) ken ti kaadaleman a nairehistro a puntos ket 5,267 m (17,280 ft) iti Calypso Deep idiay Baybay Honiko.
Daytoy idi ket maysa a nangruna a dalan dagiti aglaklako ken agbanbaniaga kadagiti taga-ugma a nangipalubos ti panaglaklako ken pannakisinnukat ti kultura a nagbaetan dagiti mangirugrugi a tattao ti daytoy a rehion. Ti pakasaritaan ti rehion ti Mediteraneo ket naipangpangruna iti pannakaawat kadagiti nagtaudan ken panagrang-ay kadagiti moderno a kagimongan. "Para iti pagkatlo ti globo, ti Baybay Mediteraneo ket kapadpada a ti panagikaykaysa nga elemento ken sentro ti Pakasaritaan ti Lubong."[5]