Սուրեն Քոչարյան

Սուրեն Հովակիմի Քոչարյան (սեպտեմբերի 5 (18), 1904, Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - հոկտեմբերի 9, 1979(1979-10-09), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային էստրադայի արտիստ, ասմունքող։ ՀԽՍՀ (1945) և ՌԽՖՍՀ (1967) ժողովրդական արտիստ։ Արժանացել է ԽՍՀՄ (Ստալինյան մրցանակ 1951), ՀԽՍՀ (1975) պետական մրցանակների, պարգևատրվել «Պատվո նշան» շքանշանով։

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Քոչարյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Այս հոդվածը Սուրեն Քոչարյանի մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Քոչարյան (այլ կիրառումներ)։

Սուրեն Քոչարյան
էստրադայի արտիստ, ասմունքող
Ծնվել է	1904 օգոստոսի 23
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Վրաստան
Մահացել է	սեպտեմբերի 29, 1979(1979-09-29) (տարիքը 75)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	դերասան
Պարգևներ և մրցանակներ	և

Կյանքն ու գործունեությունը

Սուրեն Քոչարյանը ծնվել է 1904 թ. Թիֆլիսում։ Թատերական կրթությունը ստացել է Մոսկվայի հայկական դրամատիկական ստուդիայում (1921-1925)։ 1925-1932 թվականներին՝ Երևանի Առաջին պետական թատրոնի (այժմ՝ Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ակադեմիական թատրոն) դերասան։

Դերերից են՝

• Ֆուրմանով՝ Ֆուրմանով «Խռովություն»,
• Վասկա Պեպել՝ Մաքսիմ Գորկի «Հատակում»,
• Կակուլի՝ Գաբրիել Սունդուկյան «Պեպո»
• Գիժ Մոզի՝ «Քանդած օջախ»,
• Վիշնևսկի՝ «Եկամտավոր պաշտոն»,
• Քարյան՝ «Ցասում»։

Ասմունքի արվեստին ամբողջությամբ նվիրվել է 1932 թվականից։ 1939 թվականից՝ Մոսկվայի ֆիլհարմոնիայի մենակատար։ Մոսկվայում առաջին անգամ հանդես է եկել հայ արվեստի մոսկովյան տասնօրյակի ժամանակ (ծրագրում՝ «Սասունցի Դավիթ»)։ Ստեղծել է ավելի քան երեք տասնյակ գրական կոմպոզիցիա (հայերեն և ռուսերեն)։

Ստեղծագործական նախասիրությունը գրական նշանավոր երկերի ասմունքն էր՝

• Շոթա Ռուսթավելի, «Ընձենավորը»,
• Բոկաչչո, «Դեկամերոն»,
• Խաչատուր Աբովյան, «Վերք Հայաստանի»,
• Հոմերոս, «Ոդիսական»,
• Շեքսպիր, «Հանուն հայրենիքի» - Կոմպոզիցիա,
• Լև Տոլստոյ, «Կրեյցերյան սոնատ»,
• Գաբրիել Սունդուկյան, «Մակակո» - ըստ «Վարինկի վեչերը» պատմվածքի,
• Բորիս Պոլևոյ, «Ոսկի»,
• «Հայ ժողովրդական հեքիաթները»,
• «Հազար ու մեկ գիշեր»,

որոնք Քոչարյանի խաղացանկում պահպանվել են տասնյակ տարիներ։

Ասմունքի տաղանդավոր վարպետին հավասարապես մատչելի էին և Շեքսպիրի վեհաշունչ խոսքը, և Լև Տոլստոյի հոգեբանական թափանցումները, և Խաչատուր Աբովյանի արարատյան բարբառը, և Սունդուկյանի թիֆլիսահայերենը, և Թումանյանի, Չարենցի և ռուս ժամանակակից գրողների ոճն ու լեզուն։ Քոչարյանի ասմունքի գերիշխող հնչերանգը պատմողականն է, գլխավոր սկզբունքը՝ կերպարների անձնավորումը հնչող խոսքի և դիմախաղի միջոցով։ Քոչարյանը իր արվեստով ստեղծել է «մի դերասանի թատրոն»։ Քոչարյանի ասմունքային վերջին ծրագիրն էր «Հայ ժողովրդական հեքիաթները» (ՀԽՍՀ պետական մրցանակ 1975 թ.)։

Մահացել է Մոսկվայում 1979 թ., թաղված է Երևանում։

Երկեր

• Կենդանի խոսքի ոլորտներում, [Երևան], 1963

Թարգմանություններ

Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում

• Խորհրդային քուրդ գրողներ։ Անթոլոգիա.- Երևան։ Պետհրատ, 1936.- 154, 1 չհ. էջ։

Ծանոթագրություններ

1. Кочарян Сурен Акимович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Գրականություն

• Լ. Հախվերդյան, Սուրեն Քոչարյանի արվեստը, Երևան, 1959
• Алянский Ю., Сурен Кочарян, Москва 1983 (ռուս.)

Արտաքին հղումներ

• Սուրեն Քոչարյան Արխիվացված 2020-10-27 Wayback Machine

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրեն Քոչարյան» հոդվածին։