From Wikipedia, the free encyclopedia
Թուրքիայի ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով 2015 թվականի դրությամբ երկրի բնակչությունը կազմում է 77 695 904 մարդ[1]։
Թուրքիան բազմազգ պետություն է։ Երկրում բնակվում է մոտ 77 միլիոն մարդ, որոնցից՝
| № | Ազգություն | Այդ թվում | Բնակչություն | % այսքանից այնքան բնակչություն |
|---|---|---|---|---|
| 1 | թուրքեր | 50 000 000 — 60 000 000 | 64-77% | |
| 2 | քրդեր | 6 000 000—11 000 000 | 8-14% | |
| 3 | ղրիմի թաթարներ[5] | 500 000 - 5 000 000 | 0,6-6% | |
| 4 | զազա | 500 000—800 000-ից մինչև 2 500 000 | ||
| 5 | արաբներ | 870 000—2 000 000 | ||
| 6 | զիգի | 40 000—2 000 000 | 0,05-5% | |
| 7 | չերքեզներ | (700 000—1 000 000) | 1 500 000 | 1,5% |
| 8 | չվենեբուրի | 1 000 000 | ||
| 9 | ալբանացիներ | 1 000 000 | ||
| 10 | ադրբեջանցիներ | 800 000 | ||
| 11 | գնչուներ | 700 000 | ||
| 12 | պոմակներ | 600 000 | ||
| 13 | թուրքմեններ | 500 000 | ||
| 14 | լազեր | 350 000 | ||
| 15 | աբխազներ | 300 000 | ||
| 16 | հայեր | 200 000 | ||
| 17 | թաթարներ | 130 000 | ||
| 18 | չեչեններ | 101 000 | ||
| 19 | ինգուշներ | 70 000 | ||
| 20 | կարաչայներ | 70 000 | ||
| 21 | օսեր | 60 000 | ||
| 22 | ավարներ | 53 000 | ||
| 23 | գերմանացիներ | 50 000 | ||
| 24 | ուզբեկներ | 50 000 | ||
| 25 | ույղուրներ | 42 000 | ||
| 26 | բոսնիացիներ | 30 000 | ||
| 27 | ղազախներ | 20 000 | ||
| 28 | հրեաներ | 20 000 | ||
| 29 | կումիկներ | 20 000 | ||
| 30 | աբազներ | 20 000 | ||
| 31 | ասորիներ | 17 000 | ||
| 32 | ղրղզներ | 10 000 | ||
| 33 | աֆրոթուրքեր | 5 000 | ||
| 34 | հույներ | 4 000 | ||
| 35 | լեզգիներ | 3 000 | ||
2) թուրքեր (70—80 %),
քրդեր (18 %),
այլ ազգեր (8 %) —
ալբանացիներ (1—1,5 մլն.),
բոսնիաներ (1 մլն.),
ադրբեջանցիներ (800 հզ.),
արաբներ (800 հզ.),
գնչուներ (0,5—1,5 մլն.),
զազաներ (0,5—1 լմն.),
լազեր (350 հզ.),
չերքեզներ (300 հզ.),
հայեր (76—200 հզ.),
հույներ և այլք[6]։
| Տարի | Բնակչություն |
| մ.թ.ա. 1000 | 2 500 000 |
| 1 | 9 000 000 |
| 150 | 14 000 000 |
| 400 | 18 000 000 |
| 1000 | 9 500 000 |
| 1500 | 6 000 000 |
| 1800 | 9 000 000 |
| 1900 | 11 900 000 |
| 1983 | 47 279 000 |
| 2000 | 64 729 000 |
| 2010 | 73 723 000 |
| 2015 | 77 695 904 |
| 2050(կանխատեսում) | 108 000 000 |
| 2100(կանխատեսում) | 75 500 000 |
Պետք է նկատել, որ թուրքերի ինքնանվանում մինչև 1923 թվականին Թուրքական հանրապետության հռչակումը եղել է օսմաններ։ Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը առաջարկեց վերցնել «թուրք» անվանումը, քանի որ մինչև կայսրության ձևավորումը ազգությունը կոչվել է թուրք։ Այսպես օսմանները դարձան թուրքեր, իսկ Օսմանյան կայսրությունը Թուրքական հանրապետություն։ Սկսցվեց թուրք էթնոսի ինքավերականգնման գործընթացը։ Երկրի բոլոր քաղաքացիները հայտարարվեցին թուրքեր, իսկ դպրոցներում որպես մայրենի լեզու սկսեց դասավանդվել թուրքերենը։
.png)
1844 թվականի մարդահամարի տվյալներով երկրում բնակվում էր 10 միլիոն մարդ, որից 5 միլիոնը (50 %)-ը քրիստոնյաներ, այդ թվում՝ 2,4 միլիոն (24 %) հայեր, 2 միլիոն (20 %) հույներ, 600 հզ (6 %) ասորիներ այլ քրիստոնյա ազգեր։
Ժամանակակից Թուրքիայում հայերը, հույները և ասորիները կազմում են երկրի բնակչության 1 %-ից էլ քիչ թվաքանակ։ Թուրքիայի Սահմանադրության 66-րդ հոդվածը բոլոր քաղաքացիներին հռչակում է որպես թուրք։ Երկրի պետական լեզուն թուրքերենն է։ Լոզանի պայմանագրով առանձնացվեց երեք էթնիկ փոքրամասնություններ, որոնց իրավունքները պետք է պաշտպանվեին՝ հայերի, հույների և հրեաների[7]։ Շատ տարիների ընթացքում իրենց ինքնորոշման պայքարն են մղում նաև քրդերը։
Բնակչության ճնշող մեծամասնությունը՝ մոտ 99 % մուսուլմաններ են (սուննիներ, ալավիներ, շիաներ)։
Ստորև, եթե այլ հղում չկա, ներկայացված են Թուրքիայի ազգային վիճակագրական ծառայության տրամադրած տվյալները 2013 թվականի դրությամբ[1]։
Բնակչություն — 77 695 904 մարդ ▲
Կյանքի սպասելի տևողություն (տարեկան)։
Ընդհանուր — 76,9 ▲
Տղամարդիկ — 74,7 ▲
Կանայք — 79,2 ▲
Ծնելիության ընդհանուր տոկոս — 16,9 1000 մարդու տվյալներով ▼
մահացելիության ընդհանուր տոկոս (2014 թվական) — 6,12 1000 մարդու տվյալներով [8] 
Ծնելիության զանգվածային տոկոս — 2,07 ▼
Ծնելիության ընդհանուր տոկոսը տարբեր է տարբեր շրջաններում։ Օրինակ, արևմուտքում՝ Մարմարածովյան տարածաշրջանում այն կազմում է 1,55 (մոտ է հարևան Բուլղարիայի և Հունաստանի տվյալներին), իսկ Արևելյան Անատոլիայում, որը հիմնականում քրդաբնակ է, յան կազմում է 3,42 (մոտ է հարևան Սիրիայի տվյալներին)[9]։
Երեխաների մահացելիության տոկոս՝ 11,4 1000 մարդու տվյալներով ▼
Տարիքային խմբեր
0 — 14 տարեկան՝ 24,5 % ▼
15 — 65 տարեկան՝ 67,8 % ▲
65 տարեկանից բարձր՝ 7,7 % ▲
Միջին տարիք՝ 30,4 տարեկան ▲
Բնակչության աճ՝ 1,16 % ▼
Քաղաքային բնակչություն — 71,5 %[8] ▲
Ուրբանիզացիայի տարեկան տոկոս՝ 2,4 % (2010—2015 թվականներ)[8]
| Շրջան | Ծնվածների ընդհանուր թվաքանակ | Մահացածների ընդհանուր թվաքանակ | Իրական աճը | Ծնելիության ընդհանուր տոկոսը 1000 մարդու կտրվածքով | Մահացելիության ընդհանուր տոկոսը 1000 մարդու կտրվածքով | Իրական աճը 1000 մարդու կտրվածքով | Ծնելիության զանգվածային տոկոսը | Երիտասարդ տարիքում մահվան տոկոսը |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950-1955 | 1 108 000 | 431 000 | 677 000 | 48.4 | 18.8 | 29.6 | 6.30 | 167.4 |
| 1955-1960 | 1 237 000 | 485 000 | 752 000 | 46.9 | 18.4 | 28.5 | 6.15 | 163.9 |
| 1960-1965 | 1 328 000 | 529 000 | 799 000 | 44.3 | 17.6 | 26.7 | 6.05 | 160.5 |
| 1965-1970 | 1 355 000 | 562 000 | 792 000 | 40.3 | 16.7 | 23.6 | 5.70 | 156.9 |
| 1970-1975 | 1 451 000 | 564 000 | 887 000 | 38.7 | 15.0 | 23.7 | 5.30 | 141.3 |
| 1975-1980 | 1 523 000 | 545 000 | 977 000 | 36.4 | 13.0 | 23.4 | 4.72 | 119.4 |
| 1980-1985 | 1 579 000 | 505 000 | 1 074 000 | 33.8 | 10.8 | 23.0 | 4.15 | 96.7 |
| 1985-1990 | 1 433 000 | 457 000 | 976 000 | 27.7 | 8.8 | 18.9 | 3.28 | 78.0 |
| 1990-1995 | 1 419 000 | 432 000 | 987 000 | 25.1 | 7.7 | 17.4 | 2.90 | 63.0 |
| 1995-2000 | 1 382 000 | 399 000 | 983 000 | 22.6 | 6.5 | 16.1 | 2.57 | 45.5 |
| 2000-2005 | 1 296 000 | 373 000 | 923 000 | 19.7 | 5.7 | 14.0 | 2.23 | 31.4 |
| 2005-2010 | 1 316 000 | 384 000 | 932 000 | 18.7 | 5.5 | 13.2 | 2.15 | 24.0 |
| Բնակչության թվաքանակը հունվարի 1-ի տվյալներով | Ծնվածների թվաքանակը | Մահացածների թվաքանակը | Իրական աճ | Ծնելիության ընդհանուր տոկոսը 1000 մարդու կտրվածքով | Մահացելիության ընդհանուր տոկոսը 1000 մարդու կտրվածքով | Իրական աճը 1000 մարդու կտրվածքով | Ծնելիության զանգվածային տոկոսը | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2001 | 1 323 195 | 20.3 | 2.37 | |||||
| 2002 | 1 229 417 | 18.6 | 2.17 | |||||
| 2003 | 1 198 763 | 17.9 | 2.09 | |||||
| 2004 | 1 222 242 | 18.0 | 2.11 | |||||
| 2005 | 1 243 513 | 18.1 | 2.12 | |||||
| 2006 | 1 254 157 | 18.1 | 2.12 | |||||
| 2007 | 1 287 784 | 18.3 | 2.16 | |||||
| 2008 | 70 586 256 | 1 292 839 | 18.2 | 2.15 | ||||
| 2009 | 71 517 100 | 1 261 299 | 368 390 | 892 909 | 17.5 | 5.1 | 12.4 | 2.08 |
| 2010 | 72 561 312 | 1 253 309 | 365 190 | 888 119 | 17.2 | 5.0 | 12.2 | 2.05 |
| 2011 | 73 722 988 | 1 241 412 | 375 367 | 861 805 | 16.8 | 5.1 | 11.7 | 2.02 |
| 2012 | 74 724 269 | 1 286 828 | 376 000 | 910 828 | 17.1 | 5.0 | 12.1 | 2.09 |
| 2013 | 75 627 384 | 1 283 062 | 372 094 | 910 968 | 16.9 | 4.9 | 12.0 | 2.07 |
| 2014 | 76 667 864 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
