Օսեր

Օսեր (օսերեն՝ Ирон адæм կամ Ирæттæ), Կովկասում ապրող ազգ, ապրում են մասամբ ճանաչված Հարավային Օսիայում և Ռուսաստանի կազմում գտնվող Հյուսիսային Օսիայում, ինչպես նաև Ռուսաստանի այլ վայրերում, Վրաստանում, Թուրքիայում և այլուր։ Խոսում են օսերեն, որը հնդեվրոպական լեզվախմբի իրանական խմբին է պատկանում։ Համարյա բոլոր օսերը երկլեզու են (օսերեն և ռուսերեն, օսերեն և վրացերեն, նաև օսերեն և թուրքերեն)։ Ընդհանուր քանակը մոտավորապես 700,000 հազար մարդ է^[1]։ Իսկ նրանց նախնիներն էին ալանները։

Օսեր
Օսեթիայի դրոշը
Ընդհանուր քանակ
700.000[1]
Բնակեցում
Ռուսաստան 558.515 [2]  Հյուսիսային Օսիա 480.300  Հարավային Օսիայի Հանրապետություն 51.000  Սիրիա 58.000  Վրաստան 15.000  Թուրքիա 37.000  Ուզբեկստան 8.200  Տաջիկստան 5.300  Ուկրաինա 4.900  Ադրբեջան 2.350  Թուրքմենստան 2.200  Ղազախստան 2.100  Ղրղզստան 1.000  Բելառուս 800  Հայաստան 400  Մոլդովա 350  Լատվիա 260  Էստոնիա 120
Լեզու(ներ)
Օսերեն
Հավատք(ներ)
Ուղղափառություն

Պատմություն

Ընդհանուր թիվը՝ 700 հազ․ է։ Ծագումնաբանորեն կապվում են ինչպես Հյուսիսային Կովկասի բնիկների, այնպես էլ եկվոր սկյութների (մ․ թ․ ա․ VIII – VII դդ․), սարմատների (մ․ թ․ ա․ IV – I դդ․) և հատկապես աչաններքւ (մ․ թ․ I դարից) հետ։ Բնիկներն ընդունել են եկվորների իրան, լեզուն Ա մշակույթի շատ գծեր։ XV–XVIII դդ․ կազմավորվել են իբրև միասնական ժողովուրդ։ Հս․ Օսեթիան Ռուսաստանին միացվել է 1774-ին, Հվ․ Օսեթիան՝ 1801-ին։ Օսերի մեծամասնությունը դավանում էր քրիստոնեություն, մնացածը՝ մահմեդականություն (XVII–XVIII դարերից), պահպանվել էին նաև հեթանոս հավատալիքներն ու դրանց հետ կապված ծեսերը։ Հարթավայրերում օսեր զբաղվել են հիմնականում հողագործությամբ, լեռներում անասնապահությամբ։ Կիրառական արվեստի առավել հին ձևերից են փայտի ու քարի փորագրությունը, մետաղների գեղարվեստական մշակությունը, ասեղնագործությունը և այլն։ Բանահյուսության մեջ առանձնանում է Նարայան էպոսը Սովետական իշխանական տարիներին Օսերի գյուղատնտեսությունը մեքենայացվեց և դարձավ բազմաճյուղ։