Եվրոպական միության տնտեսություն

Եվրոպական միության տնտեսությունը Եվրոպական միության (ԵՄ) անդամ երկրների համատեղ տնտեսությունն է։ Այն աշխարհում երկրորդ ամենամեծ տնտեսությունն է ինչպես անվանական (Միացյալ Նահանգներից հետո), այնպես էլ ըստ գնողունակության հավասարության (Չինաստանից հետո)։ 2018 թվականին Եվրամիության ՀՆԱ-ն գնահատվել է 18,8 տրիլիոն դոլար (անվանական)^[22], որը կազմում է համաշխարհային տնտեսության մոտավորապես 22%-ը (անվանական գլոբալ ՀՆԱ)^[23]։

ԵՄ-ի մեկ շնչի հաշվով ՀՄԱ-ն, 2016 թվական

Արժույթ	Եվրո (EUR, €) և 10 այլ
Ֆիսկալ տարի	Օրացույցային տարի
Առևտրային կազմակերպություններ	WTO, G20, G7 և այլն
Վիճակագրություն
Բնակչություն	▲ 513,481,691 (ԵՄ28, 1 Հունվար 2019 թվական)[1]
ՀՆԱ	$18.292 տրիլիոն (անվանական; 2019)[2] $22.774 trillion (PPP; 2019)[2]
ՀՆԱ-ի աճ	2.8% (2017) 2.2% (2018) 1.5% (2019) 1.6% (2020)[2]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով	$35,623 (անվանական; 2019)[2] $44,539 (PPP; 2019)[2]
ՀՆԱ֊ն ըստ սեկտորի	Գյուղատնտեսություն։ 1.5% Արդյունաբերություն։ 24.5% Ծառայություններ։ 70.7% (2016 est.)[3]
Գնաճ (ՍԳԻ)	1.693% (2020)[2] 1.551% (2019)[2] 1.934% (2018)[2]
Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն	9.8% (2013)[3] 21.9% աղքատության ռիսկ (2018)[4]
Ջինիի գործակից	30.9 միջին (2018)[5]
Մարդկային զարգացման ինդեքս	0.899 (շատ բարձր)
Աշխատուժ	248,537,800 (2019)[6] 73.2% զբաղվածության մակարդակ (Target: 75%, EU28; 2018)[7] 72% զբաղվածության մակարդակ (EA19, 2018)[7]
Աշխատուժ ըստ մասնագիտության	Գյուղատնտեսություն։ 5% Արդյունաբերություն։ 21.9% Ծառայություններ։ 73.1% (2014 est.)[3]
Գործազրկություն	6.2% (ԵՄ28, Դեկտեմբեր 2019)[8] 7.4% (ԵՄ19, Դեկտեմբեր 2019)[8] 21 միլիոն գործազուրկ (2016)[9]
Միջին համախառն աշխատավարձ	€35,000 (~US$40,000), տարեկան (2015)[10]
Մինջին զուտ եկամուտ	€24,000 (~US$27,000), տարեկան (2015)[10]
Հիմնական արտադրություններ	Երկաթ գունավոր մետաղ մետաղական արտադրանք նավթ ածուխ ցեմենտ քիմիական նյութեր դեղագործություն օդային տարածք Երկաթուղային տրանսպորտ ավտոմոբիլ շինարարական սարքավորումներ արդյունաբերական սարքավորումներ նավաշինություն էլեկտրական սարքավորումներ հաստոցներ ավտոմատացվաշ սարքավորումներ էլեկտրոնիկա հեռահաղորդակցման սարքավորումներ ձկնորսություն սնունդ և խմիչքներ կահույք թուղթ տեքստիլ[3]
Արտաքին
Արտահանում	$1.9 տրիլիոն (2015 est.)[11]
Արտահանվող ապրանքներ	մեքենաներ, շարժիչային տրանսպորտային միջոցներ, դեղագործական նյութեր և այլ քիմիական նյութեր, վառելիք, օդանավ, պլաստմասսա, երկաթ և պողպատ, փայտանյութ և թղթե արտադրանքներ, ալկոհոլային խմիչքներ, կահույք
Արտանհանման հիմնական գործընկերներ	ԱՄՆ 20.7% Չինաստան 9.6% Շվեյցարիա 8.1% Թուրքիա 4.4% Ռուսաստան 4.1% (2016 est.)[11]
Ներկրում	$1.7 տրիլիոն (2015 թվական)[11]
Ներկրվող ապրանքներ	վառելիք և չմշակված յուղեր, մեքենաներ, տրանսպորտային միջոցներ, դեղագործական նյութեր և այլ քիմիական նյութեր, թանկարժեք քարեր, տեքստիլներ, ինքնաթիռներ, պլաստմասսա, մետաղներ, նավեր
Ներկրման հիմնական գործընկերներ	Չինաստան 20.1% ԱՄՆ 14.5% Շվեյցարիա 7.1% Ռուսաստան 6.3% Նորվեգիա 4.3% (2016 թվական)[11]
Օտարերկրյա ուղղակի ներդրումենրի ծավալ	€4 trillion (inward, 2012)[12] €5.2 տրիլիոն (outward, 2012)[13]
Համախառն արտաքին պարտք	$13.05 տրիլիոն (31 Դեկտեմբեր 2014 թվական)[11]
Պետական ֆինանսներ
Պետական պարտք	ՀՆԱ-ի 83.2%-ը (2016)[14]
Եկամուտ	ՀՆԱ-ի 44.9%-ը (2016)[15]
Ծախսեր	ՀՆԱ-ի 47.4%-ը (2015)[16]
Տնտեսական օգնություն	դոնոր։ ODA, $87.64 միլիարդ[18]
Վարկային վարկանիշ	Standard & Poor's[19]: AA Outlook: Կայուն Moody's[19]: AAA Outlook: Կայուն Fitch[19]: AAA Outlook: Կայուն Scope[20]: AAA Outlook: Կայուն
Արտաքին պաշարներ	$0.6 տրիլիոն (2010)[21]

Եվրոն, որն օգտագործվում է Եվրամիության 28 անդամ երկրներից  19-ում, հանդիսանում է աշխարհի երկրորդ խոշոր պահուստային արժույթը, ինչպես նաև աշխարհում ամենաշատ վաճառվող երկրորդ արժույթն ԱՄՆ դոլարից հետո^[24][25][26]։ Եվրոն պաշտոնական արժույթ է 25 երկրներում՝ եվրագոտում և եվրոպական վեց այլ երկրներում՝ պաշտոնապես կամ դե ֆակտո։

Եվրամիության տնտեսությունը բաղկացած է խառը տնտեսությունների ներքին շուկայից, որը հիմնված է ազատ շուկայական հարաբերությունների և առաջադեմ սոցիալական մոդելների վրա։ Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն 2017-ին կազմել է 37,800 դոլար^[3], իսկ ԱՄՆ-ում`59,495 ԱՄՆ դոլար, Ճապոնիայում՝ 42.695 դոլար և Չինաստանում՝ 16.636 դոլար^[27]։ Անդամ պետություններում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն էականորեն անհավասար է. Լյուքսեմբուրգում  կազմում է 105,148 դոլար, իսկ Բուլղարիայում՝ 21.678 դոլար^[28]։ Եվրամիությունը ցածր Ջինի գործակիցով (այն հավասար է 31-ի) ունի եկամուտների ավելի հավասարակշռված վերաբաշխում, քան համաշխարհային միջինը^[29][30]։

«Euronext»-ը եվրագոտու հիմնական ֆոնդային բորսան է և շուկայական կապիտալիզացիայով աշխարհում հանդիսանում է վեցերորդը^[31]։ 2012 թվականին Եվրամիությունում կատարված օտարերկրյա ներդրումները ընդհանուր առմամբ կազմել են 5,1 տրիլիոն դոլար, մինչդեռ ԵՄ-ի ներդրումները արտասահմանյան երկրներում կազմել են 9,1 տրիլիոն դոլար, ինչը կազմել է աշխարհում ներքին և արտաքին ամենաբարձր ներդրումները^[32][33]։ Եվրամիության ամենամեծ առևտրային գործընկերներն են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Թուրքիան, Ճապոնիան, Նորվեգիան, Հարավային Կորեան, Հնդկաստանը և Կանադան^[34]։

2009 թվականին համաշխարհային ճգնաժամի սկզբից ի վեր, հակառակ տնտեսական իրավիճակներ են առաջացել մի կողմից Հարավային Եվրոպայի երկրների միջև, մյուս կողմից՝ Կենտրոնական և Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների միջև։ 2018 թվականին Եվրամիությունում պետական պարտքը կազմում էր ՀՆԱ-ի 80% -ը՝  ընդ որում Էստոնիայում կազմել է՝ 8,4%, իսկ ամենաբարձրը՝ Հունաստանում՝ 181.1%^[35]։

Արժույթը

Հիմնական հոդված՝ Euro

Եվրագոտին կամ եվրոյի շրջանը (մուգ կապույտ) ներկայացնում է 343 միլիոն մարդ: Եվրոն երկրորդ ամենամեծ պահուստային արժույթն է աշխարհում:

Սկսած 1999 թվականից ԵՄ անդամ որոշ պետություններ, այժմ ԵՄ 28 պետություններից 19-ը եվրոն որպես պաշտոնական արժույթ օգտագործում են արժութային միությունում։ Մնացած 9 պետությունները շարունակեցին օգտագործել իրենց սեփական արժույթը՝ եվրոյին ավելի ուշ միանալու հնարավորությամբ։ Եվրոն նաև ԵՄ-ում ամենատարածված և օգտագործվող արժույթն է։

1992 թվականից ի վեր Մաաստրիխտի պայմանագիրը սահմանում էր կոշտ տնտեսական և հարկաբյուջետային կոնվերգենցիայի չափանիշներ եվրոյին միացող պետությունների համար։ 1997 թվականից սկսած՝ «Կայունության և աճի» պայմանագիրը սկսեց ապահովել շարունակական տնտեսական և հարկաբյուջետային կայունություն և կոնվերգենցիա։

Դանիան և Միացյալ Թագավորությունը, որոնք չեն հանդիսանում եվրագոտու անդամ, ունեն հատուկ իրավունքներ, որոնք կապված  են հետագայում եվրոյին միանալու հետ։ Շվեդիան կարող է նաև ընտրել, թե երբ կարող է միանալ Եվրոպական փոխարժեքի մեխանիզմին, իսկ մնացած պետությունները պարտավորվում են միանալ եվրոյին իրենց անդամակցության պայմանագրերի միջոցով։

2009 թվականին Հունաստանից սկսած, եվրագոտու 19 պետություններից հինգը պայքարում են պարտքի ճգնաժամի դեմ, որը շատերն անվանում են «Եվրոպական պարտքային ճգնաժամ»։ Այս բոլոր պետություններում (Հունաստան, Իռլանդիա, Պորտուգալիա, Իսպանիա, Կիպրոս) սկսեցին իրականացնել առողջացման ծրագրեր  և 2015 թվականի դրությամբ բոլոր երկրները, բայց Հունաստանից վերականգնվել են իրենց պարտքային ճգնաժամից։ Եվրամիությանը չանդամակցող պետությունները նույնպես անցել են պարտքային ճգնաժամ և անցել են նաև հաջողված առողջացման ծրագրեր՝ Հունգարիա, Ռումինիա և Լատվիա^[36]։

Բյուջե

ԵՄ-ի միասնական բյուջեն 2011 թվականին կազմել է 141 միլիարդ եվրո, իսկ 2007–2013 թվականների համար^[37]՝ 862 միլիարդ եվրո, ինչը կազմում է ԵՄ ՀՆԱ-ի շուրջ 1%-ը։

Ոլորտներ

Ծառայություններ

Ծառայությունների ոլորտը Եվրամիության ամենակարևոր ոլորտն է, որը կազմում է ՀՆԱ-ի 74,7%-ը, համեմատած արդյունաբերության հետ, որը կազմում է ՀՆԱ-ի 23,8%-ը և գյուղատնտեսության հետ՝ ՀՆԱ-ի ընդամենը 1,5%-ը^[38]։

Ֆինանսական ծառայությունները լավ զարգացած են Միության միասնական շուկայում։ Ընկերություններն ավելի մեծ վստահություն ունեն բանկային վարկերի նկատմամբ, քան ԱՄՆ-ում, չնայած որ ձեռնարկությունների շուկաների միջոցով ավելի շատ ֆինանսական միջոցներ հավաքագրող ընկերությունների նկատմամբ նախատեսվում է իրականացնել փոփոխություն ԵՄ-ի «Կապիտալի շուկաների միություն» նախաձեռնության միջոցով, որը Հանձնաժողովը ներկայացրեց 2015-ի սեպտեմբերին՝ ԵՄ ներսում կապիտալի ազատ շարժումը մոբիլիզացնելու համար^[39]։ Ծրագիրը նպատակ ունի «մինչև 2019 թվականը ստեղծել ԵՄ-ում ինտեգրված կապիտալի շուկայի կառույցներ»^[40]։ Նշված նախաձեռնությունը ընդհանուր առմամբ պարունակում է 33 միջոցառում^[41]։ Ծրագիրը թարմացվել է 2017-ին և 2019-ին^[42]։ Նախաձեռնության իրականացման համար պատասխանատու է Ֆինանսական կայունության, ֆինանսական ծառայությունների և կապիտալի շուկաների միության հանձնակատար Վալդիս Դոմբրովսկիսը` Լատվիայի նախկին վարչապետը^{[43][44][45][46]}։

ԵՄ շատ քաղաքներ ֆինանսական կենտրոններ են. Ֆինանսական հաստատությունները և ընկերությունները, որոնք տեղակայված են Միացյալ Թագավորությունում, զգալի ֆինանսական ծառայություններ են մատուցում ԵՄ-ի տարածքում գտնվող ընկերություններին^[47][48]։ Մեծ Բրիտանիայում գտնվող բանկերը երաշխավորում են Եվրոմիության ընկերությունների կողմից թողարկված կապիտալի և պարտքի կեսը, Մեծ Բրիտանիայում գտնվող բանկերը կոնտրագենտ են հանդիսանում Եվրամիության բանկերի և ընկերությունների կողմից վաճառքի հանված արտաբորսայական տոկոսային ածանցյալների կեսի համար, ինչպես նաև Եվրամիությունում գործող 30 միլիոն  ապահովագրողներ ապահովագրված են Մեծ Բրիտանիայում գործող ապահովագրական ընկերությունների միջոցով։ Մեծ Բրիտանիայում տեղակայված Կենտրոնական գործընկերությունները (CCPs) ծառայություններ են մատուցում ԵՄ հաճախորդներին մի շարք շուկաներում, իսկ Մեծ Բրիտանիայում գործող ակտիվների կառավարիչները կազմում են Եվրոպայում կառավարվող բոլոր ակտիվների 37%-ը^[49]։ Համաշխարհային ֆինանսական կենտրոնների ինդեքսի համաձայն, այն բանից հետո, երբ Միացյալ Թագավորությունը հեռանա ԵՄ-ից, ինչը և կանխատեսվում էր 2019 թվականի հոկտեմբերին, Եվրոպայի երկու խոշորագույն ֆինանսական կենտրոնները՝ Լոնդոնը և Ցյուրիխը, դուրս կգան Եվրամիությունից^[50]։ ԵՄ կազմում երկու խոշոր ֆինանսական կենտրոնները այնուհետև կլինեն Ֆրանկֆուրտը և Լյուքսեմբուրգը։

Լոնդոնը նաև պրոֆեսիոնալ ծառայությունների առաջատար միջազգային կենտրոն է, որը մատուցում է ԵՄ-ի հաճախորդներին։

Գյուղատնտեսություն

Գյուղատնտեսության ոլորտը ֆինանսավորվում է ԵՄ-ից ստացվող սուբսիդիաների միջոցով`«Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» շնորհիվ։ 2013 թվականին այն կազմել է 45 միլիարդ եվրո (ընդհանուր բյուջեի 33 %-ից 148 միլիարդ եվրո պակաս)<sup>[51]</sup>։ Սկզբնական շրջանում այդ սուբսիդիաները օգտագործվել են ԵՄ ֆիրմաների համար նվազագույն գին ապահովելու համար։ Սակայն դա քննադատվեց համարվելով պրոտեկցիոնիզմ, ինչը խոչընդոտում էր առևտրին և վնասում էր զարգացող երկրներին։ Այսպես Մեծ Բրիտանիան բազմիցս հրաժարվել է տարեկան զեղչից, քանի դեռ «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» մեջ փոփոխություններ չեն կատարվել։ Որոշ ժամանակ անց «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» մեջ կատարվեցին էական բարեփոխումներ։ Մասնավորապես 1985 թվականին ԵՄ բյուջեի շուրջ 70%-ը ծախսվեց գյուղատնտեսության վրա։ 2011 թվականին գյուղացիական տնտեսություններին տրամադրված ուղղակի օգնությունը և շուկայի հետ կապված ծախսերը կազմեցին բյուջեի ընդամենը 30%-ը, իսկ գյուղական զարգացման ծախսերը`11%։ Մինչև 2011 թվականը ուղղակի աջակցության 90%-ը դարձել էր արտադրության հետ կապ չունեցող, քանի որ շարունակական բարեփոխումներ էին իրականացվում «Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականության» ֆինանսավորման և ձևավորման մեջ^[52]։

Զբոսաշրջություն

Եվրամիությունը զբոսաշրջային խոշոր վայր է, որը գրավում է ինչպես Միության քաղաքացիներին, այնպես էլ օտարերկրյա քաղաքացիներին։ Ներքին տուրիզմն առավել հարմար է Շենգենյան պայմանագրի և եվրոյոյի շնորհիվ։ Եվրամիության բոլոր քաղաքացիները իրավունք ունեն մեկնել անդամ ցանկացած պետություն՝ առանց վիզայի անհրաժեշտության։

Ֆրանսիան միջազգային այցելուների համար աշխարհի համար մեկ տուրիստական վայր է, որին հաջորդում են Իսպանիան, Իտալիան, Միացյալ Թագավորությունը և Գերմանիան։ Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել, որ ԵՄ երկրների միջազգային այցելուների զգալի մասը անդամ պետությունների այցելուներն են։

Միացյալ Թագավորության մայրաքաղաք Լոնդոնը  աշխարհի ամենաշատ այցելվող քաղաքն է (2012 թվականին ՝ 16.9 միլիոն այցելու), որին հաջորդում է Փարիզը՝ 16 միլիոն այցելուով^[53]։

Էներգետիկա

Քամու էլեկտրակայաններ Սլովակիայի Չերովա քաղաքում.

Եվրամիությունը հարուստ է ուրանի, ածուխի, նավթի և բնական գազի պաշարներով։ Եվրամիությունում կա նավթ արտադյունահանող վեց ընկերություն, հիմնականում Հյուսիսային ծովի նավթահանքերում։ Միացյալ Թագավորությունը հեռու է ամենամեծ արտադյունահանողը լինելուց։ Նավթի արդյունահանմամբ հիմնականում զբաղվում են Դանիան, Գերմանիան, Իտալիան, Ռումինիան և Նիդեռլանդները։ Եվրամիությունը նավփի արդյունահանմամբ աշխարհում 19-րդն է՝ արդյունահանելով օրական 1,241,370 բարել (2013 թվականի տվյալներով)։

ԵՄ-ն աշխարհում նավթի ամենամեծ սպառողն է` սպառելով ավելի շատ, քան կարող է արտադրել՝ օրական 12,790,000 բարել (2013 թվականի տվյալներով)։ Պակասուրդի մեծ մասը լրացվում է Ռուսաստանից և Կասպից ծովի ավազանից։ ԵՄ բոլոր երկրները հավատարիմ են եղել Կիոտոյի համաձայնությանը, և Եվրամիությունը նրա ամենամեծ կողմնակիցներից է։ 2007 թվականի հունվարի 10-ին Եվրահանձնաժողովը հրապարակեց առաջարկություններ ԵՄ առաջին համապարփակ էներգետիկ քաղաքականության վերաբերյալ։

Ընկերություններ

Եվրամիության անդամ երկրները հանդիսանում են աշխարհի առաջատար միջազգային ընկերությունների տեղակայման վայրը։ Նշված ընկերությունների թվում առանձնանում են այնպիսի ընկերություններ, որոնք աշխարհում առաջին տեղն են զբաղեցնում  արդյունաբերության մեջ, ինչպես, օրինակ, «Allianz»-ը, որը  ըստ եկամտի  հանդիսանում է աշխարհում խոշորագույն ֆինանսական ծառայություններ մատուցող ընկերություն, «WPP»-ն, որը ըստ եկամտի համարվում է աշխարհի խոշորագույն գովազդային գործակալությունը, «Amorim»-ը, որը հանդիսանում է աշխարհի խոշորագույն խցանավերամշակող և խցանափայտ արտադրող ընկերությունը։ «Arcelor Mittal»-ը, հանդիսանում է աշխարհի ամենամեծ պողպատե ձեռնարկությունը, «Inditex»-ը աշխարհի ամենամեծ նորաձևության խումբն է, «Groupe Danone»-ը կաթնամթերքի շուկայի համաշխարհային առաջատարն է։

«Anheuser-Busch InBev»-ը գարեջրի ամենամեծ ընկերությունն է աշխարհում, «L'Oréal Group»-ը կոսմետիկայի ամենամեծ ընկերությունն է աշխարհում, «LVMH»-ը աշխարհի ամենամեծ շքեղ ապրանքների կոնգլոմերատն է, «Nokia»-ն  բջջային հեռախոսների աշխարհի խոշորագույն արտադրողն էր, «Royal Dutch Shell»-ը, որն աշխարհի խոշորագույն էներգետիկ կորպորացիաներից մեկն է և «Stora Enso»-ն, որը  ըստ արտադրական կարողությունների համարվում է աշխարհում թղթի արտադրություն իրականացնող ամենամեծ  ընկերությունը։ ԵՄ-ն ֆինանսների և բանկային ոլորտում աշխարհում ունի խոշոր ներկայացուցիչներ՝ «HSBC» և «Grupo Santander», որը ըստ շուկայական կապիտալիզացիայի համարվում է Եվրոպայի ամենամեծ բանկը։

Եվրոպական շատ այլ ընկերություններ դասվում են աշխարհի խոշորագույն ընկերությունների շարքին` շրջանառության, շահույթի, շուկայի մասնաբաժնի, աշխատողների թվաքանակի և ըստ այլ հիմնական ցուցանիշների։ ԵՄ-ում գտնվող մեծ թվով ընկերություններ ըստ իրենց գործունեության ոլորտի մտնում են աշխարհում խոշորագույն տասնյակների մեջ։ Եվրոպայում տեղակայված են նաև այնպիսի հեղինակավոր ավտոընկերություններ, ինչպիսիք են «Aston Martin»-ը, «BMW»-ն, «Ferrai»-ն, «Jaguar»-ը, «Lamborghini»-ն, «Land Rover»-ը, «Maserati»-ն, «Mercedes-Benz»-ը, «Porsche»-ն, ինչպես նաև այնպիսի արտադրողներ, ինչպիսիք են «Dacia»-ն, «Citroen»-ը, «Fiat»-ը,«Opel»-ը, «Peugeot»-ը, «Renault»-ը, «Sea»-ը, «Volkswagen»-ը, «Volvo»-ն և այլն։

Հետևյալ աղյուսակում ներկայացված են 2016 թվականին ԵՄ-ում գտնվող և խոշորագույն ֆոնդային բորսայում ցուցակված  ընկերությունների ցանկը։ Տվյալները ներկայացված են միլիոն ԱՄՆ դոլարով և հիմնված են «Fortune Global 500»-ի վրա։

Fortune-ի թոփ 10 ԵՄ կորպորացիաները ըստ եկամուտների (2016 թ.)^[54]

Շարք	Ընկերություններ	Բաժնետոմս	Եկամուտը միլիոն ԱՄՆ դոլարով	Ծախսերը միլիոն ԱՄՆ դոլարով	Զբաղվածություն	Գլխամաս	Արդյունաբերություն
1	Royal Dutch Shell	RDS.A	272,156	1,939	90,000	Shell Centre, Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա և Հաագա, Նիդեռլանդներ	Էներգետիկա
2	Volkswagen	VLKAY	236,600	−1,520	610,076	Վոլֆսբուրգ, Գերմանիա	Մարդատար տրանսպորտային միջոցներ և պահեստամասեր
3	BP PLC	BP.L	183,000	4,100	74,500	Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիա	Էներգետիկա
4	Daimler	DDAIY	165,800	9,345	284,015	Շտուտգարտ, Գերմանիա	Մարդատար տրանսպորտային միջոցներ և պահեստամասեր
5	EXOR Group	EXOSF	152,591	825	303,247	Թուրին, Իտալիա	Ֆինանսական
6	Total	TOT	143,421	5,087	96,019	Փարիզ, Ֆրանսիա	Էներգետիկա
7	E.ON	EONGY	129,277	−7,764	56,490	Էսսեն, Գերմանիա	Էներգետիկա
8	AXA	AXAHY	129,250	6,231	98,279	Փարիզ, Ֆրանսիա	Ֆինանսական
9	Allianz	AZSEY	122,948	7,339	142,459	Մյունխեն, Գերմանիա	Ֆինանսական
10	BNP Paribas	BNPQY	111,531	7,426	181,551	Փարիզ, Ֆրանսիա	Ֆինանսական

Անդամ երկրների տնտեսությունները

Հարստություն

Եվրոպական երկրները ըստ մեկ մեծահասակին ընկնող միջին հարստության, 2018

Եվրամիության տասներկու նոր անդամ պետությունները ունեն աճի միջին ավելի բարձր տեմպ, քան ԵՄ ավագ անդամները։ Սլովակիայի ՀՆԱ-ի աճի տեմպը ամենաբարձրն էր 2005–2015 թվականներին Եվրամիության  անդամ բոլոր երկրների շրջանում։ ՀՆԱ-ի աճի բարձր տեմպեր ունեն հատկապես մերձբալթյան երկրները, ընդ որում  Լիտվան առաջատար է 11%-ով և մոտ է Չինաստանին, որը աշխարհի առաջատարն է միջինը 9%-ով անցած 25 տարվա ընթացքում (չնայած որ այդ ցուցանիշները մեծ մասամբ չեղարկվել են 2000-ականների վերջին անկման պատճառով)^[55]։

Տնտեսական այսպիսի աճը գրանցվել է կառավարությունների կողմից իրականացված կայուն դրամավարկային քաղաքականության, արտահանմանն ուղղված առևտրային քաղաքականության, հարկերի ցածր դրույքաչափերի և համեմատաբար էժան աշխատուժի օգտագործման շնորհիվ։ 2015-ին Իռլանդիան գրանցեց ԵՄ-ում  ՀՆԱ-ի ամենաբարձր աճը (25,1%)։ Ներկայումս ԵՄ-ում տնտեսական աճի քարտեզը տատանվում է, ընդ որում՝ խոշոր տնտեսությունները տառապում են լճացման աճից, իսկ նոր երկրներում  գրանցվոււմ է կայուն տնտեսական աճ։

ԵՄ երկրները՝ ըստ տարեկան ՀՆԱ-ի (2022)

Եվրոպայի բնակչությունը և մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն, (2010թվական)

Ստորև բերված աղյուսակներում գույները ցույց են տալիս տվյալ տարվա լավագույն և վատագույն արդյունքները:

ԵՄ անդամ երկրները ըստ իրական ՀՆԱ աճի տեմպերի

Անդամ պետություններ	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	Տնտեսական աճ (2012–2017թվականներ)	Վերջին հասանելի եռամսյակ
Ավստրիա	0.7	0.0	0.7	1.1	2.0	2.6	2.7	1.4	1.6
Բելգիա	0.2	0.2	1.3	1.7	1.5	1.7	1.4	1.14	1.2
Բուլղարիա	0.0	0.5	1.8	3.5	3.9	3.8	3.1	2.37	3.5
Խորվաթիա	−2.3	−0.5	−0.1	2.4	3.5	2.9	2.6	1.21	3.9
Կիպրոս	−2.9	−5.8	−1.3	2.0	4.8	4.2	3.9	0.7	3.5
Չեխիա	−0.8	−0.5	2.7	5.3	2.5	4.3	3.0	2.36	2.6
Դանիա	0.2	0.9	1.6	2.3	2.4	2.3	1.2	1.56	2.2
Էստոնիա	4.3	1.9	2.9	1.9	3.5	4.9	3.9	3.33	4.6
Ֆինլանդիա	−1.4	−0.8	−0.6	0.5	2.8	2.7	2.3	0.53	1.2
Ֆրանսիա	0.3	0.6	1.0	1.1	1.2	2.2	1.5	1.13	1.2
Գերմանիա	0.5	0.5	2.2	1.7	2.2	2.2	1.4	1.53	0.7
Հունաստան	−7.3	−3.2	0.7	−0.4	−0.2	1.5	1.9	−1	1.9
Հունգարիա	−1.6	2.1	4.2	3.5	2.3	4.1	4.9	2.79	5.2
Իռլանդիա	0.2	1.3	8.8	25.1	5.0	7.2	6.7	7.76	2.6
Իտալիա	−2.8	−1.7	0.1	0.9	1.1	1.6	0.9	0.01	-0.1
Լիտվա	4.0	2.4	1.9	3.0	2.1	4.6	4.8	3.26	3.2
Լատվիա	3.8	3.5	3.5	2.0	2.4	4.1	3.4	3.24	3.8
Լիխտենշտայն	−0.4	3.7	4.3	3.9	2.4	1.5	2.6	2.57	1.7
Մալթա	2.7	4.5	8.5	10.7	5.7	6.7	6.6	6.49	7.4
Նիդեռլանդներ	−1.0	−0.1	1.4	2.0	2.2	2.9	2.5	1.41	1.9
Լեհաստան	1.6	1.4	3.3	3.8	3.1	4.8	5.4	3.34	4.7
Պորտուգալիա	−4.0	−1.1	0.9	1.8	1.9	2.8	2.1	0.63	1.8
Ռումինիա	2.1	3.5	3.4	3.9	4.8	7.0	4.1	4.11	5.1
Սլովակիա	1.7	1.5	2.8	4.2	3.1	3.2	4.1	2.94	3.8
Սլովենիա	−2.7	−1.1	3.0	2.3	3.1	4.9	4.5	1.79	3.7
Իսպանիա	−3.0	−1.4	1.4	3.8	3.0	2.9	2.4	1.11	2.4
Շվեդիա	−0.3	1.2	2.6	4.5	2.7	2.1	2.3	2.16	2.0
Մեծ Բրիտանիա	1.4	2.0	2.9	2.3	1.8	1.7	1.4	1.93	1.8
Եվրոպական Միություն	−0.4	0.3	1.8	2.3	2.0	2.4	1.9	1.47	1.5
Եվրոգոտի	−0.9	−0.2	1.4	2.1	1.9	2.4	1.8	1.21	1.2

ԵՄ անդամ երկրները ըստ անվանական ՀՆԱ-ի (միլիարդ եվրո)^[56]

Անդամ երկրներ	2007	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Ավստրիա	283.978	318.653	323.910	333.062	344.493	353.296	369.899	386.094
Բելգիա	344.712	387.500	392.339	400.288	410.435	423.048	437.204	450.577
Բուլղարիա	32.449	41.947	42.011	42.762	45.286	48.129	51.663	55.182
Խորվաթիա}	43.926	43.996	43.725	43.391	44.522	46.382	48.990	51.468
Կիպրոս	17.591	19.490	18.140	17.606	17.742	18.122	19.571	20.731
Չեխիա	138.303	161.434	157.742	156.660	168.473	176.564	191.643	206.823
Դանիա	233.383	254.578	258.743	265.757	271.778	277.489	288.981	297.634
Էստոնիա	16.246	17.940	18.932	19.766	20.348	21.098	23.615	25.657
Ֆինլանդիա	186.584	199.793	203.338	205.474	209.604	215.773	223.843	233.555
Ֆրանսիա	1,945.670	2,086.929	2,115.256	2,147.609	2,194.243	2,228.857	2,291.705	2,348.991
Գերմանիա	2,513.230	2,758.260	2,826.240	2,923.930	3,032.820	3,132.670	3,277.340	3,386.000
Հունաստան	232.695	191.204	180.654	178.656	176.312	174.199	177.735	184.714
Հունգարիա	102.169	99.502	101.887	105.574	110.723	113.731	124.050	131.935
Իռլանդիա	197.202	175.561	180.298	194.537	262.037	275.567	294.110	318.460
Իտալիա	1,609.551	1,613.265	1,604.599	1,621.827	1,652.152	1,680.523	1,724.955	1,756.982
Լատվիա	22.679	22.058	22.874	23.681	24.353	24.927	27.033	29.524
Լիտվա	29.041	33.348	34.960	36.568	37.427	38.668	42.191	45.134
Լյուքսեմբուրգ	37.179	44.112	46.500	49.993	52.102	53.004	55.378	58.869
Մալթա	5.757	7.165	7.643	8.454	9.517	10.192	11.140	12.320
Նիդեռլանդներ	613.280	645.164	652.748	663.008	683.457	702.641	737.048	773.373
Լեհաստան	313.874	389.377	394.734	411.005	430.055	425.980	467.167	496.631
Պորտուգալիա	175.468	168.398	170.269	173.079	179.809	185.179	194.614	201.606
Ռումինիա	128.618	133.511	144.253	150.357	160.314	169.771	187.940	202.884
Սլովակիա	56.242	72.703	74.170	76.088	78.896	81.154	84.851	90.202
Սլովենիա	35.153	36.076	36.239	37.615	38.837	40.418	43.000	45.948
Իսպանիա	1,080.807	1,039.815	1,025.693	1,037.820	1,079.998	1,118.522	1,166.319	1,208.248
Շվեդիա	356.434	423.341	435.752	432.691	449.015	465.186	475.231	467.012
Մեծ Բրիտանիա	2,245.324	2,078.292	2,063.624	2,278.894	2,602.140	2,395.801	2,332.087	2,393.693
Եվրոպական Միություն	12,997.544	13,463.405	13,577.271	14,044.690	14,797.444	14,907.852	15,350.567	15,869.095
Եվրոգոտի (19)	9,403.064	9,837.430	9,934.758	10,157.540	10,515.850	10,790.077	11,188.371	11,569.832

ԵՄ անդամ երկրները ըստ մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ-ի (եվրոյով)

Անդամ երկրներ	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Ավստրիա	37,800	38,200	39,000	39,900	40,800	42,100	43,700
Բելգիա	35,000	35,300	35,800	36,600	37,600	38,700	39,500
Բուլղարիա	5,700	5,800	5,900	6,300	6,800	7,300	7,800
Խորվաթիա	10,300	10,300	10,300	10,600	11,200	11,900	13,430
Կիպրոս	22,600	21,000	20,700	20,900	21,700	22,900	23,800
Չեխիա	15,400	15,000	14,900	16,000	16,700	18,100	19,500
Դանիա	45,500	46,100	47,100	48,000	49,200	50,800	51,300
Էստոնիա	13,500	14,300	15,200	15,700	16,500	18,000	19,500
Ֆինլանդիա	36,900	37,400	37,600	38,300	39,300	40,600	42,300
Ֆրանսիա	31,800	32,100	32,400	33,000	33,400	34,300	35,100
Գերմանիա	34,300	35,000	36,300	37,300	38,400	39,600	40,900
Հունաստան	17,300	16,500	16,400	16,400	16,400	16,800	17,200
Հունգարիա	10,000	10,300	10,700	11,300	11,600	12,700	13,500
Իռլանդիա	38,100	38,900	42,000	55,900	57,500	61,200	65,500
Իտալիա	26,700	26,500	26,700	27,200	27,900	28,500	29,000
Լատվիա	10,800	11,300	11,800	12,300	12,800	13,900	15,300
Լիտվա	11,200	11,800	12,500	12,900	13,500	14,900	16,100
Լյուքսեմբուրգ	83,000	85,300	89,200	90,600	91,300	92,600	96,700
Մալթա	17,100	17,900	19,600	21,700	22,700	24,100	25,600
Նիդեռլանդներ	39,000	39,300	39,800	40,700	41,600	43,000	44,800
Լեհաստան	10,100	10,300	10,700	11,200	11,100	12,200	12,900
Պորտուգալիա	16,000	16,300	16,600	17,400	18,100	18,900	19,600
Ռումինիա	6,600	7,200	7,600	8,100	8,600	9,600	10,400
Սլովակիա	13,400	13,700	14,000	14,600	15,000	15,600	16,600
Սլովենիա	17,500	17,600	18,200	18,800	19,500	20,800	22,200
Իսպանիա	22,200	22,000	22,300	23,300	24,100	25,100	25,800
Շվեդիա	44,500	45,400	44,700	45,800	46,700	47,200	45,900
Մեծ Բրիտանիա	32,800	32,400	35,400	40,100	36,600	35,400	36,000
Եվրոպական Միություն	26,600	26,800	27,700	29,100	29,300	30,000	30,900
Եվրոգոտի	29,300	29,500	30,100	31,100	31,800	32,800	33,900
Սերբիա[lower-alpha 1]	4,700	5,100	5,000	5,000	5,200	5,600	6,100
Մոնտենեգրո[lower-alpha 2]	5,100	5,400	5,600	5,900	6,400	6,900

ԵՄ անդամ երկրներտ ըստ Ջինի գործակցի

Անդամ երկրներ	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
Ավստրիա	27.4	27.6	27.0	27.6	27.2	27.2	27.9	26.8
Բելգիա	26.3	26.5	25.9	25.9	26.2	26.3	26.0	25.6
Բուլղարիա	35.0	33.6	35.4	35.4	37.0	37.7	40.2	39.6
Խորվաթիա	31.2	30.9	30.9	30.2	30.4	29.8	29.9	29.7
Կիպրոս	29.2	31.0	32.4	34.8	33.6	32.1	30.8	29.1
Չեխիա	25.2	24.9	24.6	25.1	25.0	25.1	24.5	24.0
Դանիա	26.6	26.5	26.8	27.7	27.4	27.7	27.6	27.9
Էստոնիա	31.9	32.5	32.9	35.6	34.8	32.7	31.6	30.6
Ֆինլանդիա	25.8	25.9	25.4	25.6	25.2	25.4	25.3	25.9
Ֆրանսիա	30.8	30.5	30.1	29.2	29.2	29.3	29.3	28.5
Գերմանիա	29.0	28.3	29.7	30.7	30.1	29.5	29.1	31.1
Հունաստան	33.5	34.3	34.4	34.5	34.2	34.3	33.4	32.3
Հունգարիա	26.9	27.2	28.3	28.6	28.2	28.2	28.1	28.7
Իռլանդիա	29.8	30.5	30.7	31.1	29.8	29.5	30.6	28.9
Իտալիա	32.5	32.4	32.8	32.4	32.4	33.1	32.7	33.4
Լատվիա	35.1	35.7	35.2	35.5	35.4	34.5	34.5	35.6
Լիտվա	33.0	32.0	34.6	35.0	37.9	37.0	37.6	36.9
Լյուքսեմբուրգ	27.2	28.0	30.4	28.7	28.5	31.0	30.9	33.2
Մալթա	27.2	27.1	27.9	27.7	28.1	28.5	28.3	28.7
Նիդեռլանդներ	25.8	25.4	25.1	26.2	26.7	26.9	27.1	27.0
Լեհաստան	31.1	30.9	30.7	30.8	30.6	29.8	29.2	27.8
Պորտուգալիա	34.2	34.5	34.2	34.5	34.0	33.9	33.5	32.1
Ռումինիա	33.5	34.0	34.6	35.0	37.4	34.7	33.1	35.1
Սլովակիա	25.7	25.3	24.2	26.1	23.7	24.3	23.2	20.9
Սլովենիա	23.8	23.7	24.4	25.0	24.5	24.4	23.7	23.4
Իսպանիա	34.0	34.2	33.7	34.7	34.6	34.5	34.1	33.2
Շվեդիա	26.0	26.0	26.0	26.9	26.7	27.6	28.0	27.0
Մեծ Բրիտանիա	33.0	31.3	30.2	31.6	32.4	31.5	33.1	34.2
Եվրոպական Միություն	30.8	30.5	30.5	31.0	31.0	30.8	30.6	30.9
Եվրոգոտի	30.6	30.5	30.7	31.0	30.7	30.7	30.4	30.6
Սերբիա[lower-alpha 1]	—	—	38.0	38.6	38.2	38.6	37.8
Մոնտենեգրո[lower-alpha 2][57]	30.8	32.1	32.3	31.9	—	—

Աշխատանքի շուկա

ԵՄ-ում գործազրկության սեզոնային ճշգրտված մակարդակը 2018 թվականի սեպտեմբերին կազմել է 6,7%^[58]։ Եվրագոտու գործազրկության մակարդակը 8,1% էր^[58]։ Անդամ պետությունների շարքում գործազրկության ամենացածր ցուցանիշը գրանցվել է Չեխիայում (2.3%), Գերմանիայում և Լեհաստանում (3,4%), իսկ ամենաբարձր ցուցանիշը Իսպանիայում (14.9%) և Հունաստանում (19.0%՝ 2018 թվականի հուլիսին)^[58]։

Հետևյալ աղյուսակը ցույց է տալիս գործազրկության մակարդակի պատմությունը Եվրամիության անդամ բոլոր պետությունների համար.

Գործազրկության մակարդակը ըստ երկրի (բազիսային ժամանակահատվածը յուրաքանչյուր տարվա մարտ ամիսն է)

Անդամ երկրներ[58]	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	Վերին հասանելի ժամանակահատված
Ավստրիա	5.0	4.9	4.7	4.6	5.4	5.6	5.6	5.9	5.7	5.0	4.7	4.5
Բելգիա	8.0	8.5	6.9	7.1	8.3	8.5	8.7	8.1	7.6	6.1	5.5	5.6
Բուլղարիա	6.3	9.9	11.2	12.1	13.0	11.9	10.0	8.1	6.4	5.4	4.6	4.4
Խորվաթիա	8.9	10.8	13.7	15.5	16.5	17.7	16.6	13.9	11.8	9.0	7.2	7.1
Կիպրոս	4.6	6.7	6.9	10.7	14.9	16.2	16.2	13.1	12.1	8.9	7.2	6.5
Չեխիա	5.9	7.7	6.8	6.9	7.2	6.5	5.6	4.0	3.2	2.2	2.0	1.9
Դանիա	5.3	7.6	7.4	7.7	7.1	6.6	6.4	6.0	5.9	4.9	5.3	4.8
Էստոնիա	4.3	11.9	19.2	14.0	11.1	9.1	7.9	6.7	6.4	5.7	4.1	5.0
Ֆինլանդիա	7.6	8.5	7.9	7.6	8.1	8.4	9.2	9.0	8.8	7.9	6.8	6.7
Ֆրանսիա	8.9	9.3	9.1	9.5	10.3	10.2	10.3	10.1	9.6	9.2	8.7	8.7
Գերմանիա	7.6	7.3	6.1	5.4	5.3	5.1	4.8	4.3	3.9	3.5	3.2	3.1
Հունաստան	9.1	11.6	16.0	22.7	27.1	26.9	26.0	23.8	22.1	20.1	18.2	17.6
Հունգարիա	9.6	11.4	11.1	11.3	10.6	7.9	7.3	5.7	4.4	3.7	3.4	3.4
Իռլանդիա	11.1	13.2	14.3	15.0	13.6	12.0	9.8	8.3	7.0	5.8	5.0	5.3
Իտալիա	7.6	8.4	8.0	10.5	11.9	12.7	12.4	11.5	11.5	10.8	10.1	9.7
լատվիա	14.8	20.4	16.7	15.9	11.9	11.1	9.8	8.6	8.8	7.7	6.5	6.5
Լիտվա	11.6	17.8	16.5	14.0	12.1	11.5	9.3	8.4	7.5	6.5	6.0	5.7
Լյուքսեմբուրգ	5.4	4.6	4.7	5.1	5.7	6.0	6.4	6.4	5.8	5.3	5.7	5.8
Մալթա	6.6	6.9	6.5	6.5	6.2	5.9	5.7	4.9	4.2	3.9	3.4	3.4
Նիդեռլանդներ	3.9	5.1	4.8	5.5	6.9	7.8	7.0	6.4	5.1	3.9	3.3	3.4
Լեհաստան	7.9	10.0	9.4	9.8	10.6	9.7	7.8	6.4	5.1	3.9	3.7	3.8
Պորտուգալիա	10.1	11.6	12.5	15.0	17.2	14.7	13.2	12.0	9.7	7.5	6.5	6.7
Ռումինիա	6.0	7.3	6.8	7.0	6.9	7.0	6.7	6.4	5.2	4.4	3.9	4.0
Սլովակիա	10.7	14.9	13.6	13.7	14.1	13.6	11.9	10.1	8.5	7.0	5.6	5.4
Սլովենիա	5.3	6.9	8.1	7.9	10.8	10.1	9.2	8.3	6.9	5.5	4.5	4.4
Իսպանիա	17.4	19.5	20.7	23.9	26.3	25.2	23.0	20.3	18.0	16.0	14.2	14.0
Շվեդիա	7.8	8.8	7.9	7.5	8.3	8.0	7.5	7.2	6.4	6.2	6.7	7.1
Մեծ Բրիտանիա	7.3	7.9	7.7	8.1	7.7	6.6	5.4	4.9	4.5	4.1	3.7	3.8
Եվրոպական միություն	8.6	9.7	9.5	10.3	10.9	10.5	9.7	8.8	7.9	7.1	6.4	6.3

Տնտեսական ազատության ինդեքս

Անդամ երկրներ	2016[59]	2017[60]	2018[61]
Ավստրիա	71.2	72.3	71.8
Բելգիա	68.8	67.8	67.5
Դանիա	75.3	75.1	76.6
Ֆինլանդիա	73.4	74.0	74.1
Ֆրանսիա	62.5	63.3	63.9
Գերմանիա	73.8	73.8	74.2
Հունաստան	54.0	55.0	57.3
Իռլանդիա	77.3	76.7	80.4
Իտալիա	61.7	62.5	62.5
Լյուքսեմբուրգ	73.2	75.9	76.4
Նիդեռլանդներ	73.7	75.8	76.2
Պորտուգալիա	65.3	62.6	63.4
Իսպանիա	67.6	63.6	65.1
Շվեդիա	72.7	74.9	76.3
Մեծ Բրիտանիա	76.4	76.4	78.0
Բուլղարիա	66.8	67.9	68.3
Խորվաթիա	61.5	59.4	61.0
Կիպրոս	67.9	67.9	67.8
Չեխիա	72.5	73.3	74.2
Էստոնիա	77.2	79.1	78.8
Հունգարիա	66.8	65.8	66.7
Լատվիա	69.7	74.8	73.6
Լիտվա	75.2	75.8	75.3
Մալթա	66.5	67.7	68.5
Լեհաստան	68.6	68.3	68.5
Ռումինիա	66.6	69.7	69.4
Սլովակիա	67.2	65.7	65.3
Սլովենիա	60.3	59.2	64.8
Եվրոպական Միություն	69.1	69.4

ԵՄ-ում գործազրկության մակարդակը ըստ երկրների 2019 թվականի մարտին:

Գործազրկության մակարդակները առանձին եվրոպական երկրներում և ԵՄ28-ում `01/2004-ից մինչև 04/2014 թվականները:

Հանրային ֆինանսներ

Պետական ֆինանսներ (ըստ՝Մաաստրիխտի չափանիշի)

Անդամ երկրներ	Պետական բյուջեի դեֆիցիտը որպես ՀՆԱ-ի տոկոս (2018)(ԵՄ սահմանաչափ։ -3%)[62]	Պետական դեֆիցիտը որպես  ՀՆԱ-ի % (2018) (ԵՄ սահմանաչափ։ 60%)[63]	Սպառողական գների ինդեքս (2018)Մաքս. 1.9% ( 22 մայիս 2018)[64][65]	Երկարաժամկետ տոկոսադրույք (03/18) Մաքս. 3.2% ( 22 մայիս 2018)
Ավստրիա	0.1	73.8	2.1	0.81
Բելգիա	−0.7	102.0	2.3	0.87
Բուլղարիա	2.0	22.6	2.6	1.05
Խորվաթիա	0.2	74.6	1.6	2.19
Կիպրոս	-4.8	102.5	0.8	1.83
Չեխիա	0.9	32.7	2.0	1.81
Դանիա	0.5	34.1	0.7	0.64
Էստոնիա	−0.6	8.4	3.4	(n/a)
Ֆինլանդիա	−0.7	58.9	1.2	0.72
Ֆրանսիա	−2.5	98.4	2.1	0.84
Գերմանիա	1.7	60.9	1.9	0.53
Հունաստան	1.1	181.1	0.8	4.27
Հունգարիա	−2.2	70.8	2.9	2.60
Իռլանդիա	0.0	64.8	0.7	1.01
Իտալիա	−2.1	132.2	1.2	1.97
Լատվիա	−1.0	35.9	2.6	0.83
Լիտվա	0.7	34.2	2.5	0.31
Լյուքսեմբուրգ	2.4	21.4	2.0	0.68
Մալթա	2.0	46.0	1.7	1.23
Նիդեռլանդներ	1.5	52.4	1.6	0.63
Լեհաստան	−0.4	48.9	1.2	3.27
Պորտուգալիա	−0.5	121.5	1.2	1.79
Ռումինիա	−3.0	35.0	4.1	4.53
Սլովակիա	−0.7	48.9	2.5	0.80
Սլովենիա	0.7	70.1	1.9	1.11
Իսպանիա	−2.5	97.1	1.7	1.33
Շվեդիա	0.9	38.8	2.0	0.77
Մեծ Բրիտանիա	−1.5	86.8	2.5	1.45
Եվրոպական Միություն	−0.6	80.0	1.9	1.34
Եվրոգոտի	−0.5	85.1	1.8	1.07

Առևտուր

Եվրամիությունը աշխարհում ամենամեծ արտահանողն է^[66], իսկ 2008-ի դրությամբ ապրանքների և ծառայությունների խոշոր ներմուծողը^[67][68]։ Անդամ պետությունների միջև ներքին առևտուրը նպաստում է առևտրի համար այնպիսի խոչընդոտների վերացմանը, ինչպիսիք են սակագները և սահմանային հսկողությունը։ Եվրագոտում ազատ առևտրի իրականացմանը նպաստում է անդամ երկրների մեծամասնության հետ առևտուր իրականացնելու ժամանակ տարադրամային տարաձայնությունների բացակայությունը^[69]։

Եվրամիության ասոցացման համաձայնագիրը այսպես կոչված փափուկ մոտեցում («գազարը փայտի փոխարեն»)  է ցուցաբերում այդ երկրների քաղաքականության վրա ազդելու համար։ Եվրամիությունը ներկայացնում է իր բոլոր անդամներին Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությունում (ԱՀԿ) և ցանկացած վեճում հանդես է  գալիս անդամ պետությունների անունից։ Երբ ԵՄ-ն ԱՀԿ շրջանակներում բանակցություններ է վարում առևտրի հետ կապված համաձայնագրի շուրջ, այդ համաձայնագիրը պետք է հաստատվի ԵՄ անդամ յուրաքանչյուր կառավարության կողմից^[69]։

10 խոշորագույն առևտրային գործընկերներ (2016 թվական)

Հիմնական առևտրային գործընկերներ (2016 թվական)^[70]

Շարք	Գործընկերներ	Ներմուծում (միլիոն եվրո)	% (ընդհանուր)	Արտահանում (միլիոն եվրո)	% (ընդհանուր)	Առևտրի միջին ծավալ (միլիոն եվրո)	% (ընդհանուր)
-	Եվրոպական Միություն	1,706,413	100%	1,745,730	100%	3,452,143	100%
1	ԱՄՆ	246,774	14,5%	362,043	20,7%	608,817	17,6%
2	Չինաստան	344,642	20,2%	170,136	9,7%	514,779	14,9%
3	Շվեյցարիա	121,608	7,1%	142,432	8,2%	264,040	7,6%
4	Ռուսաստան	118,661	7,0%	72,428	4,1%	191,089	5,5%
5	Թուրքիա	66,652	3,9%	78,030	4,5%	144,681	4,2%
6	Ճապոնիա	66,383	3,9%	58,136	3,3%	124,519	3,6%
7	Նորվեգիա	62,935	3,7%	48,371	2,8%	111,306	3,2%
8	Հարավային Կորեա	41,433	2,4%	44,518	2,6%	85,951	2,5%
9	Հնդկաստան	39,265	2,3%	37,800	2,2%	77,065	2,2%
10	Կանադա	29,094	1,7%	35,200	2,0%	64,294	1,9%
11	Բրազիլիա	29,334	1,7%	30,909	1,8%	60,243	1,7%
12	ԱՄԷ	9,201	0,5%	45,847	2,6%	55,048	1,6%
13	Մեքսիկա	19,800	1,2%	33,928	1,9%	53,728	1,6%
14	Հոնկոնգ	18,212	1,1%	34,989	2,0%	53,201	1,5%
15	Սաուդյան Արաբիա	19,010	1,1%	33,925	1,9%	52,935	1,5%
16	Սինգապուր	19,436	1,1%	31,423	1,8%	50,859	1,5%
17	Հարավային Աֆրիկա	22,853	1,3%	22,986	1,3%	45,839	1,3%
18	Թայվան	26,057	1,5%	19,631	1,1%	45,688	1,3%
19	Ավստրալիա	13,070	0,8%	32,437	1,9%	45,507	1,3%
20	Վիետնամ	33,064	1,0%	9,332	0,5%	42,396	1,2%
21	Ալժիր	16,500	1,0%	20,908	1,2%	37,408	1,1%
22	Մալազիա	22,177	1,3%	13,232	0,8%	35,409	1,0%
23	Մարոկկո	13,809	0,8%	20,791	1,2%	34,599	1,0%
24	Իսրայել	13,197	0,8%	21,142	1,2%	34,339	1,0%
25	Թաիլանդ	20,339	1,2%	13,595	0,8%	33,934	1,0%
26	Ուկրաինա	13,080	0,8%	16,505	0,9%	29,586	0,9%
27	Եգիպտոս	6,691	0,4%	20,644	1,2%	27,335	0,8%
28	Ինդոնեզիա	14,618	0,9%	10,461	0,6%	25,079	0,7%
29	Սերբիա	8,724	0,5%	11,698	0,7%	20,422	0,6%
30	Նիգերիա	10,937	0,6%	8,961	0,5%	19,898	0,6%

Առևտուր գործընկեր երկրների խմբերի հետ (2012)[70]

Շարք Գործընկեր տարածաշրջան Ներմուծում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) Արտահանում (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) ԸՆդհանուր առևտուր (միլիոն եվրո) % (ընդհանուր) - Ընդհանուր ԵՄ 1,791,727 100% 1,686,774 100% 3,478,501 100% - ACP 99,196 5,5% 86,652 5,1% 185,848 5,3% - Andean Community 17,728 1,0% 11,738 0,7% 29,467 0,8% - ASEAN 100,035 5,6% 81,324 4,8% 181,360 5,2% - BRIC 577,513 32,2% 345,198 20,5% 922,711 26,5% - CACM 9,546 0,5% 5,354 0,3% 14,900 0,4% - EU Candidate Countries 55,386 3,1% 89,654 5,3% 145,040 4,2% - CIS 273,505 15,3% 172,641 10,2% 446,146 12,8% - EFTA 208,739 11,7% 186,222 11,0% 394,961 11,4% - Latin America Countries 109,978 6,1% 110,297 6,5% 220,275 6,3% - MEDA (excl. EU and Turkey) 73,341 4,1% 92,812 5,5% 166,153 4,8% - Mercosur 49,196 2,7% 50,266 3,0% 99,461 2,9% - NAFTA 255,657 14,3% 351,090 20,8% 606,746 17,4%

Հիմնական առևտրային գործընկերները 2008–2011 թվականներին

Հիմնական առևտրային գործընկերները[71]	2008			2009			2010			2011
	Արտահանում (միլիոն եվրո)	Ներմուծում (միլիոն եվրո)	Ընդհանուր առևտուր (միլիոն եվրո)	Արտահանում	Ներմուծում	Ընդհանուր առևտուր	Արտահանում	Ներմուծում	Ընդհանուր առևտուր	Արտահանում	Ներմուծում	Ընդհանուր առևտուր
Ընդհանուր ԵՄ	1,319,819	1,582,932	2,902,751	1,101,746	1,234,317	2,336,063	1,360,059	1,531,043	2,891,102	1,561,890	1,726,514	3,288,404
ԱՄՆ	247,818	182,351	430,169	203,587	154,862	358,449	242,451	173,067	415,518	263,791	191,555	455,346
Չինաստան	78,276	247,815	326,091	82,391	214,238	296,629	113,426	282,509	395,935	136,372	293,693	430,065
Ռուսաստան	104,843	178,294	283,137	65,587	118,122	183,709	86,134	160,709	246,843	108,355	199,922	308,277
Շվեյցարիա	100,537	82,348	182,885	88,693	80,570	169,263	110,401	85,228	195,629	142,022	93,202	235,224
Նորվեգիա	43,698	95,888	139,586	37,476	68,864	106,340	41,914	78,981	120,895	46,678	93,813	140,491
Ճապոնիա	42,347	76,177	118,524	35,932	58,233	94,165	43,948	67,258	111,206	49,018	69,549	118,567
Թուրքիա	54,415	45,963	100,378	44,385	36,228	80,613	61,747	42,397	104,144	73,096	48,143	121,239
Հնդկաստան	31,349	29,540	60,889	27,477	25,414	52,891	34,866	33,308	68,112	40,558	39,906	80,464
Հարավային Կորեա	25,491	39,565	65,056	21,596	32,370	53,966	27,957	39,391	67,348	32,510	36,175	68,685
Բրազիլիա	26,302	35,855	62,157	21,574	25,926	47,500	31,466	33,238	64,704	35,752	38,939	74,691
Կանադա	25,468	25,043	50,511	21,934	19,285	41,219	26,758	24,697	51,455	29,885	30,708	60,593
Սինգապուր	22,213	16,137	38,350	20,404	14,579	34,983	24,550	18,760	43,310	27,256	19,184	46,440
Հարավ Աֆրիկյան Հանրապետություն	20,800	24,597	45,397	16,083	19,229	35,312	21,755	20,406	42,161	26,212	21,807	48,019
Սաուդյան Արաբիա	21,081	22,001	43,082	19,068	11,766	30,834	23,216	16,300	39,516	26,401	28,440	54,841
Թայվան	11,595	24,069	35,660	10,021	17,875	27,896	14,782	24,138	38,920	16,212	24,230	40,532
Հոնկոնգ	21,786	12,258	34,044	19,667	13,277	32,944	27,250	14,302	41,552	30,763	10,969	41,732
Ավստրալիա	26,689	13,785	40,474	21,930	9,923	31,853	26,955	12,454	39,409	31,159	14,944	46,103
Ալժիր	15,391	28,259	43,650	14,807	17,410	32,217	15,584	21,069	36,653	17,279	27,844	45,123
Լիբիա	5,836	35,308	41,144	6,484	20,870	27,354	7,087	29,230	36,317	2,093	10,444	12,537
Մեքսիկա	21,976	13,981	35,597	15,988	10,135	26,123	21,342	13,748	35,090	23,908	16,985	40,893

Առևտրային հաշվեկշիռը՝ ԵՄ28 (2018-ի դրությամբ Բրեքսիթից առաջ))

Աղբյուրը՝ Eurostat[72]

Տարածաշրջանային տատանումներ

Եվրամիության ամենահարուստ տարածքների համեմատությունը կարող է բարդ խնդիր լինել, ինչը  պայմանավորված է նրանով, որ «Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրությունններ»-ը (NUTS 1 և 2) միատարր չեն։ Դրանցից ոմանք շատ ավելի մեծ տարածաշրջաններ են ( ինչպիսիք են NUTS-1 Հեսսեն (21,100 կմ²) կամ NUTS-1 Իլ դը Ֆրանսը (12,011 կմ²)), քան NUTS այլ շրջանները։ Շատ ավելի փոքր են օրինակ ՝ NUTS-1 Համբուրգը (755 կմ²) կամ NUTS-1 Մեծ Լոնդոնը (1,580 կմ²)։ Ծայրահեղ օրինակ է Ֆինլանդիան, որը պատմական պատճառներով բաժանվում է մայր ցամաքային Ֆինլանդիայց՝ 5,3 միլիոն բնակչությամբ և Իռլանդիան ինքնավար կղզեխմբով, որի բնակչությունը 27000 է։

Այս տվյալների հետ կապված միակ խնդիրն այն է, որ որոշ տարածքներում, այդ թվում Լոնդոնում, առկա է ուղևորների մեծ հոսքեր, ովքեր մտնում են տարածք՝ դրանով իսկ արհեստականորեն ուռճացնելով թվերը։ Դրա հետևանքով արհեստականորեն բարձրացմանում է ՀՆԱ-ի մակարդակը, սակայն չի փոխվում տարածքում բնակվող մարդկանց թիվը` արդյունքում ուռճացնելով մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն։ Նմանատիպ խնդիրներ կարող են առաջանալ տվյալ  տարածք այցելող մեծ թվով զբոսաշրջիկների կողմից։ Տվյալներն օգտագործում են այն մարզերը սահմանելու համար, որոնց տրամադրվում է ֆինանսական օգնություն այնպիսի ծրագրերի կողմից, ինչպիսիք իրականացնում է Եվրոպական տարածաշրջանային զարգացման հիմնադրամը։ Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրության (NUTS) ցանկը կազմելու որոշումը  կամայական է (այսինքն ՝ հիմնված չէ Եվրոպայում օբյեկտիվ և միասնական չափանիշների վրա), և որոշվում է եվրոպական մակարդակում։

Տարածքային ստորաբաժանումների վիճակագրության ցանկ 1 և 2 (NUTS 1 և NUTS 2 շրջաններ)

10 NUTS 1 և NUTS 2 շրջանները գրեթե բոլորը մեկ շնչին ընկնող  ՀՆԱ-ի ցուցանիշով առաջատար են, բացառությամբ առաջին 15 անդամ պետություններից  երկուսի. Պրահան և Պրադիսլավան միակն են 13 նոր անդամ երկրներից, որ միացել են 2004 թվականի մայիսին, 2007թվականի հունվարին և 2013 թվականի հուլիսին։ Ըստ NUTS 2-ի դասականգման ըստ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ի ցուցանիշի առաջատար շրջանները եղել են Լոնդոնի արևմուտքը  (միջինում 626%), Լյուքսեմբուրգի Մեծ Դքսությունը (253%) և Հարավային ու Արևելյան Իռլանդիան (220%)։ Այս երեք շրջանների ցուցանիշները, այնուամենայնիվ, արհեստականորեն ուռճացված են այն մարդկանց շնորհիվ, ովքեր չեն բնակվում այս շրջաններում («Այս շրջաններում ուղևորափոխադրումների զուտ ներքին հոսքերը արտադրությունը մղում են այնպիսի մակարդակի, որը ինքնուրույն չի կարող հասնել ակտիվ բնակչության կողմից։ Արդյունքն այն է, որ մեկ շնչին ընկնող  ՀՆԱ-ն, ըստ երևույթին, գերագնահատվում է այս շրջաններում և թերագնահատվում է այն շրջաններում, որտեղ առկա է մարդկանց արտահոսք)^[73]։

Արհեստական ինֆլյացիայի մեկ այլ օրինակ է Գրոնինգենը։ Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն շատ բարձր է այս տարածաշրջանում բնական գազի մեծ պաշարների պատճառով, չնայած նրան, որ Գրոնինգենը Նիդեռլանդների ամենաաղքատ մասերից մեկն է։ 21 NUTS-2 շրջաններում գրանցվել է 150%-ը գերազանցող ինֆլյացիա, որոնցից 5-ը եղել են Գերմանիայում, երկուսը ՝ Իռլանդիայում, Ավստրիայում, Նիդեռլանդներում և Միացյալ Թագավորություններում, և մեկը ՝ Բելգիայում, Չեխիայում, Դանիայում, Ֆրանսիայում, Սլովակիայում, Լեհաստանում և Շվեդիայում, ինչպես ինչպես նաև Լյուքսեմբուրգի Գրանդ Դաշկիի մեկ տարածաշրջանում։ NUTS-ի  կանոնակարգը NUTS-1 տարածաշրջանի համար սահմանում է բնակչության միջին նվազագույն չափը 3 միլիոն և առավելագույն չափը `7 միլիոն, մինչդեռ NUTS-2 տարածաշրջանների համար` նվազագույնը 800 000 և առավելագույնը 3 միլիոն¹^[74]։ Այս դասակարդումը, այնուամենայնիվ, չի ընդունվում Եվրոստատի կողմից։ Օրինակ՝ Ֆրանսիայի Իլ-դե շրջանը, որի 11,6 միլիոն բնակչությունը դիտվում է որպես NUTS-2 շրջան, մինչդեռ Բրեմեն նահանգի Ազատ Հանսեատիկ քաղաքը, որն ունի ընդամենը 664,000 բնակիչ, դիտվում է որպես NUTS-1 շրջան։

Շարք NUTS-2 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017) եվրոյով %-ով ԵՄ-28 միջին 1. Ներքին Լոնդոն – Արևմուտք  Մեծ Բրիտանիա 188,000 626% 2. Լյուքսեմբուրգ  Լյուքսեմբուրգ 75,900 253% 3. Սաութհերն և Էսթերն Իռլանդիա 66,200 220% 4. Համբուրգ  Գերմանիա 60,600 202% 5. Բրյուսել Բելգիա 58,700 196% 6. Էսթերն և Միդլանդ Իռլանդիա 56,700 189% 7. Պրահա  Չեխիա 56,200 187% 8. Բրատիսլավա  Սլովակիա 53,800 179% 9. Իլ դե Ֆրանս  Ֆրանսիա 53,100 177% 10. Բավարիա  Գերմանիա 53,000 177%

Շարք NUTS-1 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017) եվրոյով %-ով ԵՄ-28 միջին 1. Լյուքսեմբուրգ  Լյուքսեմբուրգ 75,900 253% 2. Համբուրգ  Գերմանիա 58,300 202% 2. Բրյուսել Բելգիա 58,700 196% 4. Լոնդոն  Մեծ Բրիտանիա 56,200 187% 5. Իռլանդիա Իռլանդիա 54,300 181% 6. Իլ դե Ֆրանս  Ֆրանսիա 53,100 177% 7. Բրեմեն  Գերմանիա 46,500 155% 8. Արևելյան Նիդեռլանդներ Նիդեռլանդներ 43,400 145% 9. Բավարիա  Գերմանիա 43,200 144% 10. Բադեն-Վյուրթեմբերգ  Գերմանիա 42,300 141%

Աղբյուր՝ Եվրոստատ

2017-ի վարկանիշային աղյուսակի դասակարգմամբ ամենացածր տասը շրջաններից ամենաշատը գտնվել է Բուլղարիայում, ընդ որում ամենացածր ցուցանիշը գրանցվել է Սեվերոզապադենում։ 50% մակարդակից ցածր 20 շրջաններից 5-ը եղել են Բուլղարիայում, չորսը Հունաստանում և Հունգարիայում, երեքը Լեհաստանում և երկուսը Ֆրանսիայում և Ռումինիայում։

Շարք NUTS-2 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017) եվրո %-ով ԵՄ-28 միջին 1. Բուլղարիայի հյուսիսարևմտյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 9,300 31% 2. Բուլղարիայի հյուսիսկենտրոնական տարածաշրջան  Բուլղարիա 10,200 34% 3. Մայոտ  Ֆրանսիա 10,300 34% 4. Բուլղարիայի հարավկենտրոնական տարածաշրջան  Բուլղարիա 10,400 35% 5. Հյուսիսարևելյան  Ռումինիա 11,600 39% 6. Բուլղարիայի հյուսիսարևելյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 11,800 39% 7. Հյուսիսային մեծ հարթավայր  Հունգարիա 12,900 43% 8. Հարավարևելյան տարածաշրջան  Բուլղարիա 13,000 43% 9. Հարավային տրանսդանուբյան  Հունգարիա 13,500 45% 10. Հարավարևմտյան տարածաշրջան  Ռումինիա 13,600 45%

Շարք NUTS-1 շրջան Անդամ երկրներ ՀՆԱ մեկ շնչի հաշվով (2017) եվրո %-ով ԵՄ-28 միջին 1. Հյուսիսային տարածաշրջան  Բուլղարիա 11,200 37% 2. Երկրորդ մակրոշրջա  Ռումինիա 13,400 45% 3. Մեծ հարթավայր և հյուսիս  Հունգարիա 13,700 45% 4. Արևելյան շրջան  Լեհաստան 14,600 49% 5. Հյուսիսային Հունաստան  Հունաստան 15,600 52% 6. Կենտրոնական Հունաստան  Հունաստան 16,600 55% 7. Չորրորդ մակրոշրջան  Ռումինիա 16,700 55% 8. Առաջին Մակրոշրջան  Ռումինիա 17,400 58% 9. Էգեյան կղզիներ, Կրետե  Հունաստան 17,900 60% 10. Կենտրոնական մակրոշրջան  Լեհաստան 18,000 60%

Աղբյուր՝ Եվրոստատ

Տես նաև

• Արժույթ

Նշումներ

1. Serbia is a negotiating candidate to the EU.
2. Montenegro is a negotiating candidate to the EU.

Ծանոթագրություններ

1. tab=table&init=1&language=en&pcode=tps00001&plugin=1 «Population on 1 January». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
2. «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
3. «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
4. «People at risk of poverty or social exclusion». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
5. «Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
6. «Labor force, total - European Union». data.worldbank.org. World Bank. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
7. «Employment statistics». ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 20-ին.
8. «Unemployment by sex and age - monthly average». appsso.eurostat.ec.europa.eu. Eurostat. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
9. «Unemployment statistics».
10. «Database – Eurostat». ec.europa.eu.
11. «Export and Import Partners of European Union». The World Factbook. CIA. 2015. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 10-ին.
12. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
13. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
14. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
15. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
16. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
17. Source: http://www.oecd.org/dac/stats/ODA-2015-detailed-summary.pdf; Table 1, page 6. Quote, page 3: "In 2015, total net ODA from the 28 EU member states was USD 74 billion, representing 0.47% of their GNI. Net disbursements by EU Institutions were USD 13.8 billion, a slight fall of 0.5% in real terms compared to 2014."
18. EU Institutions $13.85 billion, EU member states $73.80 billion.^[17]
19. «The EU as a borrower – European Commission». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
20. «Scope assigns European Union and Euratom first-time credit rating of AAA with Stable Outlook». Scope Ratings. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 1-ին.
21. Bank, European Central. «Foreign reserves and own funds». European Central Bank. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
22. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu.
23. «Report for Selected Country Groups and Subjects». www.imf.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
24. «Triennial Central Bank Survey 2007» (PDF). BIS. 2007 թ․ դեկտեմբերի 19. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 25-ին.
25. Aristovnik, Aleksander; Čeč, Tanja (2010 թ․ մարտի 30). «Compositional Analysis of Foreign Currency Reserves in the 1999–2007 Period. The Euro vs. The Dollar As Leading Reserve Currency» (PDF). Munich Personal RePEc Archive, Paper No. 14350. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
26. Boesler, Matthew (2013 թ․ նոյեմբերի 11). «There Are Only Two Real Threats to the US Dollar's Status As The International Reserve Currency». Business Insider. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
27. «Report for Selected Countries and Subjects». www.imf.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
28. «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 13-ին.
29. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
30. «GINI index (World Bank estimate) | Data». data.worldbank.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
31. «Monthly Reports». www.world-exchanges.org. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
32. «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
33. «The World Factbook – Central Intelligence Agency». www.cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
34. Top Trading Partners Արխիվացված 2017-01-17 Wayback Machine Client and Supplier Countries of the EU28 in Merchandise Trade (value %) (2015, excluding intra-EU trade). Accessed 29 October 2018
35. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
36. «Romania becomes third eastern European EU country to be bailed out». The Guardian. 2009 թ․ մարտի 25.
37. «EU budget at a glance». Europa, EU information website. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2007 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
38. «Europäische Union: Anteile der Wirtschaftssektoren am Bruttoinlandsprodukt (BIP) von 2004 bis 2014». statista.de (գերմաներեն). World Bank. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 22-ին.
39. European Commission, Overview of the Capital Markets Union, accessed 9 May 2018
40. European Commission, Capital markets union action plan, accessed 9 May 2018
41. Conference Report: European Financial Market Integration, 6 June 2016, accessed 20 September 2018
42. Vértesy, László (2019). «The legal and regulatory aspects of the free movement of capital - towards the Capital Markets Union». Journal of Legal Theory HU ISSN 1588-080X.
43. «EU's capital markets union 2.0, explained». POLITICO (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
44. «What is the capital markets union?». European Commission – European Commission (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
45. «EU Capital Markets Union». Financial Times (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ մարտի 7-ին.
46. White, Lucy (2018 թ․ ապրիլի 24). «EU's Dombrovskis ignites fresh row over City's market access post-Brexit» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 26-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 25-ին. «Regarding Capital Markets Union, the European Commission's plan to improve access to non-bank financing across the EU, he said the "departure of the UK makes this project even more important and even more urgent. It will have to compensate for the EU's largest financial centre not being in the EU and not being in the single market any more"»
47. (9 December 2016)։ «Brexit: the United-Kingdom and EU financial services»։ Economic Governance Support Unit of the European Parliament։
48. «The Bank of England's approach to the authorisation and supervision of international banks, insurers and central counterparties». Bank of England. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 2-ին. «The UK's financial sector also brings substantial benefits to EU households and firms, allowing them to access a broad range of services efficiently and reliably.»
49. Europe Economics (2011 թ․ հուլիսի 6). «The value of Europe's international financial centres to the EU economy». City of London and TheCityUK. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 23-ին.
50. «The Global Financial Centres Index 22» (PDF). Long Finance. 2017 թ․ սեպտեմբեր.
51. «EU expenditure and revenue». Financial Programming and Budget. European Commission. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
52. «EU budget myths». EC Europa. European Commission. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
53. «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
54. «Fortune Global 500 List 2017: See Who Made It». Fortune. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
55. Vértesy, László (2018). «Macroeconomic Legal Trends in the EU11 Countries» (PDF). Public Governance, Administration and Finances Law Review. 3 (1). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 12-ին.
56. «Gross domestic product at market prices (Current prices and per capita)». Eurostat. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 28-ին.
57. «GINI Index for Montenegro». 2018 թ․ հունվարի 18. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
58. «Eurostat – Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table». ec.europa.eu.
59. «2016 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 1-ին.
60. «2017 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 1-ին.
61. «2018 IEF (XLS) table download». The Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 1-ին.
62. «Government deficit, excluding support for financial institutions». Eurostat. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 28-ին.
63. «General government gross debt – annual data». Eurostat. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
64. «Convergence Report 2018». European Central Bank. 2018 թ․ մայիսի 22. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
65. «Annual Inflation». Eurostat. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 4-ին.
66. «Central Intelligence Agency». Cia.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 26-ին.
67. «World trade report 2009» (PDF). WTO information website.
68. «EU position in world trade». European Commission. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 24-ին.
69. Se-jeong, Kim (2009 թ․ հուլիսի 19). «EU-Korea FTA Will Be a Long Process: Greek Ambassador». The Korea Times. Վերցված է 2009 թ․ օգոստոսի 15-ին.
70. «Top Trading Partners 2017 – Trade Statistics». trade.ec.europa.eu. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 31-ին.
71. «Extra-EU27 trade, by main partners, total product». Epp.eurostat.ec.europa.eu. 2013 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 20-ին.
72. http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?query=BOOKMARK_DS-063317_QID_-63BADB2E_UID_-3F171EB0&layout=TIME,C,X,0;GEO,L,Y,0;INDIC_ET,L,Z,0;SITC06,L,Z,1;PARTNER,L,Z,2;INDICATORS,C,Z,3;&zSelection=DS-063317INDIC_ET,MIO_BAL_VAL;DS-063317PARTNER,EXT_EU28;DS-063317INDICATORS,OBS_FLAG;DS-063317SITC06,TOTAL;&rankName1=PARTNER_1_2_-1_2&rankName2=SITC06_1_2_-1_2&rankName3=INDIC-ET_1_2_-1_2&rankName4=INDICATORS_1_2_-1_2&rankName5=TIME_1_0_0_0&rankName6=GEO_1_2_0_1&sortC=ASC_-1_FIRST&rStp=&cStp=&rDCh=&cDCh=&rDM=true&cDM=true&footnes=false&empty=false&wai=false&time_mode=NONE&time_most_recent=false&lang=EN&cfo=%23%23%23%2C%23%23%23.%23%23%23
73. Eurostat (2019 թ․ փետրվարի 26). «Regional GDP per capita ranged from 31% to 626% of the EU average in 2017». Europa web portal. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 6-ին.
74. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/extraction/retrieve/en/theme1/reg/reg_e3gdp?OutputDir=EJOutputDir_349&user=unknown&clientsessionid=19A1061DE7EB55F2E04BD008A91F53DF.extraction-worker-1&OutputFile=reg_e3gdp.htm&OutputMode=U&NumberOfCells=3868&Language=en&OutputMime=text%2Fhtml&

• ^Cells shaded in green indicate forecast figure
• ^ One region may be classified by Eurostat as a NUTS-1, NUTS-2 as well as a NUTS-3 region. Several NUTS-1 regions are also classified as NUTS-2 regions such as Brussels-Capital or Ile-de-France. Many countries are only classified as a single NUTS-1 and a single NUTS-2 region such as Latvia, Lithuania, Luxemburg and (although over 3 million inhabitants) Denmark.
• «Euro-indicators News release» (PDF). June 2005 inflation data. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2005 թ․ հուլիսի 18-ին.
• «Euro-indicators News release» (PDF). May 2005 unemployment data. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2006 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2005 թ․ հուլիսի 18-ին.
• «World Bank». GNI data (July 2005). Վերցված է 2005 թ․ օգոստոսի 4-ին.

The following links are used for the GDP growth and GDP totals (IMF)։

• Link to 10 new memberstates Growth Rates
• Link to Growth Rates for the Eurozone
• Link to non-Eurozone EU15 countries Growth Rates

Արտաքին հղումներ

• Հայաստանում Եվրոպական բիզնես ասոցիացիա
• European Commission – Economic and Financial Affairs