Ծառայությունների ոլորտ

Ծառայությունների ոլորտ, տնտեսության հատված, որը ներառում է իր մեջ կոմերցիոն և ոչ կոմերցիոն ծառայություններ։

Այն ամփոփիչ ընդհանրացնող կատեգորիա է՝ ներառած ծառայությունների տարատեսակ ձևերի վերարտադրությունը՝ ձեռնարկությունների, կազմակերպությունների, ինչպես նաև ֆիզիկական անձանց կողմից մատուցված։ Տնտեսության մնացյալ հատվածները ընդունված է համարել արտադրության ոլորտ՝ արդյունաբերություն և գյուղատնտեսություն։ Ծառայությունների ոլորտը հիմնականում վերաբերում է հետինդուստրիալ հասարակական-տնտեսական կացութաձևին՝ ժամանակակից ենթակառուցվածքների զարգացման հետևանքով։ Տնտեսապես զարգացած երկրներում հենց այս ոլորտն է կազմում տնտեսությունում զբաղվածների թվի հիմնական մասը (ավելին քան 60%)։

Տնտեսության ենթակառուցվածք

Տնտեսության ենթակառուցվածքը (լատին․՝ infra — ավելի ցածր, ենթա- + structura — կառուցվածք, դիրք) ոլորտների և գործունեությունների ձևերի միավորում է, որոնք ծառայում են արտադրությանը և տնտեսությանը ամբողջությամբ՝ ստեղծելով նրանց համար ընդհանուր հիմք և հենարան։ Տնտեսության ենթակառուցվածքներին են վերաբերում տրանսպորտի և կապի կառուցվածքը, պահեստային տնտեսությունը, էներգամատակարարումը և ջրամատակարարումը։ Ոլորտների շրջանակը, որոնք վերաբերում են տնտեսության ենթակառուցվածքներին, տարբեր երկրներում առանձնացվում է տարբեր կերպ։ Դրանց հիմնական նշանակությունն է պարզեցնել և առավել արդյունավետ դարձնել ապրանքների և ծառայությունների փոխանակումը վաճառողների և գնորդների միջև։ Որոշ հեղինակներ տնտեսության ենթակառուցվածքները կապում են գիտության, առողջապահության, կրթական համակարգի հետ՝ անվանելով դրանք տնտեսության ոչ արտադրական (սոցիալական) ենթակառուցվածք։ - Տնտեսագիտական-մաթեմատիկական բառարան[1]

Ծառայությունների ոլորտի կազմի մեջ մտնում են.

• Ծառայությունների մատուցումը (տնտեսության ենթակառուցվածքների արտադրության և մատուցման ծառայությունների ոլորտ)
• Սոցիալական ոլորտ (տնտեսության ոչ արտադրական և իրավաբանա-ֆինանսական ծառայությունների ոլորտ)

Ծառայությունների մատուցման ոլորտներ

• Կոմունալ-կենցաղային ծառայություններ
• Շինարարական ծառայություններ
• Էլեկտրաէներգետիկա
• Գազամատակարարում
• Ջերմամատակարարում
• Ջրամատակարարում և կոմունալ ծառայություններ
• Տրանսպորտային ծառայություններ և տրանսպորտի տեխնիկական սպասարկման ծառայություններ
• Կապի ու հեռահաղորդակցության ծառայություններ, թվային և կենցաղային տեխնիկայի վերանորոգման ծառայություններ
• Առևտրային ծառայություններ
• Հանրային սննդի ծառայություններ
• Կենցաղային ծառայություններ
• Ապահովագրական ծառայություններ

Սոցիալական ծառայությունների ոլորտ

• Վարձույթի ծառայություններ
• Բժշկական-սանիտարական ծառայություններ
• Կրթական ծառայություններ և լուսավորում
• Տեղեկատվական ծառայություններ
• Իրավաբանական ծառայություններ
• Ֆինանսական ծառայություններ
• Թարգմանչական ծառայություններ
• Հյուրանոցային ծառայություններ
• Անվտանգության ապահովման ծառայություններ
• Զբոսաշրջային ծառայություններ
• Ժամանցային ծառայություններ և հանգիստ
• Ինտիմ ծառայություններ այն պետություններում, որտեղ պաշտոնապես օրինականացված է մարմնավաճառությունը

Աշխատողները, որոնք զբաղված են սոցիալական ոլորտի ծառայություններով և հաճախորդների անմիջական սպասարկմամբ, համարվում են սպասարկող անձնակազմ։

Պատմություն

Հին ժամանակներում հանրային ծառայությունների մատուցումը զարգացած չէր։ Ապրանքափոխանակությունը և առևտուրը գոյություն են ունեցել հիմնականում գյուղատնտեսական և արհեսագործական աշխատանքների պատրաստի արդյունքների տեսքով։

Մարդկային հասարակության զարգացմամբ, գիտատեխնիկական զարգացմամբ, ֆիզիկական աշխատանքի մեխանիզացմամբ և ավտոմատացմամբ՝ ծառայությունների մատուցման ոլորտը հավաքում է աճի տեմպեր և դառնում է տնտեսության նոր ոլորտի բանալի։ Հետինդուստրյալ տնտեսությունում չպարզաբանված խնդիրները հիմնականում գտնվում են հենց տեխնիկայի, կազմակերպությունների, պատրաստի արտադրանքի բաշխման կառավարման ոլորտներում։

XXI դարում հիմնական զարգացումը և արժեքը ներկայացնում է մարդկային ինտելեկտուալ աշխատանքը։ Ինտելեկտուալ աշխատանքի տարբերակումը ստեղծում է մեծ թվով մասնագիտություններ և մասնագիտացումներ, որոնք պահանջում են բարձր գիտական պատրաստվածություն, մեծ թվով աշխատատեղեր, մարդկային համատեղ ջանքերի ինտեգրման բարձր աստիճան, ընդհանուր բարեկեցության աճ։

Այս միտումները անմիջականորեն առնչվում են ծառայությունների և կառավարման ոլոտներին, որը պայմանավորում է նրա արագ աճը՝ կապված մարդկային գործունեության առավել հին ոլորտների հետ։ Ծառայությունների ոլորտին բնութագրական է առավել բարձր եկամուտ, քան արդյունաբերական, առավել ևս գյուղատնտեսական ոլորտներին։ Ծառայությունները ընդլայնվում են և գնալով ավելի շատ տեղ են զբաղեցնում պետությունների ՀԱԱ-ի մեջ։

Ծառայությունների մակարդակ

Կապված մատուցվող ծառայությունների մակարդակից (սովորաբար ներառվում են ծառայությունների փաթեթում)՝ նրանք տարանջատվում են այս կամ այն կարգի (սպասարկման կարգ), որը կարող է լինել երրորդ, երկրորդ, առաջին, էկոնոմ և բիզնես կարգեր, բարձր և պրեմիում (լյուքս)։ Հյուրանոցներում գործում են աստղերի (եվրոպական գնահատում) և ադամանդների (ամերիկյան գնահատում) համակարգը։

Ծանոթագրություններ

1. Экономико-математический словарь

Տես նաև

• Մարքեթինգային ծառայություններ
• Խորհրդատվական ծառայություններ