Տրուխիլիո (Պերու)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Տրուխիլիո (իսպ.՝ Trujillo, /truːˈhiːjoʊ/ troo-HEE-yoh, Իսպաներեն: [tɾuˈxiʝo]; կեչուա՝ Truhillu), ծովափնյա քաղաք Պերուի հյուսիսարևմտյան մասում. Լա Լիբերտադ դեպարտամենտի վարչական կենտրոնը։ Բնակչության թվաքանակով Պերուի երրորդ քաղաքն է[2][3]։ Ընկած է Մոչե գետի զույգ ափերին, Խաղաղ օվկիանոս նրա թափվելու շրջանում, Մոչեի հովտում, որը նախապատմական մոչե և չիմու մշակույթների օրրան է[4]։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Տրուխիլիո | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Պերու | ||||
| Համայնք | Լա Լիբերտադ | ||||
| Հիմնադրված է | մարտի 5, 1535 թ. | ||||
| ԲԾՄ | 34±1 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▲1 148 668 մարդ (2022)[1] | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 044 | ||||
| Փոստային դասիչ | 13001 | ||||
| |||||
.svg)
.svg)
1820 թվականի դեկտեմբերի 29-ին Տրուխիլիոյի պատմական կենտրոնում է հռչակվել անկախությունն Իսպանիայից, և երկու տարի անց Պերուի Հանրապետության Կոնգրեսը Տրուխիլիոյին շնորհել է «Հայրենիքին հավատարիմ, վաստակաշատ քաղաք» տիտղոսը[5]՝ հաշվի առնելով նրա դերը Պերուի անկախության համար մղված պայքարում։ Տրուխիլիոն համարվում է Պերուում ազատության, արդարադատության, դատական համակարգի հիմնադրման օրրանը։ Երկու անգամ դարձել է երկրի մայրաքաղաքը։ 1932 թվականին քաղաքը դարձել է հեղափոխական պայքարի կենտրոն։
Տրուխիլիոն հայտնի է նաև մի շարք այլ մականուն-պատվանուններով՝ «Հավերժական գարնան քաղաք»[6], «Պերուական ազգային պար «Մարիներա»-ի ոստան» «Պերուական «պասո» ցեղատեսակի ձիու օրրան»[7]։ Այստեղ անց են կացվում ազգային ու միջազգային մասշտաբների բազմաթիվ մշակութային միջոցառումներ, այդ թվում՝ փառատոներ, որոնցից հիշարժան են հակապես «Մարիներա» ազգային պարի, «Տրուխիլիոյի գարուն» և գրքի միջազգային փառատոները[8] which is one of the most important cultural events in the country.[9]: Քաղաքի հետ առնչություն են ունեցել նշանավոր մի շարք գրողներ[10], նրանց թվում՝ Սեսար Վալյեխոն, Վիկտոր Ռաուլ Այա դե լա Տոռեն... Այս ամենը նկատի առնելով՝ Տրուխիլիոն հռչակվել է «Պերուի մշակույթի մայրաքաղաք»[11][12]։
Քաղաքի մերձակայքում են գտնվում նախակոլումբոսյան ժամանակների հուշարձաններ պարունակող երկու կարևորագույն, խոշոր հնավայր՝ հին աշխարհի ամենամեծ կավաշեն քաղաք Չան Չանը, որը 1986 թվականին ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում, և Արևի ու Լուսնի տաճարը՝ Պերուի ամենամեծ կավաշեն բուրգը[13]։ Բացի այդ, քաղաքի կենտրոնում պահպանվել են գաղութային շրջանի քաղաքացիական և պաշտամունքային բազմաթիվ կառույցներ։
2011 թվականից սկսած՝ քաղաքում առաջ է տարվում Trujillo: Sustainable City պիլոտային ծրագիրը, որը Inter-American Development Bank-ի ու IDB-ի նախաձեռնած Emerging and Sustainable Cities հարթակի բաղկացուցիչ մասն է հանդիսանում[14]։ 2012 թվականից IBM-ի ընտրությամբ Տրուխիլիոն մասնակցում է Smarter Cities Challenge նախագծին՝ նպատակ ունենալով տեխնոլոգիական ճանապարհով բարելավել հանրային փոխադրումներն ու անվտանգությունը[15][16]։
Քաղաքն ունի միջազգային օդանավակայան։
Ժողովրդագրություն
- Բնակչության թվաքանակի փոփոխությունները
- Ըստ INEI-ի 2014 թվականի տվյալների՝ Տրուխիլիոյի մետրոպոլիսային տարածքը Պերուում բնակչության թվաքանակով զբաղեցնում է երկրորդ տեղը. այստեղ ապրում է 935.147 մարդ (այդ ցուցանիշով զիջում է միայն երկրի մայրաքաղաք Լիմային)։
| Տրուխիլիո քաղաքի և մետրոպոլիսային տարածքի բնակչության համեմատական աղյուսակ |
|---|
 |
| Տրուխիլիո քաղաքի բնակչությունը
Մետրոպոլիսային տարածքի բնակչությունը Աղբյուրներ՝ |
Կլիմա
| Տրուխիլիո (FAP Կարլոս Մարտինես դե Պինիլիոսի անվան միջազգային օդանավակայան) 1961–1990, extremes 1943–presentի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 32.0 (89.6) |
35.0 (95) |
36.0 (96.8) |
35.0 (95) |
32.7 (90.9) |
30.0 (86) |
29.3 (84.7) |
27.0 (80.6) |
27.4 (81.3) |
30.5 (86.9) |
28.0 (82.4) |
29.5 (85.1) |
36.0 (96.8) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 25.0 (77) |
26.0 (78.8) |
26.0 (78.8) |
24.5 (76.1) |
23.2 (73.8) |
22.0 (71.6) |
21.1 (70) |
20.4 (68.7) |
20.4 (68.7) |
20.9 (69.6) |
22.1 (71.8) |
23.5 (74.3) |
22.9 (73.2) |
| Միջին օրական °C (°F) | 21.0 (69.8) |
22.1 (71.8) |
22.0 (71.6) |
20.7 (69.3) |
19.1 (66.4) |
18.4 (65.1) |
17.8 (64) |
17.1 (62.8) |
16.8 (62.2) |
17.1 (62.8) |
18.0 (64.4) |
19.5 (67.1) |
19.1 (66.4) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 16.9 (62.4) |
17.8 (64) |
18.0 (64.4) |
16.8 (62.2) |
15.7 (60.3) |
15.0 (59) |
14.4 (57.9) |
14.1 (57.4) |
14.0 (57.2) |
14.1 (57.4) |
14.6 (58.3) |
14.7 (58.5) |
15.5 (59.9) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | 11.6 (52.9) |
9.8 (49.6) |
8.0 (46.4) |
11.1 (52) |
10.0 (50) |
7.0 (44.6) |
8.0 (46.4) |
8.0 (46.4) |
9.0 (48.2) |
8.0 (46.4) |
8.8 (47.8) |
11.0 (51.8) |
7.0 (44.6) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 1.2 (0.047) |
0.8 (0.031) |
1.8 (0.071) |
0.1 (0.004) |
0.1 (0.004) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.0 (0) |
0.2 (0.008) |
0.0 (0) |
0.1 (0.004) |
4.3 (0.169) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 1.0 mm) | 1.3 | 0.6 | 0.9 | 0.6 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.1 | 0.4 | 3.9 |
| % խոնավություն | 84 | 81 | 81 | 82 | 86 | 84 | 86 | 85 | 86 | 86 | 84 | 82 | 84 |
| Աղբյուր #1: NOAA[17], Meteo Climat (record highs and lows)[18] | |||||||||||||
| Աղբյուր #2: Deutscher Wetterdienst (mean temperatures 1949–1985, precipitation days 1970–1990 and humidity 1975–1985)[19] | |||||||||||||
Քույր քաղաքներ
Պատկերասրահ
Ազատության արձանը
Քաղաքի գլխավոր հրապարակը
| Տրուխիլիոյի պատմական ժառանգությունից | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
