Դալաս

Դալաս (անգլ.՝ Dallas), քաղաք ԱՄՆ Տեխաս նահանգում։ Գտնվում է Թրինիթի գետի ափին։ 2018 թվականի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 1,345,047^[2],. այդ ցուցանիշով քաղաքն զբաղեցնում է իններորդ տեղը ԱՄՆ-ում^[3] և երրորդ տեղը՝ Տեխաս նահանգում՝ Հյուսթոնից ու Սան Անտոնիոյից հետո^[4]։ ^{[Ն 1]}: Դալասի մետրոպոլիսային տարածքում ապրողների թիվը հասնում էր 7,5 միլիոնի (2018 թվականի տվյալներով), և այդ ցուցանիշով նա չորրորդ տեղում էր ամբողջ ԱՄՆ-ում^[5]։ Քաղաքն իր ողջ վիճակագրական տարածքում ապրող 7,846,293 բնակիչներով 2017 թվականին համարվում էր մեծությամբ յոթերորդը ԱՄՆ-ում^[6]։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դալաս (այլ կիրառումներ)

Բնակավայր
Դալաս
անգլ.՝ Dallas
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	ԱՄՆ
Համայնք	Դալաս շրջան
Հիմնադրված է	1841 թ.
Մակերես	996,577625 կմ²
ԲԾՄ	131±1 մետր
Բնակչություն	▲1 304 379 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1]
Հեռախոսային կոդ	214, 469 և 972
Փոստային դասիչ	75201–75398, 75201, 75203, 75206, 75210, 75213, 75215, 75217, 75219, 75221, 75224, 75226, 75229, 75231, 75234, 75236, 75237, 75239, 75240, 75242, 75244, 75249, 75251, 75254, 75258, 75262, 75265, 75270, 75273, 75277, 75281, 75283, 75287, 75289, 75293, 75296, 75297, 75300, 75304, 75307, 75312, 75316, 75319, 75322, 75325, 75328, 75331, 75334, 75339, 75342, 75345, 75348, 75352, 75353, 75354, 75356, 75355, 75362, 75364, 75367, 75370, 75373, 75375, 75379, 75382, 75386, 75389, 75392, 75396, 75397 և 75398
Պաշտոնական կայք	dallascityhall.com​(անգլ.)
Դալաս (ԱՄՆ)
Դալաս Վիքիպահեստում

Դալասը "beta(+)" գլոբալ քաղաք է^[7][8]։ Նրա բազմաճյուղ տնտեսության մեջ էական դեր են խաղում ռազմական արդյունաբերությունը, ֆինանսական ծառայությունները, տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, հեռահաղորդակցության միջոցների արտադրությունը, փոխադրումների իրականացումը^[9]։ Այստեղ իրենց գործունեությունն են ծավալել աշխարհի խոշորագույն հինգ հարյուր ընկերություններից՝ Fortune 500-ից ինը և այնպիսի ընկերություններ, ինչպես՝ American Airlines (Fort Worth)-ը, ExxonMobil (Irving)-ը, J. C. Penney (Plano)-ն։ Տրանսպորտային կարևորագույ միջոցներից է նորերս շահագործման հանձնված Dallas/Fort Worth International Airport օդանավակայանը, որ ուղևորափոխադրումների ծավալով ամենամեծերից ու ամենաբանուկներից մեկն է աշխարհում^[10]։

Պատմություն

Քաղաքը 1841 թվականին հիմնադրել է առևտրական Ջոն Բրայանը։

• Անվանված է ի պատիվ Ջորջ Դալասի;
• Անվանումը ընտրվել է 1842 թ;

Ռասայական կազմը

• 50, 83 % սպիտակամորթներ,
• 25, 91 % աֆրոամերիկացիներ,
• 0, 54 % տեղաբնիկ ամերիկացիներ,
• 2, 70 % ասիական ծագումով ամերիկացիներ,
• 0, 05 % Օվկիանայի ժողովուրդների սերունդներ,
• 17, 24 % այլ ռասաներ,
• 2, 72 % խառնածիններ.

Կլիմա

դ ք խ Climate data for Դալաս
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °F (°C)	88 (31)	95 (35)	97 (36)	100 (38)	103 (39)	112 (44)	112 (44)	111 (44)	110 (43)	100 (38)	92 (33)	89 (32)	112 (44)
Միջին բարձր °F (°C)	57.7 (14.3)	62.0 (16.7)	69.9 (21.1)	77.4 (25.2)	84.9 (29.4)	92.7 (33.7)	96.9 (36.1)	97.1 (36.2)	90.0 (32.2)	79.5 (26.4)	67.8 (19.9)	59.2 (15.1)	77.9 (25.5)
Միջին ցածր °F (°C)	37.9 (3.3)	41.9 (5.5)	49.4 (9.7)	56.8 (13.8)	66.0 (18.9)	73.8 (23.2)	77.7 (25.4)	77.4 (25.2)	70.1 (21.2)	58.7 (14.8)	47.8 (8.8)	39.8 (4.3)	58.1 (14.5)
Ռեկորդային ցածր °F (°C)	−3 (−19)	2 (−17)	11 (−12)	30 (−1)	39 (4)	53 (12)	56 (13)	57 (14)	36 (2)	26 (−3)	17 (−8)	1 (−17)	−3 (−19)
Տեղումներ դյույմ (մմ)	2.59 (65.8)	2.78 (70.6)	3.45 (87.6)	3.15 (80)	4.57 (116.1)	3.83 (97.3)	1.71 (43.4)	2.19 (55.6)	3.10 (78.7)	4.79 (121.7)	2.93 (74.4)	3.23 (82)	38.32 (973.3)
Ձյան տեղումներ դյույմ (սմ)	0.1 (0.3)	0.9 (2.3)	0.3 (0.8)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0 (0)	0.1 (0.3)	0.3 (0.8)	1.7 (4.3)
Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.01 in)	7.0	6.9	8.1	7.3	9.4	7.3	4.9	5.1	5.6	7.2	6.5	6.9	82.2
Միջ. ձնառատ օրեր (≥ 0.1 in)	0.4	0.5	0.2	0	0	0	0	0	0	0	0.1	0.3	1.5
% խոնավություն	67.5	66.4	63.7	65.3	69.7	65.8	59.8	59.5	66.5	65.7	67.4	67.5	65.4
Միջին ամսական արևային ժամ	183.5	178.3	227.7	236.0	258.4	297.8	332.4	304.5	246.2	228.1	183.8	173.0	2849,7
Տոկոս հնարավոր արևի լույս	58	58	61	61	60	69	76	74	66	65	59	56	64
Աղբյուր #1: NOAA [11][12][13][14]
Աղբյուր #2: Weather Atlas (Average UV index)[15]

Քույր քաղաքներ

Դալասն ունի վեց քույր քաղաք։ Բացի այդ, բարեկամացել է ևս հինգ քաղաքի հետ^[16]։

• Բռնո, Չեխիա^[17]
• Գիզա (արաբ․՝ الجيزة‎‎‎, Եգիպտոս
• Դիժոն (ֆր.՝ Dijon), Ֆրանսիա
• Կարդիֆ (անգլ.՝ Cardiff, վալլիերեն՝ Caerdydd), Ուելս
• Կիրկուկ (արաբ․՝ كركوك‎‎), Իրաք
• Մոնտերեյ (իսպ.՝ Monterrey), Մեքսիկա
• Ռիգա, Լատվիա
• Սարատով, Ռուսաստան
• Նովոկուզնեցկ, Ռուսաստան
• Սենդայ (ճապ.՝ 仙台市), Ճապոնիա
• Թայբեյ, Թայվան^[18]
• Տյանցզին, Չինաստան
• Ֆրեդերիկսխավն (դան․՝ Frederikshavn), Դանիա
• Հայդարաբադ (անգլ.՝ Hyderabad), Հնդկաստան

Նշումներ

1. In ascending order from the Dallas/Fort Worth Metroplex (in terms of metropolitan population): Chicago via Lake Michigan, Los Angeles via the Pacific Ocean and New York City via the Atlantic Ocean. For attempts to render the Trinity River navigable to the Gulf of Mexico, see TRINITY RIVER NAVIGATION PROJECTS | The Handbook of Texas Online | Texas State Historical Association (TSHA), https://tshaonline.org/handbook/online/articles/ett01 (last visited September 16, 2013); The Trinity River Authority of Texas (TRA), «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) (last visited September 16, 2013); Living with the Trinity: The Trinity River in Dallas, Fort Worth, North Texas and Beyond (Video Documentary), http://trinityrivertexas.org/video_full.php (last visited September 16, 2013). See also Trinity River (Texas).

Ծանոթագրություններ

1. 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
2. «Community Facts: Dallas city, Texas». American Factfinder (ամերիկյան անգլերեն). United States Census Bureau. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 17-ին – via factfinder.census.gov.
3. «Population».
4. «Facts». Texas Almanac (անգլերեն). 2017 թ․ նոյեմբերի 20. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
5. Bureau, U.S. Census. «American FactFinder – Results». factfinder.census.gov (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 29-ին.
6. Bureau, U. S. Census. «American FactFinder – Results». factfinder.census.gov (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին.
7. «GaWC – The World According to GaWC 2018». www.lboro.ac.uk. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 28-ին.
8. Jensen, Jeremiah (2018 թ․ ապրիլի 18). «6 Projects That Transformed Dallas Into A Global Powerhouse Over The Last 10 Years». Bisnow. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 25-ին – via www.bisnow.com.
9. «Dallas: Economy – Major Industries and Commercial Activity, Incentive ProgramsNew and Existing Companies». www.city-data.com (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 30-ին.
10. Jackie McElhaney and Michael V. Hazel: DALLAS, TX from the Handbook of Texas Online. Retrieved April 20, 2006.
11. «Station Name: TX DALLAS LOVE FLD». National Oceanic & Atmospheric Administration. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 24-ին.
12. «Summary of Monthly Normals 1991–2020». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 5-ին.
13. «NOWData - NOAA Online Weather Data». National Oceanic & Atmospheric Administration. Արխիվացված է օրիգինալից 2021-05-14-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 24-ին.
14. «WMO Climate Normals for FORT WORTH/GREATER SW INT'L A,TX 1961–1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 24-ին.
15. «Dallas, Texas, USA - Monthly weather forecast and Climate data». Weather Atlas. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 5-ին.
16. «Sister Cities». Dallas-ecodev.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2010 թ․ մայիսի 23-ին.
17. «City of Brno Foreign Relations: Partnership agreements – Dallas». City of Brno – Brno.cz. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 3-ին.
18. «Taipei – International Sister Cities». Taipei City Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2013 թ․ օգոստոսի 23-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դալաս» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 263)։