Հերման Հելմհոլց

Հերման Հելմհոլց (գերմ.՝ Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz, օգոստոսի 31, 1821(1821-08-31)^{[1][2][3][…]}, Պոտսդամ, Պրուսիայի թագավորություն^{[4][2][3][…]} - սեպտեմբերի 8, 1894(1894-09-08)^{[1][2][3][…]}, Շարլոտենբուրգ, Պոտսդամ, Բրանդենբուրգ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ^[5]), գերմանացի բնագետ։ Ֆիզիկական հետազոտությունները վերաբերում են էլեկտրադինամիկային, օպտիկային, ջերմությանը, հիդրոդինամիկային, ձայնագիտությանը։ Ձևակերպել և մաթեմատիկորեն հիմնավորել է էներգիայի պահպանման օրենքը՝ նշելով նրա համընդհանուր բնույթը։ Կարևոր արդյունքեր է ստացել նաև ֆիզիոլոգիական ձայնագիտության և տեսողության ֆիզիոլոգիայի բնագավառներում։

Հերման Հելմհոլց Hermann Helmholtz
Ծնվել է	օգոստոսի 31, 1821(1821-08-31)[1][2][3][…] Պոտսդամ, Պրուսիայի թագավորություն[4][2][3][…]
Մահացել է	սեպտեմբերի 8, 1894(1894-09-08)[1][2][3][…] (73 տարեկան) Շարլոտենբուրգ, Պոտսդամ, Բրանդենբուրգ, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական ռայխ[5]
Գերեզման	Friedhof Wannsee, Lindenstraße
Քաղաքացիություն	Պրուսիայի թագավորություն և  Գերմանական ռայխ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, ակնաբույժ, երաժշտագետ, երաժշտության տեսաբան, համալսարանի դասախոս, հոգեբան, ֆիզիոլոգ, կենսաֆիզիկոս, փիլիսոփա, անատոմ, բնագետ, ռազմական բժիշկ և ախտաբան
Հաստատություն(ներ)	Բոննի համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան, Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, HU Berlin, Շարիտե, Ֆիզիկական և տեխնիկական դաշնային գերատեսչություն, Քյոնիգսբերգի համալսարան և Գերմանիայի ֆիզիկոսների միություն
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա, բժշկություն, ֆիզիոլոգիա և հոգեբանություն
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Լունդի թագավորական ֆիզիոգրաֆիկական միություն, Կրթության բարեկամների Պոզնանի ընկերություն, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[6], Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ազգային բժշկական ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բելգիայի թագավորական բժշկական ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[7], Էդինբուրգի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական երաժշտական ակադեմիա և Royal Society of Sciences in Uppsala?
Ալմա մատեր	Hermann-von-Helmholtz-Gymnasium?, Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան և Pépinière?
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն[8][9]
Գիտական ղեկավար	Յոհաննես Մյուլլեր[10]
Եղել է գիտական ղեկավար	Հենրի Ռոուլանդ[10], Friedrich Schottky?[10], Գաբրիել Լիպման[10], Հենրիխ Հերց[10], Ալբերտ Մայքելսոն[10], Միխայիլ Պուպին[10], Ֆրիդրիխ Գոլց[10], Վիլհելմ Վին[10], Լորանդ Էտվյոշ, Otto Lummer?[10], Վիլհելմ Վունդտ, Theodor des Coudres?[10], Arthur Gordon Webster?[10] և Max Wien?[10]
Հայտնի աշակերտներ	Ágost Heller?, Ալեքսեյ Սոկոլով, Theodor Leber?, Հենրիխ Հերց և Վիլյամ Ջեյմս[10]
Պարգևներ	[11] Ֆարադեյի դասախոսության նրցանակ Մատեուչի մեդալ Ալբերտի մեդալ [12] Քրունի լեկցիա և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ [13]
Ամուսին(ներ)	Anna von Helmholtz? և Olga von Helmholtz?
Երեխա(ներ)	Richard von Helmholtz?, Robert von Helmholtz?, Ellen von Siemens-Helmholtz? և Friedrich Julius von Helmholtz?
Hermann von Helmholtz Վիքիպահեստում

Գիտական երաժշտական հոգեբանության հիմքը դրել է Հելմհոնցը։ Ըստ նրա մարդկանց մեջ լսողական ընկալումները առաջանում են, երբ լսողական ներքին օրգանները պատասխանում են արտաքին ազդակներին։ Այս երևույթը տեղի է ունենում ռեզոնացիայի միջոցով^[14]։

Ծանոթագրություններ

1. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
2. Гельмгольц, Герман-Людвиг-Фердинанд (ռուս.) // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1892. — Т. VIII. — С. 287—288.
3. Paalzow A. Helmholtz, Hermann von (գերմ.) // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1906. — Vol. 51. — S. 461–472.
4. Гельмгольц Герман Людвиг Фердинанд // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
5. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
6. Notable Names Database — 2002.
7. www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
8. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
9. CONOR.Sl
10. Mathematics Genealogy Project — 1997.
11. Award winners : Copley Medal — Royal Society.
12. https://www.thersa.org/about/albert-medal/past-winners
13. List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 165.
14. Helmholtz, Hermann von (1885), On the sensations of tone as a physiological basis for the theory of music, Second English Edition, translated by Alexander J. Ellis. London: Longmans, Green, and Co., p. 44. Retrieved 2010-10-12.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հերման Հելմհոլց» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 340)։