Կուր

Կուր գետ (Գուգարքի և Թիֆլիսի բարբառներով՝ Քուռ, թուրքերեն՝ Kura, վրաց.՝ მტკვარი - Մտկվարի, ադրբ.՝ Kür), գետ Հայկական լեռնաշխարհում և Կասպից ծովի ավազանում։ Սկիզբ առնելով Կարմիր Փորակ լեռնաշղթայի հյուսիսային ստորոտներում (Կարսի մարզի Արդահանի շրջանի Գյոլեի տեղամասում, ներկայումս՝ Թուրքիայում), Կուրը հոսում է դեպի Վրաստան՝ հասնելով Ադրբեջան, որտեղ այն միանում է Արաքսին և թափվում Կասպից ծով։ Կուր գետի երկարությունը 1113^[1] կմ է։ Կուր անվան ստուգաբանությունը Սալմաստի հայերեն բարբառի տարբերակում «կուռ»՝«ջրի ավազան» է նշանակում։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կուր (այլ կիրառումներ)

Կուր
Կուրը Վրաստանում
Բնութագիր
Երկարություն	1113
Ավազանի մակերես	188 000 կմ²
Ջրի ծախս	≈575
Ջրահոսք
Ակունք	Հայկական լեռնաշխարհ
Ակունքի տեղակայում	Մերդենեկ
Գետաբերան	Կասպից ծով
Գետաբերանի տեղակայում	Կասպից ծով
Կոորդինատներ	40°50′01″ հս․. լ. 42°49′12″ ավ. ե.HGЯOL
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Մեծ Լիախվի, Քսանի, Արագվի, Ալազան, Կամբեճ, Թյուրյանչայ, Խրամ, Աղստև, Շամխոր, Արաքս, Վերե, Կողբ, Վարագաջուր, Գարգար, Գոռաթիս Ծղալի, Փոցխով, Թարթառ, Խաչեն, Լեխուրա, Կարկառ, Ալգետի, Գիրդիմանչայ, Պոդկուրոկ, Կյուրակ, Քյուրակ, Ձեգամ և Ջագիր
Երկիր	Թուրքիա  Վրաստան  Ադրբեջան
Երկրամաս	Արդահանի մարզ, Սամցխե-Ջավախեթի մարզ, Շիդա Քարթլիի մարզ, Մցխեթ-Մթիանեթ, Թբիլիսի և Քվեմո Քարթլիի մարզ
Ջրահավաք	Կասպից ծովի ավազան

Անվանում

Համաձայն ավանդության՝ Կուր գետի անունը դրել են հայոց, վրաց և աղվանից ազգերը՝ ի նշան կուռ բարեկամության։

Հին Հունական աշխարհագետներին հայտնի է եղել հունացված Kyros ձևով։ Ըստ Ստրաբոնի՝ անվանվել է ի պատիվ պարսից արքա Կյուրոս II Մեծի, որոշները կապել են Զևսի դստեր՝ Կուրի անվան հետ։

Կուր գետի ափին գտնվող բնակավայրեր

• Մարդանեկ (Կարսի մարզ)
• Օկամ (Կարսի մարզ)
• Արդահան (Կարսի մարզ)
• Գյուլաբերդ (Կարսի մարզ)
• Ասպինձա (Վրաստան)
• Բորժոմ (Վրաստան)
• Խաշուր (Վրաստան)
• Ագարա (Վրաստան)
• Քարել (Վրաստան)
• Գորի (Վրաստան)
• Կասպի (Վրաստան)
• Ձեգվի (Վրաստան)
• Մցխեթ (Վրաստան)
• Թիֆլիս (Վրաստան)
• Ռուսթավի (Վրաստան)
• Գարդաբան (Վրաստան)
• Մինգեչաուր (Ադրբեջան)
• Եվլախ (Ադրբեջան)
• Զարդոբ (Ադրբեջան)
• Սաբիրաբադ (Ադրբեջան)
• Ալի-Բայրամլի (Ադրբեջան)
• Սալյան (Ադրբեջան)
• Նեֆթեչալա (Ադրբեջան)

Ծանոթագրություններ

1. ლევან მარუაშვილი, საქართველოს ფიზიკური გეოგრაფია. საქართველოს სსრ ბუნებრივი პირობების ზოგადი დახასიათება და რეგიონული აღწერილობა, გამომცემლობა ცოდნა, თბ., 1964, გვ. 63

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կուր» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 26)։