Գրանդ Բուդապեշտ հյուրանոց (ֆիլմ)

«Գրանդ Բուդապեշտ» հյուրանոց (անգլ.՝ The Grand Budapest Hotel), Ուես Անդերսոնի ֆիլմը՝ Ռեյֆ Ֆայնսի գլխավոր դերակատարմամբ։ Պրեմիերան տեղի է ունեցել Բեռլինի կինոփառատոնի ժամանակ^[20][21], 2014 թվականի փետրվարի 6-ին, որտեղ նա հիացմունքով ընդունվեց ու արժանացավ ժյուրիի մրցանակին։ Կինոմամուլի ներկայացուցիչների մեծամասնությունը ֆիլմը դասում է տարվա տասը լավագույն ֆիլմերի ցանկում, պարգևատրվել է մի շարք մրցանակներով։

«Գրանդ Բուդապեշտ» հյուրանոց անգլ.՝ The Grand Budapest Hotel
Երկիր	ԱՄՆ[1][2][3][…]  Գերմանիա[2][3][4]
Ժանր	կինոկատակերգություն, դրամա, արկածային ֆիլմ, ռոմանտիկ ֆիլմ, քրեական ֆիլմ և տրագիկոմեդիա
Թվական	փետրվարի 6, 2014[5][6][7], մարտի 6, 2014[8], մարտի 20, 2014[9][10], մարտի 7, 2014[7] և մարտի 14, 2014[7]
Լեզու	անգլերեն[1]
Ռեժիսոր	Ուես Անդերսոն[3]
Պրոդյուսեր	Ուես Անդերսոն, Սքոթ Ռուդին, Սթիվեն Մ․ Ռեյլս, Ջերեմի Դոուսոն, Քրիստոֆ Ֆիսեր, Հենինգ Մոլֆենթեր և Կառլ Ուոեբքեն
Սցենարի հեղինակ	Ուես Անդերսոն, Ստեֆան Ցվայգ[11][12] և Ուգո Գինես[11][12]
Դերակատարներ	Ռեյֆ Ֆայնս[13], Թոնի Ռևոլորի[13], Սիրշա Ռոնան[13], Էդվարդ Նորթոն[13], Ջուդ Լոու[13], Օուեն Ուիլսոն[13], Թիլդա Սուինթոն[13], Ուիլեմ Դեֆո[13], Բիլ Մյուրեյ[13], Էդրիան Բրոուդի[13], Ջեֆ Գոլդբլյում[13], Հարվի Քեյթել[13], Ֆարիդ Մյուրեյ Աբրահամ[13], Թոմ Ուիլկինսոն[13], Մաթյո Ամալրիկ[13], Ջեյսոն Շվարցման[13], Լեա Սեյդու[13], Բոբ Բալաբան[13], Ֆլորիան Լուկաս[13], Կառլ Մարկովից[13], Լարրի Փայն[13], Ջիզելդա Վոլոդի[13], Նիլ Հաֆ[13], Ֆիշեր Սթիվենս[13], Ուոլես Վոլոդարսկի[13], Ուորիս Ալուալիա[13], Բեռնարդ Կրեմսեր, Շտեֆեն Շոյման[13], Դանիել Շտայներ[13], Հենդրիկ ֆոն Բուլցինգշլովեն[13], Լիզա Կրեյցեր[13], Միլթոն Ուելշ[13], Միքայելա Կասպար[13], Սաբինա Ուրիգ[13], Հեյկե Հանոլդ-Լինչ[13], Գոլո Յուլեր[13], Կլաուդիա Յանգ[13], Մայքլ Բենթին[13], Մաթիաս Մաչկե[13], Լուկաս Հեդջես[13], Ֆիլիպ Սոնտագ[13], Հանս Մարտին Շտիր[13], Գեորգ Տրիֆոն[13], Գաբրիել Ռաշ[13], Հանս Վեգեներ, Մարկո Դիռլիխ[13], Ֆոլկեր Միխալովսկի[13] և Ռայներ Ռեյներս[13]
Օպերատոր	Ռոբերտ Յոմեն[14][15][16]
Երաժշտություն	Ալեքսանդր Դեպլա
Մոնտաժ	Բառնի Փիլինգ
Պատմվածքի վայր	Կարպատյան լեռներ
Նկարահանման վայր	Կրակով և Գերմանիա
Կինոընկերություն	American Empirical Pictures, Babelsberg Film GmbH[3], TSG Entertainment և Indian Paintbrush
Տևողություն	99 րոպե[17]
Բյուջե	25 000 000 $[18]
Շահույթ	173 082 189 $[18] և 59 301 324 $[19]
Պաշտոնական կայքէջ
The Grand Budapest Hotel Վիքիպահեստում

Ֆիլմի առաջին թրեյլերը, որը «սպանություն, վրեժ, սեր ու արկածներ» էր խոստանում, թողարկվել է 2013 թվականի հոկտեմբերի 17-ին^[22]։ Դեկտեմբերի 19-ին հրապարակվեց երկրորդ տեսահոլովակը, որը ցույց էր տալիս «ավելի քան տասնյակ էկսցենտրիկ հերոսներ 90 վայրկյանում»^[23], ինչպես նաև ետնանկար, որում պատկերված են հիմնական գործող անձինք^[24]։

Ֆիլմի ավարտական տիտրերում գրված է, որ ֆիլմի սյուժեն ոգեշնչված է Ստեֆան Ցվեյգի ստեղծագործություններով (ֆիլմարտադրողները ներկայացնում են այնպիսի ստեղծագործություններ, ինչպիսիք են «Սրտի անհամբերություն», «Երեկվա աշխարհ։ Եվրոպացու գրառումները», «Քսանչորս ժամ կնոջ կյանքից»)^[25]։

Սյուժե

Ֆիլմի գործողությունները տեղի են ունենում մտացածին Զուբրովկա երկրում։ Երիտասարդ կինն այցելում է անհայտ գրողի գերեզմանին, ոը նշված է պարզապես որպես «Հեղինակ» (Թոմ Ուիլկինսոն)։ Հետո հեղինակը պատմում է իր երիտասարդ տարիների պատմությունը։ Մի անգամ նա հյուրընկալվել է լեգենդար «Գրանդ Բուդապեշտ» հյուրանոցում, որտեղ ծանոթացել է դրա առեղծվածային սեփականատիրոջ հետ։

Վերջինս պատմում է երկու համաշխարհային պատերազմների արանքում ընկած ժամանակամիջոցում հյուրանոցում տեղի ունեցած դեպքերի մասին։ Հյուրանոցի մի հարոււստ հյուրընկալուհի՝ մադամ Դ.-ն, 19 տարի ընկերություն է անում հյուրանոցի դռնապանի հետ և նրան է կտակում «Խնձորով տղան» թանկարժեք նկարը։

Մադամ Դ.-ն սպանվում է անհայտ մարդասպանի ձեռով, իսկ նրա որդին՝ Դմիտրին, չհամաձայնելով մոր կտակի հետ Գուստավին մեղադրում է մոր սպանության մեջ։ Մսյե Գուստավին ձերբակալում են, և նա օգնություն է խնդրում երիտասարդ միջանցքային սպասավորից՝ Մուստաֆա Զերոյից, և վերջինիս հիացմունքի առարկայից՝ Ագաթայից^[26][27]։

Ագաթան ու Մուստաֆան Գուստավին օգնում են փախչել բանտից, բայց Դմիտրին նրա ետևից վարձու մարդասպան է ուղարկում։

Դերերում

• Ռեյֆ Ֆայնս - մսյե Գուստավ
• Թոնի Ռվոլորի - Երիտասարդ Զիրո Մուստաֆա
• Ֆարիդ Մյուրեյ Աբրահամ - ծեր Զիրո Մուստաֆա
• Ջուդ Լոու - երիտասարդ գրող
• Սիրշա Ռոնան - Ագաթա
• Էդրիան Բրոուդի - Դմիտրի Դեսգոֆ-ունդ-Թակսիս
• Ուիլիեմ Դեֆո - Ջոպլինգ
• Էդվարդ Նորթոն - ինսպեկտոր Հնեկելս
• Ջեֆ Գոլդբլում - փոխնախագահ Կովաչ
• Մատյե Ամալրիկ - Սերժ
• Լեա Սեյդու - Կլոտիլդա
• Թիլդա Սուինթոն - մադամ Դ.
• Հարվի Քեյթել - Լյուդվիգ
• Ջեյսոն Շվարցման - Մսյե Ժան
• Օուեն Ուիլսոն - Մսյե Չակ
• Բիլ Մյուրեյ - Մսյե Իվան
• Թոմ Ուիլկինսոն - հեղինակ
• Բոբ Բալաբան - Մսյե Մարտին
• Ֆիշեր Սթիվենս - Մսյե Ռոբին
• Ուոլես Վոլոդարսկի - Մսյե Ժորժ
• Վարս Ահլիվալիա - Մսյե Դինո
• Կարլ Մարկովից - Վուլֆ

Մրցանակներ ու անվանակարգեր

Մրցանակներ ու անվանակարգեր
Մրցանակ	Կատեգորիա	Նոմինանտ	Արդյունք
Բեռլինի կինոփառատոն	«Ոսկե արջ» (գլխավոր մրցանակ)		Առաջադրված
	Ժյուրիի Գրան Պրի		Հաղթանակ
Հոլիվուդյան կինոփառատոն	«Կոստյումների լավագույն դիզայն»	Միլենա Կանոներո	Հաղթանակ
«Գոտեմ»	«Լավագույն ֆիլմ»		Առաջադրված
«Ոսկե գլոբուս»	«Լավագույն ֆիլմ՝կատակերգություն կամ մյուզիքլ»		Հաղթանակ
	«Լավագույն ռեժիսորական աշխատանք»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
	«Լավագույն դերասան՝ կատակերգություն կամ մյուզիքլ»	Ռեյֆ Ֆայնս	Առաջադրված
	«Լավագույն սցենար»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
«Դավիթ դի Դոնաթելլո»	«Լավագույն օտարալեզու ֆիլմ»		Հաղթանակ
ԱՄՆ-ի կինոքննադատների գիլդիայի մրցանակ	«Լավագույն դերասանական կազմ»		Առաջադրված
Սենտ Լուիսի կինոքննադատների շրջան	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
Սան Դիեգոյի կինոքննադատբների շրջան	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
Սան Ֆրանցիսկոյի կինոքննադատների շրջան	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
«Քննադատների ընտրություն»	«Լավագույն ֆիլմ»		Առաջադրված
	«Լավագույն ռեժիսորական աշխատանք»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
	«Լավագույն դերասան»	Ռեյֆ Ֆայնս	Առաջադրված
	«Լավագույն երիտասարդ դերասան»	Թոնի Ռեվոլորի	Առաջադրված
	«Լավագույն դերասանական կազմ»		Առաջադրված
	«Լավագույն օրիգինալ սցենար»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Առաջադրված
	«Կոստյումների լավագույն դիզայն»	Միլենա Կանոներո	Հաղթանակ
	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
	«Լավագույն կատակերգություն»		Հաղթանակ
	«Կատակերգության լավագույն դերասան»	Ռեյֆ Ֆայնս	Առաջադրված
Ֆինիքսի կինոքննադատների շրջան	«Լավագույն կատակերգություն»		Հաղթանակ
Չճիկագոյի կինոքննադատների ասոցացիա	«Լավագույն օրիգինալ սցենար»	Ուես Անդերսոն	Հաղթանակ
	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Հաղթանակ
	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
Օհայոյի կինոքննադատների ասոցացիա	«Լավագույն դերասանական կազմ»		Հաղթանակ
	«Լավագույն երաժշտություն»	Ալեքսանդր Դեպլա	Հաղթանակ
	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Հաղթանակ
ԱՄՆ կինոքննադատների ազգային հասարակություն	«Լավագույն սցենար»	Ուես Անդերսոն	Հաղթանակ
ԱՄՆ մոնտաժորների գիլդիա	«Լավագույն մոնտաժ(կատակերգություն կամ մյուզիքլ)»	Բարնի Փիլինգ	Սպասվող
ԱՄՆ բենադրող-նկարիչների գիլդիա	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք պատմական ֆիլմում»	Ադամ Սթոքհաուզեն	Սպասվող
ԱՄՆ պրոդյուսերների գիլդիա	«Լավագույն ֆիլմ»		Սպասվող
ԱՄՆ օպերատորների գիլդիա	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Սպասվող
ԱՄՆ սցենարիստների գիլդիա	«Լավագույն օրիգինալ սցենար»	Ուես Անդերսոն	Սպասվող
ԱՄՆ հանդերձարաների գիլդիա	«Կոստյումների լավագույն դիզայն պատմական ֆիլմում»	Միլենա Կանոներո	Սպասվող
ԱՄՆ դիմահարդարների ու ոճաբանների գիլդիա	«Լավագույն գրիմ պատմական ֆիլմում»	Ֆրենսիս Հենոն, Ջուլի Դարթնել	Սպասվող
	«Լավագույն վարսահարդարում պատմական ֆիլմում»	Ֆրենսիս Հենոն, Ջուլի Դարթնել	Սպասվող
BAFTA	«Լավագույն ֆիլմ»		Առաջադրված
	«Լավագույն ռեժիսորական աշխատանք»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
	«Լավագույն դերասան»	Ռեյֆ Ֆայնս	Առաջադրված
	«Լավագույն օրիգինալ սցենար»	Ուես Անդերսոն	Հաղթանակ
	«Լավագույն երաժշտություն»	Ալեքսանդր Դեպլա	Հաղթանակ
	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Առաջադրված
	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Ադամ Սթոքհաուզեն, Աննա Պինոկ	Հաղթանակ
	«Կոստյումների լավագույն դիզայն»	Միլենա Կանոներո	Հաղթանակ
	«Լավագույն մոնտաժ»	Բարնի Փիլինգ	Առաջադրված
	«Լավագույն դիմահարդարում և վարսահարդարում»	Ֆրենսիս Հենոն	Հաղթանակ
	«Լավագույն ձայն»		Առաջադրված
«Օսկար»	«Լավագույն ֆիլմ»		Առաջադրված
	«Լավագույն ռեժիսորական աշխատանք»	Ուես Անդերսոն	Առաջադրված
	«Լավագույն օրիգինալ սցենար»	Ուես Անդերսոն, Հյուգո Գինես	Առաջադրված
	«Լավագույն օպերատորական աշխատանք»	Ռոբերտ Յեոմեն	Առաջադրված
	«Բեմադրող-նկարչի լավագույն աշխատանք»	Աննա Պինոկ, Ադամ Սթոքհաուզեն	Հաղթանակ
	«Կոստյումների լավագույն դիզայն»	Միլենա Կանոներո	Հաղթանակ
	«Լավագույն մոնտաժ»	Բարնի Փիլինգ	Առաջադրված
	«Լավագույն դիմահարդարում և վարսահարդարում»	Ֆրենսիս Հենոն, Մարկ Կոլյեր	Հաղթանակ
	«Ֆիլմի լավագույն երաժշտություն»	Ալեքսանդր Դեպլա	Հաղթանակ

Ծանոթագրություններ

1. AFI լիամետրաժ ֆիլմերի կատալոգ
2. Academy Awards Database
3. filmportal.de — 2005.
4. Lexicon of international films (գերմ.) — Zweitausendeins.
5. http://cineuropa.org/nw.aspx?t=newsdetail&l=en&did=246517
6. http://rateyourmusic.com/film/the_grand_budapest_hotel/
7. Internet Movie Database — 1990.
8. Internet Movie Database — 1990.
9. http://nmhh.hu/dokumentum/166259/premierfilmek_forgalmi_adatai_2014.xlsx
10. http://nmhh.hu/dokumentum/198182/terjesztett_filmalkotasok_art_filmek_nyilvantartasa.xlsx
11. Haus des Dokumentarfilms — 1991.
12. Landesfilmsammlung Baden-Württemberg
13. ČSFD (չեխերեն) — 2001.
14. http://www.film4.com/reviews/2014/the-grand-budapest-hotel
15. http://www.filmaffinity.com/en/film817968.html
16. http://www.indiewire.com/article/wes-andersons-dp-robert-yeoman-on-bringing-the-grand-budapest-hotel-to-life-20150104
17. Internet Movie Database — 1990.
18. Box Office Mojo — 1999.
19. Internet Movie Database — 1990.
20. «Wes Anderson's «The Grand Budapest Hotel» to Open 64th Berlinale» (գերմաներեն). berlinale.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 20.12.2013-ին.
21. «Ուես Անդերսոնի հերթական ֆիլմը բացում է Բեռլինիկինոփառատոնը». Lenta.ru. Վերցված է 20.12.2013-ին.
22. Mike Ayers (2013 թ․ հոկտեմբերի 17). «Wes Anderson Debuts 'Grand Budapest Hotel' Trailer». Rolling Stone. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21–ին-ին.
23. Alex Stedman (2013 թ․ դեկտեմբերի 19). «New 'Grand Budapest Hotel' Trailer Introduces Cast of Characters». Variety. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21–ին-ին.
24. «The Grand Budapest Hotel poster shows star-studded cast looking suitably quirky». Metro^[en]. 2013 թ․ դեկտեմբերի 19. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21–ին-ին.
25. Stefan Zweig, Wes Anderson, Anthea Bell: The society of the crossed keys. Selections from the writings of Stefan Zweig, Inspirations for the Grand Budapest Hotel. Pushkin Press, London 2014, ISBN 978-1-78227-107-9.
26. Jon Blistein (2013 թ․ հոկտեմբերի 17). «Meet New, Peculiar Characters at 'The Grand Budapest Hotel'». Rolling Stone. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.
27. Jennifer Arellanoon (2013 թ․ հոկտեմբերի 17). «'Grand Budapest Hotel' trailer: More mustachioed shenanigans from Adrien Brody, Jude Law, and more». Entertainment Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2013 թ․ դեկտեմբերի 21-ին.

Արտաքին հղումներ

• http://www.grandbudapesthotel.com/ (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գրանդ Բուդապեշտ հյուրանոց (ֆիլմ)» հոդվածին։