Ակակի Ծերեթելի (վրաց.՝ აკაკი წერეთელი, հունիսի 9 (21), 1840, Սխվիտորի, Իմերեթի մարզ, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 26, 1915, Սաչխերե, Իմերեթի մարզ, Վրաստան), վրացի բանաստեղծ, արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս, վրաց նոր գրականության և գրական նոր լեզվի հիմնադիր (Իլյա Ճավճավաձեի հետ միասին)։ 19-րդ դարի 2-րդ կեսի Վրաստանում ազգային-ազատագրական շարժման ղեկավարներից։
Ակակի Ծերեթելի վրաց.՝ აკაკი წერეთელი | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 9 (21), 1840 |
| Ծննդավայր | Սխվիտորի, Իմերեթի մարզ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | հունվարի 26, 1915 (74 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Սաչխերե, Իմերեթի մարզ, Վրաստան |
| Գերեզման | Մթածմինդա |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող, հրապարակախոս, թարգմանիչ և հասարակական գործիչ |
| Լեզու | վրացերեն |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն |
| Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Q25542259?, Սուլիկո և Tornike Eristavi? |
| Անդամակցություն | Q12868991? |
| Ամուսին | Q108988520? |
| Զավակներ | Alexey Tsereteli? |
Ներշնչվել է
| |
 | |
| Ակակի Ծերեթելի Վիքիքաղվածքում | |
| Ակակի Ծերեթելի Վիքիդարանում | |
 Akaki Tsereteli Վիքիպահեստում | |
Կենսագրություն
Ծնվել է Սաչխերի շրջանի Սխվիտոր գյուղում, հարուստ ավատատերի ընտանիքում։ Վրացերեն և ռուսերեն գրել-կարդալ սովորել է ծնողներից։ 1850 թվականին ընդունվել է Քութայիսի նահանգի գիմնազիա։ 1859 թ-ին մեկնել է Պետերբուրգ և որպես ազատ ունկընդիր։
Ուսանողական տարիներին ծանոթացել է Տարաս Շևչենկոյի և «Սովրեմեննիկի» շուրջը համախմբված գրողների հետ, որոնց ազդեցությամբ էլ կազմակերպվել են նրա գրական-գեղագիտական հայացքները։ 1862 թվականին վերադարձել է Քութայիս և նվիրվել գրական աշխատանքին։ Անգնահատելի են նրա ծառայությունները վրաց ռեալիստական թատրոնի վերականգնման և պարբերական մամուլի զարգացման գործում։
Ստեղծագործական կյանք
Ծերեթելին հայրենիքը պատկերել է յուրովի (Վերելքում, 1875, Հիվանդը, 1880, Ամիրանը, 1883, Սիրեցյալիս, 1898, Սուլիկո, 1895)։ Գրել է պոեմներ, վիպակներ, ակնարկներ, առակներ, պիեսներ, հրապարակախոսական հոդվածներ։ Բագրատ Մեծ (1875), Թորնիկե Էրիսթավի (1884), Նաթելա (1900) պոեմները և Բաշի Աչուկ» (1895-1896) պատմվածքը պատկերում են ազատության ու անկախության համար վրաց ժողովրդի պայքարը։ Արձակ գործերից հայտնի է Իմ գլխով անցածը (1894-1899, հայերեն հրատարակություն՝ 1938) ինքնակենսագրական վիպակը։ Նրա Կորչի (1905) բանաստեղծությունը, որը կառավարությունը տապալելու ուղղակի կոչ էր, Վրաստանում դարձել էր հեղափոխական հիմն։ Ծերեթելին վրացերենի է թարգմանել Ինտերնացիոնալը (1906)։
Ա. Ծերեթելու Գ. Սունդուկյանին նվիրված բանաստեղծությունը
Ծերեթելին ունի բանաստեղծություն, որը վերաբերվում է Գաբրիել Սունդուկյանին։ Բանաստեղծությունը թարգմանել է Գեղամ Սարյանը[1]։
Աղբյուրներ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
