Շրյոդինգերի հավասարում
From Wikipedia, the free encyclopedia
Շրյոդինգերի հավասարում, ֆիզիկական համակարգի քվանտային վիճակը նկարագրող ըստ ժամանակի առաջին և ըստ կոորդինատների երկրորդ կարգի մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարում։ 1925 թ․ վերջին ձևակերպել և 1926 թ․ հրապարակել է ավստրիացի ֆիզիկոս Էրվին Շրյոդինգերը[1]։ Ոչ ռելայտիվիստական քվանտային մեխանիկայի հավասարումն է։
Դասական մեխանիկայում շարժման հավասարումը Նյուտոնի երկրորդ օրենքն է (), որն օգտագործվում է մաթեմատիկորեն կանխատեսելու համակարգի վարքը ժամանակի ընթացքում, եթե հայտնի են համակարգի սկզբնական պայմանները։ Քվանտային մեխանիկայում Նյուտոնի օրենքի համարժեքը Շրյոդինգերի հավասարումն է քվանտային համակարգերի համար (ատոմներ, մոլեկուլներ, ներատոմային մասնիկներ՝ ազատ, կապված կամ տեղայնացված վիճակներում)։ Այն պարզ հանրահաշվական հավասարում չէ, այլ ընդհանուր մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարում, որը նկարագրում է համակարգի ալիքային ֆունկցիայի (երբեմն կոչվում է նաև վիճակի ֆունկցիա) ժամանակային էվոլյուցիան[2]։ Ալիքային ֆունկցիան քվանտային մեխանիկայի հիմնարար հասկացությունն է։ Քվանտային մեխանիկայի ստանդարտ ներկայացման մեջ ալիքային ֆունկցիան ամենաամբողջական նկարագրությունն է, որը կարելի է տալ ֆիզիկական համակարգի համար։
Շրյոդինգերի հավասարումը հաճախ ներկայացվում է որպես առանձին պոստուլատ, սակայն որոշ հեղինակներ[3] պնդում են, որ այն կարելի է արտածել սիմետրիայի սկզբունքներից։ Շրյոդինգերի հավասարումը քվանտային մեխանիկայում կանխատեսումներ անելու միակ միջոցը չէ․ կարող են կիրառվել նաև այլ ձևակերպումներ, ինչպես օրինակ Վերներ Հայզենբերգի մատրիցային մեխանիկան, Ռիչարդ Ֆեյնմանի հետագծերի ինտեգրալային ձևակերպումը, Կլայն‐Ֆոկ‐Գորդոնի և Դիրակի հավասարումները։