Կարգ

Կենսաբանական դասակարգման մեջ, կարգը (լատին․՝ ordo) դա՝

• Կարգաբանության աստիճան է։ Այլ հայտնի աստիճաններ են կյանք, թագավորություն, տիպ, դաս, ընտանիք, ցեղ և տեսակ։ Կարգը գտնվում է դասի և ընտանիքի միջև։ Ցանկացած աստիճանի համար գոյություն ունեն միջանկյալ աստիճաններ, որոնք կազմվում են ենթա- լատին․՝ sub և վերնա- լատին․՝ super նախածանցներով։ (Օրինակ՝ ենթակարգ, վերնակարգ)։
• Կարգաբանության միավոր, տաքսոն։ Այս դեպքում հոգնակի ձևը՝ կարգեր-ն է (լատին․՝ ordines)։

Համաձայն կենսաբանական կարգաբանության, կյանքի դասակարգվում է հետևյալ կարգաբանական խմբերի միջոցով։ Կյանքը բաժանվում է վերնաթագավորությունների, իսկ վերնաթագավորություններն առավել մանր ենթամիավորումների՝ թագավորությունների մեջ։ Դասը ներառում է մեկ կամ մի քանի կարգներ

Օրինակ՝ Բամբակենին և բաղրջուկը պատկանում են փիփերթազգիների (լատին․՝ Malvaceae) ընտանիքին, որն էլ ներառվում է փիփերթածաղկավորների կարգի մեջ։

Թե ընտանիքներից որն է պատկանում այս կամ այն կարգին որոշվում է տաքսոնոմիստի (կարգաբանի) կողմից։ Շատ հաճախ այդ դասակարգման գործընթացում որևէ միանշանակ կարծիք չի լինում։

Այլ աստիճաններ

Որոշ ֆիլոգենետիկ ճյուղերի դասակարգման համար հաճախ օգտագործում են այլ աստիճաններ։

• Կենդանաբանության մեջ՝

Անվանում	Նախածանցի նշանակություն	Լատիներեն օրինակ
մագնոկարգ (լատին․՝ magnordo)	magnus։ բարձր	Boreoeutheria
վերնակարգ (լատին․՝ superordo)	super։ վերնա	Euarchontoglires
գրանդկարգ' (լատին․՝ grandordo)	grand։ մեծ	Euarchonta
միրոկարգ (լատին․՝ mirordo)	mirus։ հրաշալի	Primatomorpha
կարգ (լատին․՝ ordo)		Primates
ենթակարգ (լատին․՝ subordo)	sub։ ենթա	Haplorrhini
ինֆրակարգ (լատին․՝ infraordo)	infra։ ավելի ներքև	Simiiformes
պարվոկարգ (լատին․՝ parvordo)	parvus։ փոքր	Catarrhini

• Բուսաաբանության մեջ (Թախտաջյանի դասակարգում)

Անվանում	Նախածանցի նշանակություն	Լատիներեն օրինակ
վերնակարգ (լատին․՝ superordo, ռուս.՝ надпорядок)	super։ վերնա	Lamianae
կարգ (լատին․՝ ordo,ռուս.՝ порядок)		Lamiales
ենթակարգ (լատին․՝ subordo, ռուս.՝ подпорядок)	sub։ ենթա	Lamiineae

Կարգաբանական խմբեր

Վերնաթագավորություն — Թագավորություն — Ենթաթագավորություն — Վերնատիպ/Վերնաբաժին — Տիպ/Բաժին — Ենթատիպ/Ենթաբաժին — Վերնադաս — Դաս — Ենթադաս — Ինֆրադաս — Վերնակարգ — Կարգ — Ենթակարգ — Ինֆրակարգ — Վերնաընտանիք — Ընտանիք — Ենթաընտանիք — Վերնատրիբա — Տրիբա — Ենթատրիբա — Ցեղ — Ենթացեղ — Վերնասեկցիա — Սեկցիա — Ենթասեկցիա — Շարք — Ենթաշարք — Տեսակ — Ենթատեսակ — Կենսաձև/Տարատեսակ — Ենթատարատեսակ — Ձև — Ենթաձև

Տաքսոնոմիա — Կենսաանվանական անվանակարգ

Տես նաև

• Սիստեմատիկա
• Ֆիլոգենետիկա
• Կենսաբանական կարգաբանություն
• Բույսերի կարգներ
• Կենդանիների կարգներ

Գրականություն

• Джеффри, Чарлз. Биологическая номенклатура։ Пер. с англ. М.։ Мир, 1980. С. 16, 24—25.
• Наумов С.П. Зоология позвоночных. М.։ Просвещение, 1982. 464 с.
• Тахтаджян А.Л. Система магнолиофитов. Л.։ Наука, 1987. 439 с.
• Михайлова И.А., Бондаренко О.Б., Обручева О.П. Общая палеонтология. М.։ Изд-во МГУ, 1989. 384 с. ISBN 5-211-00434-5
• Кэрролл Р. Палеонтология и эволюция позвоночных։ В 3-х т. Т. 3. М.։ Мир, 1993. 312 с. ISBN 5-03-001819-0

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «կարգ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։